Tholen – Vorige week maakte de NEPG de aardappel oogstraming voor seizoen 2020/21 bekend. De organisatie raamt dat de aardappeloogst in de vijf belangrijkste aardappellanden van Noordwest-Europa tussen de 27 en 27,3 miljoen ton uitkomt. “Deze resultaten komen overeen met de informatie wij hebben gekregen uit diverse hoeken”, vertelt Romain Cools van Belgapom. “Volgens sommigen zou dit een rampjaar worden, maar de opbrengst is juist verrassend beter dan door velen ingeschat.”
“We moeten wel vaststellen dat er enorm veel verschillen zijn tussen percelen, variëteiten en regio’s. Ook komt België als één van de mindere uit de bus. Dit is verklaarbaar doordat België nog minder neerslag heeft gehad dan onze buurlanden en omdat ons land de minste capaciteit heeft qua beregening. Het is niet toevallig dat we met diverse sectoren en schakels in de keten nu constant in overleg zijn met de overheid om een nieuw waterbeleid uit te tekenen voor onze land- en tuinbouw. Als we naar de cijfers kijken, zien we dat we net boven het gemiddelde zitten van de laatste 5 jaar, die gekenmerkt zijn door slechte jaren. Als we de cijfers vergelijken met de laatste 10 jaar scoort de aardappelproductie eigenlijk minder goed”, aldus Romain.
Protectionisme
De markt is daarentegen niet zo gunstig gestemd als de opbrengst, constateert Cools. “We zien dat in een tal van landen protectionisme de kop op steekt. Trump, Poetin en de Chinezen beginnen vuurtjes te stoken en een vrije handelsmarkt is helemaal niet zo vanzelfsprekend meer, mede onder druk van Covid-19. Europa is duidelijk een uitzondering op de regel, maar op dit moment heb ik het idee dat ze er een beetje alleen voor staan. Naast het protectionisme kunnen we ook vaststellen dat op onze eigen markten de afzet nog niet op hetzelfde niveau is als voor de coronacrisis. Zeker op het gebied van horeca, foodservice en grootkeukens, daar zitten we nog heel ver van de situatie van pre-Covid-19. De verkoop aan de retail draait echter wel op een mooi niveau, maar die compenseren de cijfers niet van de export en de verkoop aan horeca en catering.”
Brexit
“Daarbovenop komt dat de één na de andere coronagolf de kop op steekt. Kijk maar naar Brazilië, een belangrijk land wat betreft onze afzet. Als kers op de taart vertrekt het VK eind dit jaar uit de EU, maar niemand weet wat daar zal gebeuren. We moeten ons goed beseffen dat de Britse aardappelverwerking in handen is van Canadese en Amerikaanse bedrijven. Als het hen lukt de markt te draaien naar de andere kant van de Atlantische Oceaan, dan is het een drama voor de Benelux, omdat de UK de op één na belangrijkste exportmarkt is voor België en Nederland. Helaas moet ik bekennen dat de toekomst op korte termijn er niet zo rooskleurig uitziet qua afzet”, zegt Romain. “Als we dit jaar wel een superopbrengst zouden gehad hebben, vrees ik dat het afgelopen zeer slechte seizoen zich weer herhaald zou hebben.”
CIPC
“Als we het dan toch over onze uitdagingen hebben, stel ik vast dat de export naar derde landen zeer bemoeilijkt zal worden door het verbod op CIPC in Europa. Daarnaast moeten we afwachten hoe de ganse aardappelsector in Europa zal omgaan met de omgang met de alternatieven voor de bewaring van de huidige oogst. Telers hopen wellicht met de natuurlijke middelen tot mei/juni kunnen bewaren, maar er zijn bedrijven die onderzoek gedaan hebben die deze resultaten formeel ontkennen. Dus ook daar verwacht ik in de loop van het seizoen de nodige problemen. En dan heb ik nog geen rekening gehouden met de 'Farm to Fork strategy' van de Europese Commissie, die kadert in de aangekondigde 'Green Deal'. Niemand kan nu nog ontkennen dat we voor een gigantische klimaatuitdaging staan en recent nog heeft Commissievoorzitster Von der Leyen aangekondigd dat Europa ten volle voor de uitvoering van deze Green Deal zal gaan. Ook de teelt, handel en verwerking van aardappelen zullen grondig wijzigen de komende jaren. Als we alle uitdagingen bij elkaar optellen, samen met de weeën van Covid-19, denk ik dat dit het moeilijkste seizoen gaat worden van de voorbije 50 jaar”, stelt Romain.
“Ook moeten we niet vergeten dat vanaf 2021/22 de nieuwe (tijdelijke) maximale residu (MRL) van toepassing wordt. Deze zal wellicht eind dit jaar bekend gemaakt worden. Ik weet niet of alle telers die aardappelen bewaren zich er nu al van bewust zijn dat ze hun loodsen zeer grondig moeten reinigen om beneden deze tijdelijke norm te blijven. Als zij dit niet doen en dus wellicht boven de tMRL kunnen uitkomen, zal de overheid hen opleggen alle aardappelen in die loods te vernietigen op kosten van de teler. Dat is niet alleen niet een groot verlies voor de teler, maar dat zal hem ook nog eens geld kosten om deze aardappelen te laten vernietigen en verwijderen. Sommigen geloven mij misschien niet, maar met Belgapom gaan wij de komende maanden 1000 loodsen bemonsteren om te zien of aardappelen in die loodsen reeds beneden de tijdelijke MRL komen. Die data hebben wij nodig om de Europese Commissie te overtuigen dat wij die tijdelijke MRL nodig hebben. En ten tweede is het een instrument om aan de teler aan te tonen of hij er klaar voor is of niet.”
Versmarkt
Ondanks alle moeilijkheden zijn er ook positieve ontwikkelingen in de aardappelsector. “De versmarkt doet het duidelijk beter. Helaas vormt de versmarkt op het grote geheel van onze aardappelsector maar een beperkt deel. Hopelijk kunnen we deze trend aanhouden, maar de huidige nazomer zal wellicht geen geen positief effect hebben op het verbruik van aardappelen. Meestal zien we dat in de maand september de consumptie van aardappelen weer toeneemt”, aldus de algemeen secretaris. “Maar vooral hou ik mijn hart vast voor de verwerkende industrie, omdat die markt zowel op de binnenlandse als de wereldwijde markten nog zeker niet hersteld is en daarenboven geconfronteerd wordt met de donkere wolken van het opstekend protectionisme in sommige landen naast andere revolutionaire veranderingen als deze van de vervanging van CIPC, iets waarmee producenten in de rest van de wereld (voorlopig) niet geconfronteerd worden.”
“Helaas zijn het voor dit prachtige product donkere tijden. Er zijn in België, Nederland, Frankrijk en Duitsland veel mensen die afhankelijk zijn van de aardappelindustrie, daarom is cruciaal dat men onze sector serieus neemt, ook de politiek. Onze toeleveranciers, telers, handelaars en verwerkers hopen ook op de ondersteuning van de overheid om deze moeilijke tijd door te komen. Vooral ondersteuning van de internationale concurrentiepositie en de vrije handel zijn cruciaal om die transitie van het CIPC-tijdperk naar het post CIPC-tijdperk ook mogelijk te maken”, besluit Romain.
Voor meer informatie:
Romain Cools
Belgapom
Sint-Annaplein 3
9290 Berlare
Romain@fvphouse.be
www.belgapom.be