Kleinschalige telers in Zimbabwe profiteren van de ruimte die vrijkomt in de export van peulen door de overstap van grote teeltbedrijven op blauwe bessen.
Rechts: Memory Gonye, een kleinschalige teler die nu ook peulen teelt voor de export
Zimbabwaanse peulenexporteurs kunnen dit seizoen niet voldoen aan de vraag uit het VK en Nederland. Het is dus het geschikte moment om een pakstation te openen waar de aanvoer van kleinschalige telers kan worden verwerkt voor export.
Het grootste pakstation voor exportproduct in Zuid-Zimbabwe en misschien wel de grootste verpakkingsfaciliteit voor kleinschalige exporttelers in het hele land zal volgens Emmanuel D.N. Dube, een landbouwdeskundige en toeleveringsketencoördinator bij Technoserve, eind juni of begin juli 2023 worden geopend nabij Chachacha Growth Point op 350 km van Harare.
Anglo American, dat de mijnbouw in de Unki-platinamijn in de provincie Midlands in Zimbabwe een nieuw elan wil geven, financiert het Takura-project. Het contracteerde ook Technoserve als uitvoerende partner om de activiteiten van bestaande kleinschalige telers in mijngemeenschappen op te schalen.
"We proberen altijd zoveel mogelijk wilde vegetatie rond het project te behouden. We hebben een beleid om zo weinig mogelijk ontbossing toe te laten. Daarnaast ondersteunen we alle begunstigden om bomen te planten rond hun velden en irrigatieschema's op te stellen met duurzaamheid als leidraad", voegt Emmanuel eraan toe.
Emmanuel D.N. Dube van TechnoServe op de locatie waar een van de grootste pakstations van Zimbabwe vorm krijgt
Hoge energieprijzen in Europa stimuleren de vraag
Ongeveer 300 kleinschalige telers die vroeger maïs, kool, tomaat en ui teelden voor lokale consumptie, telen nu ook peulen en sugarsnaps voor de export, met mogelijk volgende zomer sperziebonen, pepers en babymaïs.
"Er is een heel groot gat ontstaan in de export van peulen, wat een kans biedt voor kleinschalige telers", merkt Emmanuel op. "Momenteel kunnen we zelfs niet aan de vraag voldoen."
Een teler past basisbemesting toe voordat zij de peulen zaait.
Hoge energieprijzen in Europa hebben de vraag naar Zimbabwaanse peulen gestimuleerd en zodra het Takura-pakstation klaar is, zullen de kleinschalige telers eromheen direct kunnen exporteren.
Het technische team van Technoserve, met ruim 40 jaar ervaring, is verantwoordelijk voor de tuinbouwdivisie van het project dat, wanneer dit pakstation klaar is, rechtstreeks zal kunnen leveren aan klanten in het VK en Europa.
"We zoeken nieuwe markten"
Het project omvat zeven irrigatieschema's, waarvan sommige vrijgesteld zijn van stroomonderbrekingen vanwege de teelt van wintertarwe in hetzelfde gebied.
Emmanuel merkt op dat de elektriciteitsvoorziening in Zimbabwe, al heeft het land ook jaren last gehad van loadshedding, veel beter is dan in Zuid-Afrika.
"We zijn op zoek naar nieuwe markten om de producten van de kleinschalige telers te absorberen. Naast erwten kunnen we een breed scala aan gewassen telen, zoals sperziebonen, suikermaïs, pepers, passiefruit en babygroenten. We hebben hier in Zimbabwe een prachtig klimaat en we proberen zoveel mogelijk controle te krijgen over de waardeketen."
Inkomen maal vijf
Hij wijst erop dat exportopbrengsten van een stuk land van slechts 0,05 hectare de economische vooruitzichten van een huishouden drastisch veranderen. Een kleinschalige teler kan met export al gauw vijf keer meer kan verdienen dan voorheen. "En met het nieuwe pakstation zal het inkomen nog hoger worden."
"We hebben al enkele succesverhalen. Tatenda Gonye, een teler binnen het irrigatieprogramma van Gonye, vertelde me dat hij zijn dochter nu naar de universiteit kan sturen met de inkomsten uit de export van peulen."
De infrastructuur van het project blijft in het bezit van de gemeenschap wanneer Technoserve of Anglo American zich terugtrekken. Dat kan door de eigendom van de Takura Trust, waarin gemeenschappen rechtstreeks vertegenwoordigd zijn.
Emmanuel merkt op dat Harare nog steeds de bestemming is voor de producten voor luchtvracht. Maputo heeft een "enorm potentieel" als alternatief voor de zeevrachtexport via de Zuid-Afrikaanse havens.
"Het zou de afstand en de kosten verminderen. Het wegennet van Windhoek in Namibië, dat door Zimbabwe helemaal naar Maputo loopt, is erg goed. Het is een van de beste wegennetwerken van het land, gefinancierd door de Southern African Development Community en wordt particulier onderhouden", zegt hij.
Voor meer informatie:
William Zirebwa
Technoserve Country Director
Tel: +263 78 2350891 (Zimbabwe)
wzirebwa@tns.org
https://www.technoserve.org/our-work/projects/anglo-takura-agricultural-value-chains-farmers/