De vraag naar zoete aardappelen in Europa blijft stabiel, maar er zijn verschuivingen naar meer lokale teelt in sommige landen, vooral vanwege lagere prijzen voor Egyptische import die nog steeds veel markten domineert. Franse telers klagen bijvoorbeeld over de prijsdruk veroorzaakt door goedkopere Egyptische zoete aardappelen. In Brazilië moeten producenten aanzienlijke hoeveelheden zoete aardappelen weggooien vanwege schade aan de schil door plagen na droogtecondities. Dit heeft geleid tot lagere exportvolumes naar Europa, waar Brazilië in plaats daarvan meer klasse II product op de lokale markt afzet.
Ondertussen ondervindt Spanje problemen in de zoete aardappelteelt in Andalusië vanwege watertekorten, ondanks verbeterde voorspellingen na regenval. Duitsland heeft een groei gezien in de zoete aardappelteelt, maar het hoogtepunt van de export naar Zwitserland lijkt mogelijk voorbij. In Italië blijven prijzen stabiel, terwijl de productie van zoete aardappelen groeit. Nederland heeft een verminderde aanvoer uit Egypte, wat prijsstijgingen veroorzaakt, en ontvangt ook leveringen uit Noord-Amerika, waar de kwaliteit van de producten dit seizoen varieert. In België krijgt de zoete aardappel stilaan voet aan de grond, maar is het aanbod beperkt. Zuid-Afrikaanse producenten zijn optimistisch over exportmogelijkheden na twee moeilijke jaren, hoewel hevige regenval de oogst van zoete aardappelen in sommige gebieden heeft vertraagd.
Nederland: Verminderd aanbod Egypte drijft prijzen zoete aardappelen op
De markt van zoete aardappelen is de laatste weken aangetrokken. "Veel Egyptische leveranciers zijn klaar en dat merk je meteen in de vraag en prijsvorming. We zijn dus aangewezen op die Egyptische leveranciers die wat langer bewaren, in combinatie met de zoete aardappelen uit Noord-Amerika, maar daarvan komen er ook minder dan andere jaren," vertelt een Hollandse importeur. Hij verwacht tot het nieuwe seizoen in Egypte deze zomer losbarst, dat de zoete aardappelen schaars zullen blijven. Verder vertelt de handelaar dat het seizoen zowel vanuit Egypte als Amerika kwalitatief niet meevalt, hoewel er veel verschillen zijn tussen de partijen.
België: Zoete aardappel krijgt voet aan de grond, maar aanbod beperkt
Zoete aardappelen worden in België een steeds meer gevraagd product, zo legt een handelaar uit. "In een land als België, waar traditionele producten zoals grondwitloof en schorseneren, nog altijd populair zijn, moeten bepaalde 'nieuwe' producten altijd even haar plaats vinden op de markt. Dit zie je in het conveniencedeel, producten als gembershotjes, maar ook zoete aardappel. Toch zie je dat het voet aan de grond begint te krijgen. Het is een trendy product, waarbij met name de bewerkte variant stijgt in vraag. Echter is de markt momenteel wat lastiger, omdat het aanbod beperkt is, wat de prijzen omhoog drijft. We werken met Spaans product en de laatste Egyptische zoete aardappelen, maar de volumes houden niet over. Ook zie je dat er wat telers in België zelf met de zoete aardappelteelt aan de slag gaan, maar daarmee valt nog altijd niet te concurreren op de wereldmarkt."
Duitsland: Teelt van zoete aardappelen wint terrein
In de afgelopen jaren wint de teelt van zoete aardappelen terrein in Duitsland. Onlangs heeft de coöperatie Reichenau veel geïnvesteerd in hun opslagcapaciteiten voor biologische zoete aardappelen. "60 procent van de Duitse biologische zoete aardappelteelt vindt hier plaats en wordt vertegenwoordigd door onze teler Wagner. Dat betekent dat we een groot volume in de hele Duitse retail moeten plaatsen," zegt de heer Müller van Reichenau. "Alle investeringen moeten vooral vruchten afwerpen in de tweede helft van het seizoen. Ons doel is om dit jaar dankzij onze moderne opslagcapaciteiten een jaarronde levering te garanderen. We zijn ervan overtuigd dat de laatste binnenlandse concurrenten in maart en april uit de markt zullen verdwijnen, waardoor klanten buiten Zuid-Duitsland ook steeds meer toegang krijgen tot onze zoete aardappelen. Dit is van essentieel belang, aangezien we het volume dat hier in Beieren en Baden-Württemberg wordt geproduceerd, alleen niet kunnen verwerken."
Frankrijk: Sterke Egyptische concurrentie dit jaar
Het Franse seizoen voor Egyptische zoete aardappelen loopt ten einde. Egypte, Spanje, Portugal en Israël blijven momenteel op de markt. Hoewel het seizoen goed van start ging met "een sterke aantrekkingskracht voor de Franse herkomst aan het begin van het seizoen en toezeggingen van Franse retailers", zette buitenlandse concurrentie vanaf half december Franse zoete aardappelen op achterstand, vooral uit Spanje en Egypte. Hoewel de Franse herkomst zeer gewild is bij consumenten, is de prioriteit vandaag de dag de prijs, en prijsverschillen tussen Franse en Egyptische zoete aardappelen zijn significant. "De prijs kan soms verdubbelen. Sommige buitenlandse zoete aardappelen worden verkocht voor minder dan €1,50. Dus Franse producenten vinden het moeilijk om te concurreren. Dit jaar duurden de kerstpromoties zelfs een maand langer dan normaal, wat nadelig was voor Franse producten. Dit baart de producenten zorgen, omdat ze willen dat de prijzen hoger blijven dan de importprijzen. Dit komt doordat de opbrengsten nog steeds lager zijn en de arbeidskosten te hoog liggen in vergelijking met buitenlandse concurrenten.
Italië: Prijzen gehandhaafd gedurende hele verkoopseizoen
De zoete aardappel maakt ook een groeiperiode door in Italië. Een operator in Noord-Italië legt uit dat het verkoopseizoen 2023/24 eind augustus 2023 begon en op 31 maart 2024 eindigde. Het product was van uitstekende kwaliteit, met twee soorten aanbod: bulkverkoop voor de grotere maten, en in verpakkingen van 650g voor de kleinere exemplaren. Er waren drie maten: L (groot), M (medium) en S (klein). Voor maten M en S maakt de operator de verpakte trays. Prijzen worden gedurende het hele verkoopseizoen gehandhaafd. Het bulkproduct wordt verkocht aan retailers voor ongeveer €1,50/kg en het verpakte product voor ongeveer €1,70/pak. Op groothandelsniveau, op de markt van Verona, zijn er momenteel zoete aardappelen van Egyptische herkomst, los en van klasse I kwaliteit, tegen een heersende prijs van €1,25/kg.
De directeur van een consortium in Zuid-Italië zei dat het zoete aardappelproject dat de afgelopen jaren is gestart dit jaar zal doorgaan, met investeringen in dezelfde gebieden als het vorige seizoen. Hij benadrukte dat de zoete aardappelteelt veel beloningen brengt, maar benadrukte de noodzaak om teeltpraktijken in gewasbeheer te verbeteren en te focussen op kwaliteit tijdens de opslag.
Spanje: Minder teeltgebied in Andalusië
Hoewel na de regens de voorspellingen beter lijken dan ze aan het begin van het jaar waren, "is de trend van het zoete aardappelenareaal in Andalusië dalend vanwege het waterprobleem," zo vertelt een teler gespecialiseerd in zoete aardappelplanten. "Dit jaar zijn we pas vanaf 4 april in hoeveelheid planten gaan uithalen, terwijl we normaal gesproken in maart hadden moeten beginnen. Aan de andere kant hebben we meer klanten uit de regio van Alicante en, in de zoektocht naar nieuwe gebieden om zoete aardappelen te telen, zien we ook hoe er steeds meer producenten zijn die land gaan verbouwen in Portugal."
"Wat betreft de variëteiten van zoete aardappelen, zien we dit jaar een toename in de teelt van de witte variëteit, vanwege de goede prijzen die vorig jaar zowel op de markt als op het veld werden behaald. Echter, dit gebeurt nog steeds in een veel kleinere verhouding dan de traditionele variëteiten. Voor de binnenlandse markt blijft de Californië-variëteit de meest geprefereerde, aangezien dit ras het meest geconsumeerd wordt in Spanje, zowel vers als steeds meer geroosterd. Voor de exportmarkt worden voornamelijk de variëteiten Covington en Beauregard geteeld."
"In Europa lijkt de trend in het teeltgebied van zoete aardappelen over het algemeen in lijn te zijn met voorgaande jaren, zoals we waarnemen via onze exportklanten. De grootste daling van het teeltgebied wordt verwacht in Andalusië. Met dit vooruitzicht is het waarschijnlijk dat de prijs van zoete aardappelen redelijk goed zou kunnen zijn."
Zwitserland: Piekmoment van importen is mogelijk nu gepasseerd
Met net onder de 5.900 ton werden in 2021 meer zoete aardappelen geïmporteerd dan ooit tevoren. Tijdens zowel 2022 als 2023 daalde dit importvolume voor het eerst, maar blijft het op een hoog niveau. Echter, het piekmoment van importen is nu mogelijk gepasseerd, volgens de Landbouwinformatiedienst LID. Dit is waarschijnlijk ook gerelateerd aan de toename in volume van binnenlandse teelt door de coöperatie Batati GmbH. "De warme zomer heeft een positief effect gehad op de ontwikkeling van zoete aardappelen in Zwitserland," zegt Christian Hurni van Batati GmbH. De eerste proefopgravingen werden eind augustus 2023 uitgevoerd en de oogst begon vervolgens begin september. "Het mooie, milde en vooral droge herfstweer speelde ons in de kaart."
Egypte: Toenemende vraag vanuit vele markten
Het Egyptische zoete aardappelseizoen begon aan het begin van het jaar te midden van onzekerheid over volumes. Het land heeft uitgebreide door de overheid geleide landherwinningsplannen gezien, met zoete aardappelen als een van de strategische gewassen. Echter, telers verloren grote volumes aan de vorst. Daarnaast controleert de hoge consumptie van de lokale markt, van de orde van 5.000 ton per dag, samen met verwerkingsfabrieken, de volumes beschikbaar voor export.
De belangrijkste indicator van beschikbare volumes dit jaar was het volume van geïmporteerde zaden, dat onder het gemiddelde van de laatste vijf jaar lag. Een van de belangrijkste importeurs van aardappelzaden in Egypte zegt: "De meest betrouwbare indicator die we kunnen gebruiken om het volume van dit seizoen te voorspellen, in afwachting van officiële statistieken, is de hoeveelheid zaden. Dit seizoen komt het overeen met 116 duizend ton, dalend van 144 duizend ton vorig seizoen, wat iets net onder het vijfjarig gemiddelde ligt. Voor het seizoen 2020-2021 werden 111 duizend ton zaden geïmporteerd." Dat seizoen werd 6,9 miljoen ton geproduceerd, waarvan 614 duizend ton vers werd geëxporteerd.
De vraag naar Egyptische aardappelen neemt dit seizoen toe, vanwege ongunstige weersomstandigheden en exportverboden in veel exporterende landen. De interesse in Egyptische aardappelen wordt aangemoedigd door de devaluatie van het Egyptische pond ten opzichte van de dollar. Op 6 maart 2024 liet de Egyptische regering de officiële wisselkoers van de lokale valuta vrij fluctueren, wat leidde tot een stijging van de waarde van de Amerikaanse dollar tegen het Egyptische pond met meer dan 61% op slechts één dag.
Noord-Amerika: Zou een korter seizoen kunnen zien voor zoete aardappelen
In North Carolina, waar het grootste deel van de Amerikaanse zoete aardappelen wordt geteeld, zou het seizoen dit jaar wellicht korter kunnen zijn. Drie jaar geleden waren ongeveer 105.000 acres (42.491 ha) beplant, wat daalde tot ongeveer 85.000 acres (34.398 ha) het volgende jaar en vervolgens verder tot ongeveer 75.000 acres (30.351 ha) dit afgelopen teeltseizoen.
Een factor hierbij is dat de sector vorig jaar in september begon met het verzenden van de oogst, die van goede kwaliteit was. Normaal gesproken begint het verzenden in oktober of begin november. Ondertussen is de vraag naar zoete aardappelen stabiel gebleven en de gebruikelijke "dalperiodes" in de vraag zijn niet opgetreden, zelfs niet na Pasen. Verwacht wordt zelfs dat deze enigszins stabiel blijft gedurende de zomer, een periode waarin historisch gezien de vraag naar zoete aardappelen zou afnemen.
Als gevolg hiervan stijgen de prijzen en wordt verwacht dat er minder promoties zullen zijn tussen nu en het einde van het teeltseizoen. Met het oog op de toekomst zou het planten van de zoete aardappeloogst voor het seizoen 2024-2025 over ongeveer drie weken kunnen beginnen.
Zuid-Afrika: Optimisme over export na twee moeilijke jaren
Zware regenval heeft de zoete aardappeloogst in het Brits gebied in de noordwestelijke provincie beïnvloed, waardoor telers moeten wachten tot de grond is opgedroogd voordat ze kunnen leveren aan de gemeentelijke markten. Hierdoor is er deze week een tekort aan leveringen ontstaan. In de provincie Limpopo, waar telers in het noorden gevestigd zijn, worden nog steeds zoete aardappelen verzonden, maar de prijzen zijn gestegen. Een kist van 8 kg premium kwaliteit wordt verkocht voor R120 [€5,97], wat neerkomt op ongeveer R15 [€0,70] per kilo, volgens een handelaar uit Gauteng. Deze prijs wordt als hoog beschouwd, vooral in vergelijking met wat gebruikelijk zou zijn geweest als de Britse markt ook actief was geweest.
Ondanks de algemene prijsstijgingen voor groenten op dit moment, blijven zoete aardappelen relatief goedkoop. Toch wordt verwacht dat de prijzen zullen stijgen, aangezien de vraag toeneemt. Het Zuid-Afrikaanse exportseizoen loopt van maart tot juni, gericht op het VK, Europa en het Midden-Oosten. "De markt trekt echt aan vergeleken met de afgelopen twee jaar. Er is duidelijk veel minder zoete aardappel op de markt," zegt een Zuid-Afrikaanse exporteur. Op de versmarkt in Johannesburg variëren de prijzen momenteel tussen R6 [€0,30] en R12 per kilo. Aan de exportzijde ziet het er positief uit na twee moeilijke jaren. Het aanbod van Amerikaanse zoete aardappelen in Europa en het VK is lager, waardoor er kansen ontstaan voor Zuid-Afrikaanse producten, die worden geteeld in de eerder genoemde gebieden, evenals in de Westkaap.
Brazilië: Droogte veroorzaakt schade aan zoete aardappelschil, veel wordt weggegooid
Ondanks een hoge productie van zoete aardappelen wordt de kwaliteit van de schil momenteel aangetast door ongedierte als gevolg van gebrek aan regen in het begin van het jaar, legt een exporteur uit. "Vanwege de langdurige droogte hebben microbacteriën water gevonden in de aardappelen zelf, wat heeft geleid tot beschadigingen zoals gaten en krassen op de schil. Hierdoor moeten we momenteel veel zoete aardappelen weggooien, enkel om de minderheid met een mooie schil te kunnen verpakken voor export."
De lokale markt in Brazilië is ondersteunend en helpt om een deel van de verliezen als gevolg van de lagere exportvolumes te compenseren.
Volgende week: Overzicht wereldmarkt sinaasappelen