Tholen - Een deel van de vaste kern en enkele nieuwkomers schakelden gistermiddag in tijdens de online BioBorrel. Dit keer waren Timo Hoogeboom van HAK en Geert van der Veer van Herenboeren 'te gast'. Waar de een met grote volumes een kleine stap maakt in het verduurzamen van de landbouw, zet de ander met een klein volume een grote stap, vatte gespreksleider Esther Molenwijk aan het einde van de middag samen.
Timo Hoogeboom was er namens HAK en Geert van der Veer vertelde over Herenboeren.
De biologische droom van HAK
Toen Timo Hoogeboom in 2012 bij HAK binnenkwam, was er een vijftal biologische producten. Nu niet meer. “Het verkocht niet en we hadden toentertijd moeite om goede kwaliteit te vinden”, legt hij uit. HAK onderzocht de mogelijkheid om in een keer het totale assortiment om te schakelen naar biologisch, maar vanwege de oogstonzekerheid en het grote volume – 130 miljoen eenheden – was dat geen optie.
Toen bio niet haalbaar bleek, is men gaan kijken naar mogelijkheden om toch grote stappen te zetten in de verduurzaming. Nu zet HAK in op het keurmerk On the Way to PlanetProof. Het keurmerk stelt 36 bovenwettelijke eisen aan telers. HAK sprak met telers af de kosten op basis van open-boek-calculatie te vergoeden. Aan het einde van dit jaar moeten alle producten dit keurmerk krijgen. Kapucijners, erwten en bruine bonen zijn waarschijnlijk de laatste producten die ‘om’ gaan.
"Toch blijft biologisch ‘een droom’ van HAK," zegt Timo. "We zijn een merk en hebben de mogelijkheid om voorop te lopen. Men is bereid om meer te betalen voor HAK-producten." Als het in de toekomst wel mogelijk blijkt om de groenten biologisch aan te bieden, komt er volgens Timo geen aparte bio-lijn. "Wij geloven niet in HAK normaal en HAK biologisch. Het wordt of allemaal On the Way to Planet Proof of helemaal biologisch. Daar zien we nog een uitdaging."
Geen biologisch certificaat voor Herenboeren
Vervolgens vertelde Geert van der Veer in rap tempo hoe Herenboeren tot stand is gekomen en hoe de organisatie in even rap tempo groeit. In 2016 ging in Boxtel de eerste Herenboerderij van start. Inmiddels zijn dat er tien en zijn er eenendertig projecten in ontwikkeling. In totaal zijn 10.000 huishoudens bij Herenboeren betrokken. In 2020 was Herenboeren voor 60 procent afhankelijk van fondsen. Dit jaar zal dat naar verwachting 40 procent zijn en in 2023 hoopt de coöperatie volledig zelfstandig te kunnen opereren.
Herenboeren verbindt huishoudens bij voedselproductie. Aan elke boerderij zijn 200 huishoudens verbonden die ieder 2.000 euro inleggen. Van de in totaal 4 ton wordt de boerderij ingericht. Er is geen kostprijs-margemodel, alle kosten worden jaarlijks door de deelnemende huishoudens gedeeld.
De boeren die in loondienst zijn, telen volgens de voorwaarden die Skal stelt aan biologische landbouw, vertelt Geert. Echter, het Skal-certificaat ontbreekt. “We zetten het laatste stapje niet omdat onze burgers de coöperatie zelf controleren. We hebben de objectiviteit van Skal niet nodig. Op elke 200 huishoudens is er een bestuur met een kascontrolecommissie. Die letten erop dat er geen zaken worden aangeschaft die niet passen bij wat we met elkaar hebben afgesproken. Ik wil de verwarring daarover ook niet, maar ik wil ook geen kosten maken voor iets wat we zelf organiseren.”
Een minister die twaalf jaar aanblijft
In de discussie die volgde ging het onder meer over de kosten die komen kijken bij het verduurzamen van de landbouw. Geert: “Als we alle maatschappelijke kosten bij de opbrengsten optellen, is het opeens een klein bedrag dat boeren nodig hebben om over te schakelen naar biologisch.” Waar het geld vandaan moet komen is een volgende vraag. Terwijl Geert zich afvraagt wat er gebeurt als iedere Nederlander 2.000 euro krijgt om te investeren in voedselproductie – geld dat nu via de GLB naar boeren gaat als aanvulling op het inkomen – ziet Timo kansen bij private equity fondsen. Volgens hem zijn er genoeg fondsen die het belangrijk vinden om een bijdrage te leveren aan een duurzame wereld.
Het is dan aan de overheid om te faciliteren door BTW op gecertificeerde groenten te verlagen of boeren te helpen om de kosten van certificering weg te nemen. “Nu gaat er veel geld naar visserij of varkensboeren. Men denkt niet aan de toekomst maar aan wat nu het grootste probleem is. We hebben eigenlijk een minister van Milieu of Landbouw nodig die 12 jaar aanblijft, die niet bij impopulaire maatregelen wordt weggestemd. We zullen het zelf moeten doen. Wij zetten met groot volume en kleine stap en Geert zet met klein volume een grote stap.”
Voor meer informatie over de volgende edities: www.debioborrel.nl