"In de boomgaarden van Ceres Cascade Farms in Prince Alfred Hamlet draait de steenfruitoogst de komende twee maanden op volle toeren," zegt Pietie Wolfaardt, eigenaar van Ceres Cascade Farms in Zuid-Afrika. Tot in maart worden er perziken en nectarines geplukt, waarna de aandacht wordt gericht op hun Forelle-peren.
Momenteel oogsten ze Bradford-variëteiten zoals Coral Princess en December Princess, zeer aromatische perziken die, zo merkt hij op, nog niet op grote schaal zijn aangeplant in Zuid-Afrika.
Hun eerste perziken, nectarines en pruimen zijn al aangekomen in Europa en het VK (geëxporteerd via Stems Fruit) waar de markt er redelijk uitziet, ondanks de enorme prijsinflatie waarmee de telers te kampen hebben.
Stems Fruit exporteert het door Ceres Cascade geteelde steenfruit. (foto's: Ceres Cascade)
Logistiek is dit seizoen beter
"In Europa hebben consumenten minder besteedbaar inkomen. Vorig seizoen waren de grootste gevolgen voor onze inkomsten niet noodzakelijk de prijzen, maar de logistieke vertragingen in de havens, op de schepen en zelfs aan de ontvangstzijde", zegt Wolfaardt.
"Waar de reis per schip gewoonlijk tussen 23 en 28 dagen duurde, hadden we fruit dat er maar liefst 56 dagen over deed. Dat had desastreuze gevolgen voor de steenfruitsector, die een zware klap kreeg. Het kwam deels door de vertraging en deels door de oorlog in Oekraïne waaraan ook onze Forelle-peren, die na ons steenfruit komen, zijn blootgesteld."
Door deze transittijden van vorig jaar, die tot acht weken konden oplopen, hadden zij geen andere keuze dan de kosten te dragen om een deel van hun onverkoopbaar fruit in de EU te laten afvoeren.
Dit seizoen gaat het logistiek beter. "Onze vertegenwoordigende instantie Hortgro heeft nauw en regelmatig contact met de havenautoriteiten en we zien een grote verbetering, vooral in de planning."
De helft van hun steenfruit wordt in eigen land verkocht waar, aldus Pietie, de lokale markt verrassend goed is voor Ceres Cascade Farms. De markt staat echter wel onder druk door steenfruit uit de Westkaap dat door de zware regenval in december niet is geëxporteerd.
Vooral pruimen zijn erg in trek, een nichevrucht waarvoor de Zuid-Afrikaanse consument prijzen betaalt die vergelijkbaar zijn met de prijzen die consumenten in het VK betalen.
Perziken en nectarines zeer lucratief
"We hebben ook traditionele perzikrassen voor de conservenindustrie, die allemaal vers worden verkocht via ons Fairest Fruit-merk. Johannesburg is onze grootste markt; daar gaat een enorme hoeveelheid fruit heen, bijvoorbeeld naar Food Lovers Market en Impala Fruit & Veg in Johannesburg. We leveren ook aan de markt van Pretoria."
Rechts: Kleinjan Muller (links) en Abrial Lee (rechts)
Momenteel wordt een aantal van de traditionele rassen terug geschaald, vanwege de teloorgang van de Zuid-Afrikaanse fruitconservenindustrie. Een grote hoeveelheid perziken en nectarines die naar de verwerking zou zijn gegaan, gaat voortaan naar de binnenlandse markt, waardoor een overaanbod ontstaat.
"We zien een enorme prijsinflatie in onze teeltkosten, de wisselkoers en elektriciteit, wat voor ons een enorm probleem is. Ik heb net een dieselmotor gerepareerd die in 1990 voor het laatst werd gebruikt. Gelukkig had ik hem niet weggegooid." Zoals velen in de sector heeft Pietie het over doorzettingsvermogen. "We moeten gewoon plannen blijven maken. We moeten ons er doorheen slaan."
Fruit telen in een biodiverse omgeving
Hij denkt niet alleen aan het bedrijf en de faciliteiten, maar ook aan de bredere omgeving en de habitat die door boomgaarden kan ontstaan.
Rechts: een schildpad, gevonden op het bedrijf
"We proberen af te stappen van het gebruik van agressieve chemicaliën en over te stappen op meer doelgerichte producten, die soms zes tot tien keer duurder zijn."
"We worden deels gedreven door de eisen van onze retailklanten en consumenten, maar ook omdat het spannend is om te zien hoe wilde dieren terugkeren naar het terrein sinds we betere chemicaliën gebruiken; vooral vogels en roofvogels, maar ook wilde bokken, klipdassen, schildpadden en hazen."
In de Skurweberge, die de teeltbedrijven omringt, leven Kaapse luipaarden, wat de bavianen, die net zoveel van steenfruit houden als mensen, zeker afschrikt. Pieitie moedigt het personeel aan om foto's te maken van de wilde dieren die ze op het bedrijf tegenkomen voor hun Facebook-pagina, om zo het bestaan van bepaalde soorten bij te houden.
De Skurweberge ("ruwe bergen")
Samen met naburige teeltbedrijven is er een natuurgebied opgezet, het Waboomsberg Bewarea, om andere ecologische problemen aan te pakken, zoals uitheemse plantensoorten, bodemerosie en het verlies van natuurlijke vegetatie.
"Het draait allemaal om het evenwicht in de boomgaarden. We willen alle bedrijven beter achterlaten voor wie er na ons komt. Ik zou zeggen dat er een veel groter bewustzijn is van de rol van het bedrijf in het ecologische systeem dan 10 of 20 jaar geleden."
Forelle-peren zijn voor Ceres Cascade de afsluiters van het seizoen
Verandering in neerslagpatronen
Wat ze ook hebben gemerkt, is dat neerslagpatronen aan het veranderen zijn. "Tegenwoordig schuiven koudefronten door naar de lente en dat zien we, want we hebben waterrechten voor de rivier de Breë, maar slechts tot 30 september. Na die datum gaan de rechten over op de bewoners langs de rivier. Nu de regens later komen, zet dat onze waterbronnen onder druk."
Er zullen nog betere, zorgvuldigere waterbeheertechnieken moeten worden ingezet, samen met bovenbedekkers. Deze zullen geplant worden tussen de boomgaardrijen (als de wilde bokken dat toelaten), of ze worden elders geteeld, in balen geperst en dan als mulch neergelegd.
Voor meer informatie: 
Pietie Wolfaardt
Ceres Cascade
Tel: +27 23 313 3872
admin@fairestfruit.co.za
facebook.com/CeresCascadeFarms