De Afrikaanse fruitmot (Thaumatotibia leucotreta) is een wijdverbreide plaag in Afrika. De fruitmot wordt ook aangetroffen in Israël en is endemisch in Zuid-Afrika. Europa is er tot nu toe van vrijgesteld. Het wordt door de EU als quarantaine-organisme geclassificeerd en het staat in de top 20 van ziekten waarvan de bestrijding als prioritair wordt beschouwd vanwege de grote economische en ecologische impact.
Gezien de herhaalde onderscheppingen in Europese havens van besmette zendingen, heeft de Europese Commissie afgelopen zomer de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) opdracht gegeven tot een evaluatieonderzoek naar de systeembenaderingen die door Israël en Zuid-Afrika worden toegepast. Zo wil de Europese Commissie het risico op binnenkomst van deze ziekte in de EU verkleinen. Het resultaat van het eerste rapport - dat over Israël ging - werd in maart al vrijgegeven en dat over Zuid-Afrika is nu gepubliceerd. En de resultaten van de analyse zijn alarmerend: Zuid-Afrika garandeert slechts met 95% zekerheid dat respectievelijk 92%, 85% en 97% van de geëxporteerde pallets (afhankelijk van het programma - A, B of C – dat de Zuid-Afrikaanse teeltbedrijven kunnen toepassen) vrij zijn van het ongedierte.
Aangezien Zuid-Afrika de belangrijkste niet-EU-leverancier van citrus is - met meer dan 800.000 ton export naar de EU - en wetende dat de verordening garanties vereist op totale afwezigheid van de ziekte, zijn dergelijke cijfers volgens de Spaanse beroepsvereniging voor citrus (CGC) verontrustend en onaanvaardbaar.
"In werkelijkheid veronderstellen deze percentages - in het geval van Zuid-Afrika – de import van tienduizenden tonnen citrus die besmet zijn met levensvatbare insecten die zich kunnen verspreiden. De kans op introductie en vestiging van deze plaag in de EU is dus zeer groot", vertelt de voorzitter van CGC, Inmaculada Sanfeliu.
Nu blijkt dat de systeembenaderingen die door Zuid-Afrika zijn gekozen overduidelijk hebben gefaald, is het duidelijk dat er de Europese Commissie maar één alternatief rest om te voldoen aan de eigen wetgeving en ervoor te zorgen dat het ongedierte niet met het geïmporteerde fruit Europa binnenkomt: het uitbreiden van de enige bewezen effectieve methode tegen deze plaag, namelijk koudebehandeling, tot alle import van buiten de EU.
Landen waar Thaumatotibia leucotreta voorkomt.
Het toepassen van deze maatregel zou ook in overeenstemming zijn met wat praktisch alle grote citrusteeltlanden die het fruit ook importeren, zoals de Verenigde Staten, China, India, Korea, Japan of Australië, al tientallen jaren doen om zich tegen deze plaag te beschermen. Om het binnendringen van deze ziekteverwekker en andere fruitvliegen te voorkomen, eisen al deze landen een koudebehandeling toe te passen tijdens het transport over zee.
Dezelfde behandeling moet ook de Spaanse citrussector uitvoeren bij export naar elk citrusteeltland ter wereld om volledige garantie te kunnen bieden tegen besmetting met Ceratitis capitata.