De Zuid-Afrikaanse president heeft een totale lockdown van 21 dagen afgekondigd, vanaf middernacht donderdagavond, 19 maart, waarbij burgers alleen nog maar hun huis mogen verlaten voor noodgevallen en om voedsel in te kopen. De internationale luchtvaart wordt aan banden gelegd. Deze lockdown geldt niet voor de Zuid-Afrikaanse AGF-sector.
Veel AGF-bedrijven zeggen dat ze zich gesterkt voelen door de snelle actie van de regering, die genomen is op een moment dat Zuid-Afrika nog steeds achterloopt op de besmettingscurve in vergelijking met andere landen. In zijn breed uitgezonden televisiebericht aan de Zuid-Afrikaanse bevolking zei president Cyril Ramaphosa: "In Zuid-Afrika is het aantal bevestigde coronagevallen in slechts acht dagen tijd verzesvoudigd van 61 gevallen tot 402 gevallen. Dit aantal zal blijven stijgen."
"We moeten de curve afvlakken om een grootschalige catastrofe in Zuid-Afrika te voorkomen," zegt Omri van Zyl, directeur van Agri SA. "De 21-daagse lockdown zal een enorme impact hebben op de economie, maar het blijft noodzakelijk dat essentiële diensten intact blijven."
"Onze regering neemt de juiste maatregelen op het juiste moment en we feliciteren en steunen ze," zegt Hannes de Waal, directeur van Sundays River Citrus Company, en voegt eraan toe dat de premier van de Oost-Kaap vorige week al melding maakte van de invoering van wegblokkades om de beweging over de provinciale grenzen te beperken. De citrusoogst is in de Oostkaap begonnen en de havens blijven open.
Oogsten en verpakken van fruit uitgesloten van lockdown
"Het is een tragedie die zich voor ons ontvouwt. Het enige wat we kunnen doen is proberen de ziekte zo snel mogelijk onder controle te krijgen. We kunnen in ieder geval doorgaan met de oogst en daar zijn we dankbaar voor. We stippelen een weg uit om alles gedaan te krijgen. We kijken hoe andere landen dat doen. We zijn erg bezorgd over ons personeel en we zijn twee weken geleden gestopt met het ontvangen van internationale bezoekers. We hebben strikte controle, zelfs op lokale bezoekers. We zijn erg voorzichtig. We proberen om scanners en gezichtsmaskers voor ons personeel aan te schaffen, als onderdeel van de maatregelen om de veiligheid op de werkplek te vergroten."
Voedselproductie, -distributie en -voorziening zijn essentiële diensten en zijn vrijgesteld van de lockdown, maar onder AGF-bedrijven is er veel onzekerheid over de hoeveelheid verkeer die op de markt zal worden toegelaten. Sommige cruciale activiteiten, zoals het oogsten en verpakken, kunnen niet off-site worden uitgevoerd. Verpakkingsbedrijven zijn aan het uitwerken wat het begrip 'sociale distantie' in die context zou kunnen betekenen.
Een belangrijke teler van zowel groenten als fruit is in financiële problemen geraakt, terwijl een andere grote citrusspecialist geen tijd heeft om te reageren, omdat ze al hun energie steken in het uitzoeken hoe ze de komende drie weken door zullen komen.
Vraag naar avocado gedaald, grote volumes appelen en peren
Adrihan Kruger van GROW market agency op de AGF-groothandelsmarkt in Johannesburg: "Er is een groot volume avocado's op de markt gekomen vanwege een daling van de afname door restaurants en supermarkten. De prijzen staan daardoor onder druk. Appelvolumes zijn normaal gesproken hoger vanaf maart, maar de markt heeft in het weekend veel appelen ontvangen, wat een groot probleem is in een markt met een zwakke vraag."
"De vraag komt meestal dichter bij Pasen, maar dit jaar zou het wel eens heel anders kunnen zijn, omdat veel kopers op dit moment afwachten hoe hun bedrijf tijdens de lockdown door kan lopen. Het is een grote zorg voor ons, deze toename van de volumes terwijl de vraag vertraagt. Appelen kunnen in ieder geval worden ingemaakt, maar voor de laatste steenvruchten is het een groot probleem, we moeten het fruit ergens laten. Aan het einde van het steenvruchtenseizoen is de rand/kg traditioneel in een opwaartse spiraal."
Groothandel late pruimen tot stilstand gekomen
Een pruimenhandelaar bevestigt dat de markt voor late pruimen op de groothandelsmarkten tot stilstand is gekomen met een overeenkomstige drastische daling van de prijzen. Maar de detailhandel is sterk en stabiel gebleven. De markt heeft ook het effect gevoeld van het sluiten van informele fruitkraampjes.
"Eenentwintig dagen, zo lang is dat niet als je naar de menselijke geschiedenis kijkt," reageert Hannes van Sundays River Citrus Company nuchter. "Als je bedenkt hoe de wereld is opgebouwd na de eerste en na de tweede wereldoorlog, dan zie je dat mensen vindingrijk zijn en de technologie is nu geavanceerder dan toen. We komen hier wel overheen."
De president van Zuid-Afrika zei ook nog: "De komende dagen zijn cruciaal. Zonder daadkrachtig optreden zal het aantal besmette personen snel toenemen van enkele honderden tot tienduizenden en binnen enkele weken tot honderdduizenden. Dit is uiterst gevaarlijk voor een bevolking als de onze, met een groot aantal mensen met onderdrukte immuniteit vanwege HIV en tuberculose, en hoge niveaus van armoede en ondervoeding". UNAids schat het aantal HIV-positieve Zuid-Afrikanen op 7,7 miljoen.