Gisteren en vandaag blokkeren boeren tientallen distributiecentra van supermarkten. Het CBL noemt de blokkades onacceptabel. "De boeren hebben een conflict met de overheid over stikstof, de leden van het CBL staan hier buiten", zo reageerde de brancheorganisatie gisteren.
De rol van de supermarkt in de stikstofcrisis
Die uitspraak deed wat stof opwaaien en dus stond tijdens het radioprogramma Dit is de Dag (NPO Radio 1) de vraag centraal: Spelen de supermarkten een rol in de stikstofcrisis? CBL-directeur Marc Jansen lichtte daar nog eens toe dat boeren en supermarkten wel degelijk een relatie hebben, maar "wij zijn geen onderdeel van het conflict die de sector met de overheid heeft over de stikstofaanpak". Retail-deskundige Paul Moers is het niet met hem eens. "Iedereen is verantwoordelijk voor het stikstofprobleem. Dat begint bij de consumenten, want die willen zo goedkoop mogelijk inkopen. Vervolgens komen de supermarkten die de producten tegen een hele lage of redelijke prijs willen aanbieden. Dat betekent dat die supermarkten een hele grote rol hebben."
En ook Bionext-directeur Michaël Wilde zegt dat supermarkten wel een rol hebben in deze crisis. Hij wijst op een rapport van de WUR in opdracht van het ministerie van LNV waarin staat dat de biologische melkveehouderij zeventig procent minder stikstof uitstoot. "Dat soort rapporten moeten veel serieuzer worden genomen. Supermarkten zouden veel meer biologische zuivel moeten aanbieden aan klanten, zoals bijvoorbeeld biologische speciaalzaken dat wel doen. De supermarkten spelen daarin een rol om dat biologisch product dat misschien wel op het schap ligt, veel meer aandacht aan te geven. En kennis te delen met consumenten over de voordelen van biologische producten."
Verandering door crisis?
Zowel Michaël Wilde als Paul Moerman gaat de inzet van de supermarkten niet ver en snel genoeg. Michaël noemt als voorbeeld dat er in 1995 in Denemarken een stikstofcrisis was. "Dat heeft ertoe geleid dat de overheid, de supermarkten en brancheorganisaties gingen samenwerken. Nu is Denemarken het meest succesvolle land op biologisch gebied met 13 procent aan biologisch marktaandeel. Dus eigenlijk heb je soms een crisis nodig om een verandering teweeg te brengen. En ik hoop nu samen met de supermarkten dat we die verandering teweeg kunnen brengen en ook met het CBL van de heer Jansen."
"Ik denk dat we met zijn allen beter moeten gaan uitleggen wat true pricing is", zegt Paul Moers. "True pricing betekent dat je een eerlijke prijs vraagt waar zowel arbeidskosten als milieukosten inzitten. En als je op die manier de consument gaat helpen om het beter te begrijpen, dan zal je ook zien dat consumenten meer vraag gaan hebben naar die biologische en duurzame producten."
De consument is bereid meer te betalen
Marc Jansen noemt biologisch 'een van de duurzaamheids-oplossingen die er zijn', en reageert op de mening dat het sneller moet dat de supermarkten de consument daarin moeten meekrijgen. "De inflatie is bijna tien procent. Iedereen klaagt over te duur voedsel, dus dat moeten we op een hele slimme en stap-voor-stap manier doen."
Volgens Paul Moers is de consument wel bereid meer voor voedsel te gaan betalen. "Als je bedenkt wat voedsel betekent in het niveau wat we maandelijks uitgeven. Dan was dat in 1850 nog bijna 50 procent van ons inkomen en op dit moment is het nog 10 tot 12 procent voor ons inkomen. Met andere woorden, we hebben ruimte in ons portemonnee om een betere prijs te betalen."
Michaël vult aan: "Als consumenten snappen hoe belangrijk voeding is en wat voor impact dat heeft op ons klimaat, de bodem, de dieren, dan zijn mensen echt wel bereid om meer te betalen. Uiteraard is er een groep mensen die dat niet kunnen betalen. Die moeten we op een sociaaleconomische manier ondersteunen. Maar er is een hele grote groep mensen die dat nog niet betalen omdat ze het niet weten, maar die wel drie keer per jaar naar Barcelona vliegen. En als we die mensen meer kennis bijbrengen over de waarde van biologische landbouw, dan zal je zien dat mensen echt wel bereid zijn om wat meer uit te geven. Het is de rol van de supermarkten, om hier aandacht aan te besteden. En ook om echt als keten verantwoordelijkheid te nemen. Zoals PLUS dat onlangs gedaan heeft om al hun huismerk zuivel te vervangen voor biologisch."