Bekijk hier de fotoreportage.
Rondleiding door de Demokwekerij Westland
"Innovatie in de teelt en keten" was het onderwerp van het tweede AGF Trendcafe, dat gisteren gehouden werd. De bijeenkomst vond plaats bij de Demokwekerij Westland, een innovatieplatform voor de Nederlandse en internationale tuinbouw. Voor bedrijven is het mogelijk om jaarrond hun innovaties te tonen, er wordt veel onderzoek gedaan en er is ruimte om kennis over te dragen. Aan studenten en scholieren, maar ook aan geïnteresseerden binnen en buiten de sector. Na een rondleiding door de Demokwekerij en een presentatie over de activiteiten, was er ruimte voor Jasper den Besten van de HAS Hogeschool om te vertellen over plantfabrieken, waar geteeld wordt zonder daglicht.
Telen zonder daglicht
Telen zonder daglicht gebeurt al jaren in de witlof en champignonteelt – maar ook voor bladgewassen wordt dit steeds populairder. In Japan zijn diverse technologiebedrijven hiermee bezig. "Verpakkingen van 80 gram, met daarop duidelijk dat het in een fabriek en onder LED is geteeld. Dat zorgt voor een hogere prijs: 80 Yen, zo'n 1,50 euro", vertelt Jasper den Besten van de HAS Hogeschool. "Het kan." In Nederland is er tot nu toe een bedrijf actief met deze teelt: Deliscious. Er wordt op 8.000 m2 geteeld, 7 lagen hoog en er worden slaplanten opgekweekt. Kansen liggen er ook voor de low-tech klimaatkamers. Voor 10.000 euro liet de HAS twee studenten een klimaatkamer inrichten. "We oogsten 500 gram verse radijs per dag. Dat is 180 kg per jaar. Er is nog veel te verbeteren, maar het gaat."
Praktisch haalbaar
Maar is het praktisch haalbaar? Enerzijds is de efficiëntie laag. Er is geen daglicht en al het licht is kunstmatig. Daar staat tegenover dat het licht wel optimaal ingezet wordt. In een kas is het licht volgens Den Besten zelden optimaal. Met schermen, krijten en lampen wordt getracht het lichtniveau te optimaliseren. In een plantfabriek is continu de optimale dosering toe te passen. Het resulteert in jaarrond constante kwaliteit en een flexibele teelt: er kan sneller gewisseld worden. Verder ziet Den Besten mogelijkheden voor teelt op inhoudsstoffen. Ook in andere gewassen wordt onderzoek gedaan. Zo kunnen komkommers in de gesloten kas opgekweekt worden. "Al is er wel kritiek op de smaak", geeft Den Besten aan. "Waar een normale komkommer voor 97% uit vocht bestaat, halen deze maar 92%. Ze smaken te sterk naar komkommer. Die smaak zijn we niet meer gewend."
Peter Jens van Pura Natura
Twijfelen
De tweede spreker was Peter Jens van Stichting Pura Natura, die zich veel bezighoudt met wereldwijde voedselketens. Niet door op vrijdagmiddag te mopperen in de kroeg, maar door te lobbyen in Brussel. Hij verbaast zich over de Nederlandse tuinbouw. "Een waanzinnige business", vindt Jens. "Jaar na jaar het zelfde doen en wachten tot er een betere uitkomst is? Tevreden zijn als je verlies minder is dan dat van je buurman?" Ietwat cynisch verwijst Jens naar de film Groundhog Day, waarin dezelfde dag eindeloos beleefd wordt. Het is volgens Jens tijd om eens te twijfelen aan wat je eigenlijk doet. Bekijk je gedrag, je acties en je relaties: innoveer sociaal.
Substraatteelt
Peter Jens komt oorspronkelijk niet uit de tuinbouw. Hij is jarenlang voorzitter geweest van Biologica en nu via Pura Natura betrokken bij de biologische sector. Pura Natura wordt in Amerika erkend als USDA Organic, maar in Nederland niet gezien als biologisch. Binnen Europa zijn er verschillende invullingen van de regeling. Jens pleitte vorig jaar met 4Evergreen-telers Wim en Jim Grootscholte voor gelijkheid in deze regelingen.
Het verbod op substraat in de Nederlandse bioteelt heeft volgens Jens de sector zo'n 200 miljoen euro per jaar gekost, al zes jaar lang. Dat schuurt. "Hier worden we wel eens gezien als een veramerikaanst neefje dat een erfenis komt ophalen", geeft Jens de wrevel tussen de twee labels aan. "Als het Westland in de VS lag, dan was 80% USDA Organic gecertificeerd." Maar moet de Nederlandse tuinbouw dat willen? Jens: "Wil je veel biologische productie en veel mensen bereiken, of wil je een exclusief label voor een hogere prijs?" Volgens Jens gaat het enerzijds om deze keuze, maar ook om de bewustwording rond de zaak en de hele situatie. Hij wil dat er over nagedacht wordt. "Biologisch is van iedereen. Het is een publiek systeem. Praat er dan ook over."
Brussel
In Brussel liggen volgens Jens meer kansen voor de sector – maar is het lastig om de bestuurslaag door te komen. Kom daarom met oplossingen, met hulp. "Brussel is geïnteresseerd. De consumptie van vers daalt, gezondheid wordt belangrijker." Daarin kan de sector ondersteunen. Voorbeeld is de paprika-cracker die Jens in samenwerking met 4Evergreen en de WUR maakt: gedroogde paprika met pompoenpitten – een soort gezonde candybar. "Dit zouden we willen pluggen bij de VMBO's in Nederland. We zijn de gezondheidsvoorziener van Europa en daar is geld voor." Daarom pleit Jens er verder voor niet alleen met problemen bij de EU aan te komen. "We komen met de EHEC-crisis, met GMO. Dat terwijl er zoveel meer te bieden is. Denk niet aan het nieuwe seizoen, maar denk aan de industrie."
Het AGF Trendcafe-team
Bekijk hier de fotoreportage.