Op 8 en 9 september 2022 hebben de tomatentelers van telersvereniging Légumes de France een actie georganiseerd om de oververtegenwoordiging van importtomaten uit Marokko in de Franse schappen van supermarkten en de tekortkomingen ten aanzien van de regelgeving betreffende de consumenteninformatie over de herkomst van deze producten aan de kaak te stellen.
De Franse tomatentelers, die worden geconfronteerd met een situatie waarin sprake is van oneerlijke concurrentie, vragen hun regering om een vorm van concrete vorm van financiële steun, vooral met het oog op de komende belangrijke deadlines vanuit de Europese wetgeving.
De Franse tomatensector heeft de hele maand augustus te lijden gehad onder een crisis omdat er die maand te weinig tomaten zijn verkocht om de beschikbare voorraden op te kunnen maken. Als gevolg van een verschuiving van de teeltpiek waren de partijen dit jaar sowieso al zeer groot en het toenemende aantal tomaten van eigen bodem heeft ook nog eens de aankopen in de supermarkten doen dalen.
De tomatenprijzen zijn hierdoor uiteindelijk naar beneden bijgesteld, maar dit was niet voldoende om de tomatenmarkt nieuw leven in te blazen, ondanks de weersomstandigheden die gunstig waren voor de afzet van tomaten. In deze context is de aanwezigheid van tomaten uit Marokko in de schappen van Franse supermarkten steeds minder te harden. Dankzij een zeer gunstige douaneregeling van de Europese Unie zijn er nog steeds Marokkaanse tomaten in de schappen van die supermarkten te vinden, zelfs toen de Franse sector midden in een teeltpiek zat.
Exponentiële groei van tomatenimport vanuit Marokko
Op de Europese markt is in 2020 bijna 440.000 ton Marokkaanse tomaten ingevoerd, 130.000 ton meer dan in 2012.
Op de Franse markt vertegenwoordigen tomaten uit Marokko 63% van de importpartijen, waarvan het grootste deel is ingevoerd tijdens de Franse teeltpiek. Van maart tot augustus 2021 (zie grafiek hieronder) is vanuit Marokko maar liefst 130.000 ton tomaten Frankrijk ingevoerd.
Cherrytomaten, die bijzonder populair zijn onder de Fransen, kennen een exportvolume naar de EU dat is gestegen van 300 ton/jaar in 2005 naar 70.000 ton/jaar in 2020.
Oneerlijk concurrentienadeel voor Franse telers
Het zal geen verrassing zijn dat de arbeidskosten voor Marokkaanse telers extreem laag zijn, waardoor zij hun producten kunnen aanbieden tegen prijzen die alle vormen van concurrentie tarten. In Marokko bedraagt het minimum bruto uurloon € 0,69. De werkgever kost dit € 0,74. Het verschil met Frankrijk bedraagt maar liefst € 12,40!
De Marokkaanse telers kunnen daarnaast niet alleen rekenen op een forse financiële steun van de Marokkaanse regering (via het programma "Generation Green"), maar ook op een financiële steun van de Europese Unie en het Franse ontwikkelingsagentschap (AFD). Bovendien co-financiert De Wereldbank de nationale component van het programma (in de vorm van het beschikbaar stellen van 250 miljoen USD) en de Europese Unie steunt de meest innoverende acties en technische bijstand via een subsidie van € 20 miljoen die aan het AFD wordt gedelegeerd.
Ter vergelijking: de uitvoering door FranceAgriMer (het Franse ministerie van Landbouw) van een programma, in januari 2022, om Franse telers te ondersteunen bij het doen van investeringen in kassen, tunnels, landbouwpaden en bescherming tegen weersrisico's, heeft € 10 miljoen opgebracht...
Verre van gunstige teeltomstandigheden
Hoewel Marokko het grootste deel van het jaar kan profiteren van gunstige weersomstandigheden, heeft het land ook te kampen met steeds groter wordende droogteperiodes, vooral sinds begin 2022. Voor de teelt van Marokkaanse tomaten is dus veel water nodig en om het gebrek aan watervoorraden in het land te kunnen compenseren moeten er zeewaterontziltingsinstallaties worden gebouwd. Het geloosde pekelwater leidt echter tot de nodige milieurisico's.
De consumenten moeten kunnen kiezen
De Franse consumenten zijn steeds meer geïnteresseerd in de herkomst van levensmiddelen en zijn vaak meer dan bereid meer te betalen voor Franse producten van topkwaliteit. Ze moeten echter wel echt de herkomst van de producten kunnen herleiden.
De Europese verordening INCO betreffende de voorlichting aan de consumenten over levensmiddelen stelt de voorwaarden vast met betrekking tot de etikettering en het begrip 'vermelding van de herkomst van een product' op Europees niveau. Deze verordening bepaalt dat de verplichte vermelding van de herkomst op een bakje cherrytomaten minstens 1,2 mm groot moet zijn. Die 1,2 mm is voor consumenten echter niet voldoende om de Marokkaanse herkomst van een bakje cherrytomaten echt goed te kunnen vaststellen.
De Franse tomatentelers vragen daarom opnieuw om een zichtbaardere aanduiding voor de Franse consumenten. Dit is wat ze ten aanzien daarvan graag zien gebeuren:
- Een afdruk van de vlag van het telende land met een hoogte van minimaal 15 mm en/of een duidelijk opschrift van de herkomst met een lettergrootte van minimaal 15 mm.
- Een vermelding van het oorspronkelijke merkteken van het product op de bovenkant van de verpakking (de meest zichtbare kant in de schappen).