Waar zijn de uien? Dat is de vraag waar een groot deel van de wereldwijde uienhandel zich het hoofd over lijkt te breken. Als gevolg van de droge, hete zomer in Europa valt de oogst in het noorden van het continent veel kleiner uit. In de VS was het de regen in de nazomer die doorwerkt in de oogstcijfers. Wereldwijd lopen de uienprijzen op en ontstaan nieuwe handelsrelaties. China exporteert bijvoorbeeld naar Europa: een nieuwe handelsstroom. Andere landen, zoals Kirgizië, proberen een graantje mee te pikken van de vragende markt.
Nederland: Extreem uienjaar met kleine oogst en hoge prijzen
De Nederlandse uienexport kent een bijzonder jaar. Door de beperkte oogst na de droogte zijn de voorraden aanzienlijk lager. In de derde week van 2019 werd de grens van 600.000 ton gepasseerd, oftewel meer dan 20.000 ton export per week tegen hoge prijzen. Door de hoge prijs van de Hollandse uien en de 1,2 miljoen ton lagere opbrengst in Europa komen er momenteel onder andere Chinese uien aan de markt. Ook Nieuw-Zeelandse, Chileense, Argentijnse, Zuid-Afrikaanse en Egyptische uien zullen straks op de Europese markt liggen om in de ontstane tekorten te voorzien. Momenteel verschuift de vraag van de overzeese bestemmingen naar Europa.
Italiaanse telers profiteren van goede markt
De prijs is goed en er liggen genoeg uien in opslag voor een maand, maar dat is dankzij de import die de tekorten aan Italiaanse uien compenseren. Een teler vertelt elk jaar 40 hectare te zaaien. Afgelopen jaar had hij een goede oogst. “De prijs was vanaf de start van het seizoen goed en is daarna opgelopen door de tekorten in enkele Noord-Europese landen,” vertelt hij. In Italië was de productie vergelijkbaar met voorgaande jaren, wat de telers een voordeel oplevert. “De prijzen begonnen op 0,25 euro/kg voor de gele en 0,30 euro/kg voor de rode. Dat geldt natuurlijk voor de uien met de beste maat en kwaliteit.”
De afgelopen weken werden uien geïmporteerd uit Frankrijk en Oostenrijk om de Italiaanse oogst aan te vullen. Volgens een handelaar kunnen de uien in Big Bags tot 0,60 euro/kg opleveren. “Ik heb nog wat binnenlandse oogst beschikbaar. De grotere maten verkopen voor 0,50 euro/kg.” Voor het komende seizoen verwacht hij geen grote verandering. “Ik heb met enkele zaadhandelaren gesproken en tot nu toe hebben zij geen significante stijging in de verkoop geregistreerd, maar er is nog tijd.”
Een andere handelaar voegt toe dat er Italiaanse telers zijn die de oogst vasthouden en speculeren op hogere prijzen. “Het klopt dat we de verliezen van vorig jaar goed moeten maken, maar het slaat nergens op om, nu het importseizoen begint, de voorraad vast te houden.” Op de groothandelsmarkten brengen gele uien tot 0,70 euro/kg op. Sjalotten gaan voor 1,75 euro/kg over de toonbank. “Deze prijzen hebben we de afgelopen 10 jaar niet gezien. In 2018 kregen we 0,30 euro/kg voor de sjalotten, dat was volledig onder de productiekosten.”
Duitsland: nog lokale uien tot maart
In Midden-Duitsland raakt de lokale oogst op. Een handelaar vertelt dat hij waarschijnlijk nog tot halverwege maart Duitse uien (gele en rode) beschikbaar heeft. Daarna schakelt hij een maand over naar Nederlandse import. “Normaal zien we verliezen van rond de 30% hier in Hessen.” Vanaf midden-april begint de import van Nieuw-Zeelandse uien, die aan de markt blijven tot de start van het Duitse seizoen. Tot begint van deze maand deden de uien het goed in de bewaring. “Nu zien we de effecten van de droge, hete zomer, doordat het product sneller oud wordt dan normaal.” Toch zijn er geen zorgen over tekorten. De prijs van 48 euro voor 100 kilo is ver boven gemiddeld.
Frankrijk: prijs verdubbeld
De markt staat onder spanning dit jaar. Toch wijst een handelaar er op dat ondanks de kleine maat als gevolg van de droogte, de kwaliteit van de Franse uien goed is. Het probleem zit hem vooral in de beschikbare volumes. Dit jaar is de beschikbaarheid kleiner dan de vraag, maar de prijzen zijn “correct” en laten regelmatig een stijgende trend zien in tegenstelling tot vorig jaar. Waar vorig jaar een prijs van 150 euro voor een ton gold, staat die prijs nu op 350 euro per ton. Voor de Fransen is het een goed jaar.
Naast de binnenlandse markt krijgen de handelaren regelmatig vraag uit andere landen, maar het is lastig om aan die vraag te voldoen. Volgens de Fransen is de internationale vraag groter door de tekorten bij Nederlandse exporteurs. Er zou vooral veel vraag zijn naar de maten 60/80 en 40/60.
Spanje: run op uien
De oogst in Spanje is hersteld na de afgelopen twee jaar en noteert zelfs een grotere oogst dan in die jaren. Dankzij de overvloed aan grote maten en de goede kwaliteit van de uien, in combinatie met de tekorten elders op het continent, is er veel vraag naar de Spaanse uien. Dat resulteert in goede prijzen tot 0,40 euro per kilo voor uien uit bewaring. “Het is een van de beste seizoenen,” vertelt een teler en handelaar. “Het weer is mild geweest dit jaar zonder hittegolven zoals vorig jaar.”
De vraag naar Spaanse uien is zo groot dat de handel begonnen is met de import uit Nieuw-Zeeland, Zuid-Amerika en Zuid-Afrika om aan de vraag te kunnen voldoen. Exporteurs maken zich enigszins zorgen over het sluiten van de Senegalese grens voor Nederlandse uien. Senegal is een belangrijke markt voor de Nederlandse uien. Doordat deze markt wegvalt, vrezen Spaanse handelaren een overschot aan Nederlandse uien in Europa voor volgend seizoen.
Gezien de resultaten dit jaar zal het areaal naar verwachting stijgen. Het areaal voor de eerste vroege uien is al rond de 10% groter dan vorig jaar. De oogst van deze velden begint in april/mei/ Voor de midden en late uien is het nog te vroeg om iets definitiefs te kunnen zeggen.
VS: markt op kantelpunt
Momenteel is de aanvoer van uien stabiel, maar de markt lijkt op de drempel van verandering te staan. In het Noordwesten is de beschikbaarheid van rode en gele uien goed, maar worden tekorten aan witte uien gemeld. Daar komt bij dat de kwaliteit van de witte uien niet optimaal was, waardoor telers vroeg in het seizoen de uien verkochten. Vorig jaar was de situatie omgekeerd en wachtten veel telers te lang met verkopen, waardoor de markt alsnog instortte. In het algemeen lijkt de aanvoer van witte uien lager uit te vallen dit jaar. Ook vanuit Mexico en Texas komen berichten over een kleinere oogst witte uien.
Vanuit andere uiengebieden, Michigan, New York, Wisconsin en Canada, zijn de vooruitzichten niet veel beter. Door de hevige regen aan het einde van de zomer valt de oogst tegen.
De vraag is daarentegen stabiel laag. Daardoor is de markt stabiel. Traditioneel daalt de vraag eind januari/begin februari. Mocht de vraag wel oplopen, dan zal dat direct te zien zijn in de prijs. Een handelaar schetst het beeld dat voor de witte uien met een prijs van 25 dollar de prijs dan makkelijk met 10 dollar kan stijgen. Die stijgende vraag lijkt er te zijn vanuit het buitenland: onder andere Mexico en Nederland vragen meer uien.
De prijs staat momenteel nog aan de hoge kant, al kan dat snel omslaan. Voor de rode uien geldt een prijs van 4 dollar als een slechte markt en een prijs van 7 dollar als een goede markt. “Momenteel rekenen we 5,50 tot 6 dollar, dus dat is goed,” vertelt een handelaar nuchter.
Mexico is inmiddels begonnen met het verschepen van de gele uien, al zal de piek in maart komen. In de VS liggen 2 miljoen balen uien minder in opslag. Dat zal naar verwachting aantrekken als in maart de schuren in Michigan, New York, Wisconsin en Canada leeg zijn. Vanuit deze staten zal de vraag stijgen. De afgelopen jaren hadden deze regio’s genoeg aan hun eigen productie.
Australië: volle binnenlandse markt stimuleert export
Een van de grootste teeltbedrijven in Zuid-Australië meldt dat de oogst iets kleiner uitvalt dan vorig jaar. De harde wind en de aanhoudende droogte zijn debet aan de oogst. Volgens berichten zijn er geen problemen met ziektes gemeld. Met een aanzienlijke aanplant van de korte, middel en lange dag uien in de grond zal de oogst waarschijnlijk tot maart duren.
De binnenlandse markt was vorig jaar overvol en daardoor bleef export over als groeistrategie voor de telers en handel. Vanuit de sector zijn er verschillende initiatieven om verder te investeren in de export.
China exporteert naar Europa
De uienmarkt in China is momenteel erg goed. In het begin van 2018 liep de markt niet goed en waren de prijzen wat laag. Echter met de problemen in Europa, waar de uienproductie dit jaar veel lager is uitgevallen dan in andere jaren, is het Chinese uienseizoen in het tweede gedeelte van het jaar flink verbeterd. Terwijl er eerder weinig vraag naar Chinese uien kwam vanuit Europa, is dat nu anders. Momenteel wordt er veel geëxporteerd vanuit China naar Europa, maar Zuidoost-Azië is ook nog steeds een belangrijk afzetgebied voor Chinese uien. De meest populaire soort in Europa is de gele ui. Er is minder vraag naar rode ui, omdat die vanuit India wordt geëxporteerd naar Europa. De prijzen voor uien zijn momenteel dus ook hoger dan de prijzen van vorig jaar rond deze tijd. Niet alleen omdat de vraag toenam, is de prijs gestegen, maar ook omdat de scheepskosten van de haven van Qingdao naar Rotterdam zijn gestegen, waardoor de prijs ook steeg. Tijdens Chinees Nieuwjaar heeft alles even stilgelegen, maar sinds deze week worden er weer ladingen uien verscheept.
Kirgizië zoekt afzetmarkt
Doordat buurlanden Kazachstan en Rusland de uienproductie opvoerden, hebben de Kirgizische uientelers het nakijken. De afgelopen jaren hadden Kirgizische uien een goede positie in deze markten, maar die plek moesten ze afstaan aan het binnenlands product. Exporteurs kijken daarom naar nieuwe exportbestemmingen. Niet verwonderlijk zien ze kansen in Europa.