Bio zie je niet zo vaak in Moldavië, maar dat betekent nu ook weer niet dat in de fruitteelt onzorgvuldig wordt omsprongen met gewasbeschermingsmiddelen. Integendeel. "Dit seizoen hebben we geen insecticiden gebruikt in onze boomgaarden", zegt Mihai Chilianu, CEO van Codru, een fruitteeltbedrijf in de buurt van de hoofdstad Chisinau. "Hier en daar zie je wel een wormpje opduiken en af en toe een appel met schurft, maar het gaat zeker niet om noemenswaardige hoeveelheden. Ik sta erop een appel uit mijn boomgaard te kunnen plukken en die ter plaatse te kunnen opeten zonder mij zorgen te maken over de aanwezigheid van residuen. De MRL’s zijn geen issue voor ons bij de export", vertelt Mihai, die prompt een Golden plukt en een grote hap neemt.
CEO Mihai Chilianu van het familiebedrijf Codru
Want export staat of valt met een goede naam, weet Mihai. "Zijn er veel kwaliteits- of fytosanitaire problemen, dan haal je de naam van je land naar beneden. Het is belangrijk dat alle collega-telers dit gevaar indachtig zijn. In die zin pleit ik ook voor strenge fytosanitaire inspecties op Moldavisch grondgebied, om te vermijden dat fruit dat niet aan de eisen van de exportmarkt voldoet, de grens oversteekt. Ook zonder het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen kan kwaliteit overigens gewaarborgd worden. Het vereist alleen heel zorgvuldig plukwerk en goede sorteerlijnen."
Eigen fabricage van houten fruitkratten
Risico- en oogstspreiding
Codru teelt appelen, steenfruit, kersen en druiven. "Eind mei/begin juni plukken we de eerste kersen. Daarna zijn de abrikozen aan de beurt. Volgend seizoen zullen we ook morellen oogsten, grotendeels voor de verwerkende industrie, maar als we ze op de versmarkt kwijt kunnen, doen we dat zeker, want dat betaalt beter. Russen houden wel van een stuk zuur fruit bij hun wodka, vandaar ook hun voorkeur voor Idared-appelen, denk ik", grapt Mihai, die eraan toevoegt dat er met de keuze voor de teelt van vele fruitsoorten en -rassen twee vliegen in één klap worden gevangen: risicospreiding en een mooie verdeling van de oogstwerkzaamheden over meerdere weken en maanden.
Twee auto’s appelen per dag
De appelpluk gaat begin oktober van start en klokt af op 6.000 à 7.000 ton per jaar. Met de sorteerlijn voor appelen heeft het bedrijf de capaciteit om twee auto’s per dag te vullen. Rusland is nooit de hoofdmoot geweest voor de appelexport van Codru. "Het is eigenlijk gewoon geen interessante markt voor ons: ze willen kwaliteit, maar betalen niettemin een lage prijs. Al is kwaliteit soms een relatief begrip. Zo hebben ze de Goldens graag groen, terwijl die appel pas z’n volle smaak etaleert wanneer de blos verschijnt. In Rusland wordt een Golden met blos beschouwd als een klasse II appel…"
Codru kan tot 2 vrachtwagens per dag verpakken
Roemenië daarentegen is een zeer interessante markt voor Codru wegens de nabijheid. "Het is een halve dag rijden van hier naar Boekarest. Het transport kost € 1.200, vanuit Polen mag je rekenen op € 2.500. Dat is algauw een verschil van 5 cent per kilo. We hebben dus een enorm concurrentievoordeel, al is het niet altijd de meest rendabele markt. Maar omdat hij zo stabiel is, geeft hij ons gemoedsrust. We hebben er goede connecties en profiteren nu van het feit dat het contingent appelen naar de EU verdubbeld is."
Al geeft het teeltbedrijf uit Centraal-Moldavië de voorkeur aan export naar de westerbuur, het richt de blik ook op Bulgarije, waar het vorig jaar heel wat Similenko’s heeft afgezet, en op Noord- en West-Europa. "De efficiëntieslag die we in de teelt aan het maken zijn, moet ons daarbij helpen. Ik vermoed trouwens dat het zwaartepunt van de Europese appelteelt in de toekomst naar Oost-Europa zal verschuiven. En dan heb ik het niet in de eerste plaats over Moldavië – daarvoor zijn wij te klein als land –, maar over Oekraïne. Het potentieel van onze oosterbuur is enorm."
De pruimen verdienen een correcte prijs
Toch zullen ze bij Codru het accent de komende jaren op steenfruit leggen. "De kansen op de Europese markt zijn immers aanzienlijk voor onze Stanley-pruimen en late abrikozen. Vorig jaar was pruim de meest rendabele teelt in onze boomgaarden. De bestemmingsmarkt is Europa, met name Duitsland. We hebben er al een goede reputatie opgebouwd. Ik voorzie geen enkel probleem wat de afzet betreft nu de deur naar de Russische markt op slot is. Maar ik wil de importeurs die de Moldavische telers stiefmoederlijk behandelen en prijzen aanbieden die ruim onder het marktgemiddelde liggen waarschuwen dat wij wel degelijk op de hoogte zijn van de marktontwikkelingen en
-prijzen. Onze smaakvolle en kwaliteitsvolle pruimen verdienen een correcte prijs. Dat is overigens een conditio sine qua non voor langdurige zakelijke relaties. Is het normaal dat wij prijzen de revue zien passeren die lager liggen dan twee jaar geleden, terwijl de transportkost dubbel zo hoog is?", vraagt Mihai zich af.
Uitstekende smaak als troef voor het Moldova-druivenras
Ook op de druiventeelt, die nagenoeg uitsluitend bestaat uit het Moldova-ras, is Mihai bijzonder trots. "We telen de druiven met het traditionele systeem, niet met pergola’s. Met 18 hectare is het areaal niet heel groot, maar we houden van dit gewas en hoe we de teelt organiseren. De zwarte Moldova-druif met pit doorstaat het transport naar onze exportlanden zonder problemen, de shelflife is uitstekend, op de smaak valt niets aan te merken en de plant is behoorlijk resistent tegen ziekten. We sproeien niet graag en met deze druif hoeft het ook nauwelijks", legt Mihai uit.
Klaar voor verzending
Is het een nadeel dat de druif pitjes heeft? "Misschien, maar ook de Italia- en Victoria-druif hebben pitjes en vooralsnog kunnen de seedless varianten qua smaak niet tippen aan deze bekende rassen of onze Moldova-druif. En het feit dat de teelt alleen maar in ons land plaatsvindt, wijst niet noodzakelijk op een gebrek aan interesse of kwaliteit. De teelt ervan is getest in onder meer Roemenië en Noord-Macedonië, maar de smaak haalt er niet het niveau van bij ons. Ook de Italia-druif levert de beste kwaliteit wanneer ze van de Zuid-Italiaanse bodem en zon kan genieten. We plukken de Moldova-druiven in oktober en verkopen ze tot in april. In de wintermaanden zie je hier dan ook nauwelijks importdruiven uit zuidelijk Afrika of Peru. Wij exporteren de druif naar Roemenië, Polen, de Baltische staten, Oekraïne en tot voor kort ook naar Rusland. Dit jaar plan ik enkele ladingen naar Saoedi-Arabië. Vooral in oktober en november zie ik er kansen liggen."
Steeds op zoek naar efficiëntere methoden
Om de toenemende uitdaging van de beschikbare handenarbeid het hoofd te bieden – veel goede werkkrachten verkiezen de hogere lonen in het buitenland – is Codru steeds op zoek naar efficiëntere methoden in de teelt, oogst en verwerking van het fruit. "Binnenkort gaan we weer enkele percelen rooien en heraanplanten met nieuwe rassen en in een configuratie die ons toelaten minder arbeidseenheden in te zetten in de teelt en pluk. Zo hebben we al rijen appelbomen staan die als het ware een muur vormen: onze mensen plukken er per dag dubbel zo veel fruit als in een traditionele boomgaard. En wat we nieuw aanleggen, is ook meteen geschikt voor eventuele robotpluk in de toekomst. De morellenpercelen, die nu vier jaar oud zijn en waarvan we volgend jaar de eerste oogst zullen hebben, zijn ingericht met het oog op het gebruik van boomschudders."
Steeds meer focus op steenfruit
Het probleem dat al enkele keren ter sprake is gekomen bij de teeltbedrijven die de vorige dagen in deze Moldavië-special zijn voorgesteld, namelijk de povere kwaliteit van het water, lost Codru op met omgekeerde-osmosewaterzuiveringstoestellen. "Er zit te veel zout in het water dat we uit de meren trekken. Maar met omgekeerde osmose slagen we erin 18 kuub per uur te zuiveren", besluit Mihai.
Codru ST SRL is een familiebedrijf dat in 1992 door Ion Chilianu, de vader van Mihai, werd opgericht. In de beginjaren vervulde het bedrijf een ondersteunende rol voor de telers in de streek. In 2000 werden de eerste boomgaarden aangelegd. Momenteel beschikt Codru over een areaal van 300 hectare intensieve teelt, waarvan 125 ha voorbehouden is aan de appelteelt, 18 ha aan de druiventeelt en de rest aan pruimen, abrikozen en kersen. Nagenoeg de gehele productie is voor de export bestemd. De Smartfresh-koelopslag heeft een capaciteit van 5.000 ton. Naast fruitteler is Codru een fabrikant van houten kratten.
Voor meer informatie:
Mihai Chilianu (CEO)
Codru ST
str. Stefan Cel Mare 33A
3711 Bucovat (Straseni) - Moldavië
Tel: +373 22 212 239
Mob: +373 69 300 353
chilianu.mihai@codru.st
www.codru.st