De wereldwijde trend toont lagere tomatenprijzen door een combinatie van lagere consumentenvraag en een groter aanbod. In Italië, bekend om zijn sterke tomatenconsumptie, is de vraag gedaald, wat de prijzen heeft doen kelderen. Spanje, Turkije en Marokko zorgen voor extra concurrentie op de markt. In Duitsland leidt een overaanbod van binnenlandse leveranciers en import uit Nederland, België en Italië tot dalende prijzen.
Na een donker voorjaar met vertraging in de Nederlandse en Belgische teelt, kwam de activiteit in april op gang, met meer belichting in Nederlandse kassen en terugkeer naar traditionele teeltschema's. Tomatenprijzen lagen op deze markten onder het vijfjarig gemiddelde, vooral voor losse en trostomaten, door een langzame start na energieproblemen in de winter. ToBRFV-resistente rassen worden vaker geteeld in kassen, met toenemende focus op kwaliteit en smaak. Frankrijk ziet ook een prijsdaling door een groot aanbod en een afnemende vraag, vooral aan het eind van de maand. In Spanje eindigt het kasseizoen in Almería met verwachtingen om eerder te beginnen in 2024/25. De import van tomaten uit Marokko heeft protesten in Frankrijk veroorzaakt en bijgedragen aan de prijsdaling in Almería tijdens het winterseizoen. Marokko heeft een bewogen seizoen achter de rug, met prijsdalingen van gemiddeld 30% door een vroege hittegolf en juridische stappen in Frankrijk en Spanje wegens vijandigheid tegen Marokkaanse tomaten.
In Noord-Amerika dalen de tomatenprijzen iets, met een verwachte krimp in de aanvoer in de VS, die later zal verbeteren als andere staten beginnen te oogsten. Canada heeft een redelijk aanbod van kas tomaten, terwijl de oogst in Noord-Mexico in volle gang is met goede vraag en prijzen. Zuid-Afrika ziet verdere prijsdalingen, maar blijft 70% hoger dan vorig jaar. In China zijn de tomatenprijzen hoger door lagere opbrengsten in Shanghai en Zhejiang als gevolg van lage temperaturen, die de vruchtzetting hebben beïnvloed.
Nederland en België: Tomatenprijzen in april ruim onder vijfjarig gemiddelde
Na een donker voorjaar waarin telers in Nederland en België vertraging opliepen in hun productie kwam de boel in april meer op gang. Afgelopen winter is er weer meer belicht in Nederlandse kassen, en zochten ook meer telers weer traditionele teeltschema's op. Her en der zijn ook alweer nieuwe belichte teelten opgestart, die nu eerst de zomer door moeten.
De tomatenprijzen in april lagen geruime tijd ruim onder het vijfjarig gemiddelde. Vooral voor los en tros vielen lagere prijzen in vergelijking met april vorig jaar op. Een tragere start van het seizoen destijds na een winter met energieproblemen speelde de markt hierbij parten. Inmiddels is de prijsvorming de laatste weken gelijk aan het vijfjarig gemiddelde op de Vlaamse veilingklokken.
In de kassen staan steeds vaker ToBRFV-resistente rassen van veredelingsbedrijven. Daarbij ligt de focus inmiddels niet meer alleen op resistentie, maar ook steeds vaker weer op kwaliteit en smaak. Afgelopen winter bleek uit smaak- en kwaliteitsonderzoek dat de consument ondanks verandering in rassen geen verschilt merkte. Onderzoekers zagen wel verschil, vooral in stevigheid van vruchten.
Duitsland: Overaanbod tomaten dwingt prijzen omlaag
Nederlandse en Belgische tomaten vormden de basis van het assortiment, aangevuld met tomaten uit Duitsland, Spanje en Italië. De beschikbaarheid was duidelijk toegenomen en overtrof vaak de vraag. Hoewel de vraag niet slecht was, was deze niet voldoende om een overaanbod te voorkomen. Hierdoor moesten handelaren hun prijzen vaak naar beneden bijstellen.
België en Nederland domineerden de markt voor trostomaten met marktaandelen van respectievelijk 47 en 44 procent. Voor cherrytomaten was de markt onlangs meer verdeeld tussen Nederland (38%), Italië (27%) en België (23%).
Frankrijk: Groot aanbod, trage afzet van tomaten
Momenteel is er een groot aanbod van tomaten op de Franse markt, maar de relatief koude temperaturen remmen een echt dynamische consumptie. De vele feestdagen in mei hebben ook niet bijgedragen aan de verkoopvolumes. Bovendien hebben consumenten de neiging om minder te kopen aan het einde van de maand, wat leidt tot een lichte onbalans tussen vraag en aanbod. Dit heeft sinds vorige week enige druk op de prijzen veroorzaakt, die nu lager zijn dan dezelfde tijd vorig jaar. Zo is de prijs van trostomaten bijvoorbeeld in twee dagen tijd met 20 cent per kilo gedaald. De kwaliteit van de tomaten blijft echter goed.
Er is ook concurrentie van tomaten uit Nederland en België. De laatste Spaanse volumes arriveren deze week in Frankrijk, maar dit zal binnenkort afnemen. Voor cherrytomaten is er sterke concurrentie uit Marokko.
Spanje: Kasseizoen in Almería eindigt met verwachting eerder te beginnen in 2024/25
De invoer van tomaten uit Marokko, die in Frankrijk tot nieuwe protesten heeft geleid, heeft samen met het aanbod uit andere landen bijgedragen aan de aanzienlijke prijsdaling in Almería tijdens het winterseizoen.
Een marktdeelnemer uit Almería legt uit dat het seizoen sinds eind december/begin januari werd bemoeilijkt door lage prijzen en dat herstel nog steeds uitblijft. Gelukkig was het begin van het seizoen goed, met stijgende prijzen. Het goede weer in alle teeltgebieden heeft echter geleid tot overproductie in alle landen van oorsprong. Hierdoor kunnen enkele miljoenen kilo's meer worden overvoerd dan vorig seizoen, zelfs met lage prijzen en vervroegde oogsten.
De deelnemer merkt ook op dat de exportgegevens uit Marokko laten zien dat Europa geen controle heeft over de importen, en dat Engeland, met uitzondering van specifieke klanten, voornamelijk Marokkaanse tomaten koopt.
Om zich te onderscheiden, zet Almería in op specialiteiten zoals de roze tomaat, die populair is in Polen vanwege de goede kwaliteit en een langer schapleven. Voor het komende jaar is er hoop om het seizoen te vervroegen dankzij resistente variëteiten tegen het tomatenrugosevirus, wat een eerdere markttoegang mogelijk maakt.
Wanneer Nederland of Polen klaar zijn met tomaten van mindere kwaliteit, kan Almería de markt betreden met een nieuwe oogst op een moment dat de vraag hoog is en de prijzen goed zijn. Marokko kan vanwege de hitte niet zo snel de markt betreden, wat Almería een strategisch voordeel geeft.
Italië: Dalende prijzen door stagnerende vraag
De tomatenteelt in kassen bevindt zich momenteel in een overgangsfase tussen het einde van de winteroogst en het begin van de kortcyclische zomeroogst. Dit heeft geleid tot een sterke daling van de tomatenprijzen op de groothandelsmarkt in Vittoria, Sicilië, de afgelopen tien dagen. De belangrijkste oorzaak is de stagnerende vraag, gecombineerd met concurrentie uit Spanje, Turkije en Marokko. Ondanks dat de groothandelsprijzen in deze landen vergelijkbaar zijn met die in Italië, drukken ze nog steeds de prijzen in de hele Euro-mediterrane regio.
Vooral de prijzen van cherrytomaten zijn laag, variërend van €0,80 voor de beste partijen tot €0,30 voor bijna afgeronde oogsten, en liggen onder de teeltkosten. Verwerkers bieden zelfs €0,20-0,25 per kilo. De prijzen van industrietomaten variëren van €0,30 tot €0,70 per kilo. Pruimtomaten variëren van €1 per kilo voor de beste kwaliteit tot €0,50 per kilo voor eerder geoogste tomaten. Bij dalende vraag kopen Italiaanse retailers vaak in het buitenland.
Op andere Italiaanse groothandelsmarkten zijn naast Italiaanse tomaten ook Nederlandse ronde gladde rode trostomaten en Marokkaanse ronde gladde sla tomaten te vinden, met prijzen variërend van €1,05 tot €1,40 per kilo voor de Nederlandse en €1,05 per kilo voor de Marokkaanse tomaten.
Tomaten worden door meer dan 90% van de Italiaanse huishoudens gekocht. Volgens gegevens van GfK Consumer Panel Services werden tomaten in de afgelopen twaalf maanden bijna 18 keer per jaar gekocht, met een gemiddelde uitgave van bijna €2,50 per transactie in dezelfde periode.
Marokko: Bewogen seizoen eindigt met veel wendingen
Het Marokkaanse tomatenseizoen is voor de meeste variëteiten voorbij, behalve voor de late rassen die in de zomer worden geëxporteerd. Het seizoen kende veel wendingen, te beginnen met een vertraging van twee weken tot een maand door een hittegolf die de oogst van zomer 2023 aantastte. Een maand later herstelden de telers zich en bereikte het areaal weer het niveau van het vorige seizoen. Door het uitzonderlijk warme weer stegen de volumes later in het seizoen aanzienlijk.
Dit leidde tot een prijsdaling van gemiddeld 30%, wat de inkomens van telers negatief beïnvloedde. Wat betreft de markten, bleven de marktaandelen voor Marokkaanse exporteurs in Europa stabiel met een gestage groei van de exportvolumes. De verdeling van de Europese markt bleef ook stabiel, met Marokko dat zich richtte op de Franse, Britse en Nederlandse markten.
Een positief aspect van het seizoen was de verzwakking van het ToBRFV-virus. De schade door het virus was dit seizoen gemiddeld 5%, vergeleken met 40% vorig seizoen. Dit geeft hoop dat het virus, dat telers veel problemen heeft bezorgd, onder controle komt.
Het seizoen werd ook gekenmerkt door vijandigheid tegen Marokkaanse tomaten in Frankrijk en Spanje, wat leidde tot demonstraties en vernielingen van Marokkaanse vrachtwagens. Dit bracht de verenigingen van Marokkaanse telers en de Marokkaanse regering ertoe juridische stappen te ondernemen in beide landen.
Voor het volgende seizoen wordt een eerdere start verwacht vanwege de verzwakking van het ToBRFV-virus, wat hogere teeltvolumes mogelijk maakt. Er zal echter een herverdeling van rassen plaatsvinden. De markt voor industrietomatenrassen is verzadigd, dus volgend seizoen zal er weer meer interesse zijn in ronde tomaten.
De Moroccan Tomato Conference vindt eind mei plaats in Agadir, waar belanghebbenden uit de sector markttrends, nieuwe technieken op het gebied van prestaties en plaagbeheer zullen bespreken.
Noord-Amerika: Tomatenprijzen dalen licht
In de VS zullen de komende twee weken gekenmerkt worden door kortere binnenlandse tomatenvoorraden en kwaliteitszorgen. Florida is grotendeels klaar met de oogst, maar zowel Florida als Georgia hebben te maken met regen en weersomstandigheden die de kwaliteit kunnen beïnvloeden. In Californië is er ook teelt, maar het koele, bewolkte weer kan de beschikbaarheid beïnvloeden. In Canada is er een behoorlijke productie uit kassen.
De beschikbaarheid in de VS zal de komende twee tot vier weken verbeteren naarmate andere staten beginnen te oogsten, waaronder Tennessee, Arkansas, en later ook New Jersey, Pennsylvania en andere regio's.
In Noord-Mexico zijn de tomaten in volle productie en deze regio zou tot half juli moeten kunnen leveren. Dit betreft vooral Roma-tomaten, en het programma voor ronde tomaten, dat dit jaar een maand achterloopt, begint deze week.
De vraag naar tomaten was erg goed en de prijzen lagen tussen $12 en $16. Warmer weer zorgde echter voor meer import van Mexicaanse tomaten, wat de markten verzwakte. De markt zal zich naar verwachting stabiliseren in de komende weken en zal waarschijnlijk zelf corrigeren na deze week, wanneer iedereen in volle productie komt.
Zuid-Afrika: Tomatenprijzen dalen verder
Volgens marktanalisten vertonen de tomatenprijzen een vergelijkbare prijstrend als in 2022. De prijs daalde vorige week met bijna een derde tot ongeveer R12,50 per kilo en zal naar verwachting verder dalen. Er is een aanzienlijk verschil tussen de prijs voor grote tomaten en die voor kleine en middelgrote tomaten.
Ondanks de daling zijn de tomatenprijzen nog steeds 70% hoger dan vorig jaar vanwege de lage volumes, vooral van grote klasse 1 en specialities. Het tomatenseizoen in de Westkaap loopt normaal gesproken tot mei, maar eindigde dit jaar eerder. In de provincie Limpopo zijn de oogsten van sommige telers klein door de extreme hitte in de nazomer.
Het plaaginsect Tuta absoluta (tomatenmineermot) heeft geleid tot het verdwijnen van sommige tomatentelers, omdat deze mot zich snel verspreidt van het ene naar het andere teeltbedrijf, zonder dat er een effectieve remedie bekend is.
China: Tomatenprijzen zijn hoger dan in dezelfde periode in voorgaande jaren
Nu de temperatuur stijgt, zijn handelaren onlangs begonnen met actieve verkoop. Echter, in vergelijking met voorgaande jaren melden handelaren een aanzienlijke daling van de tomatenoogst in de twee belangrijkste teeltgebieden Shanghai en Zhejiang. De vroege lage temperaturen hebben de vruchtzetting van de tomaten aangetast, waardoor de opbrengst is gedaald. De tweede tomatenoogst is net op de markt gekomen en het aanbod van hoge kwaliteit is schaars, wat de prijzen op ¥ 4,4-4,8 per kilo houdt.
Door het verminderde vroege aanbod van lokale tomaten in Shanghai dit jaar, worden voornamelijk tomaten uit de teeltgebieden Qingzhou, Yucheng en Shouguang in Shandong aangeboden op de huidige markt. De groothandelsprijs is stabiel gebleven op ¥95-100 per doos (18 kilo), wat ¥10-15 hoger is dan dezelfde periode in voorgaande jaren.
Dit jaar is er met name een aanzienlijke toename van smaakgeoriënteerde tomaten, aangezien Shanghai en Zhejiang deze variëteiten ook beginnen te telen. De marktprijs voor Provence tomaten is ¥80-85 per doos (nettogewicht 10 kilo) en voor Strawberry tomaten ¥60-65 per doos (nettogewicht 5 kilo).
Volgende keer: Overzicht wereldmarkt kiwi's