In de belangrijkste Europese landen op het gebied van tomatenteelt neemt de consumptie de komende jaren af. De verwachte dalingen in consumptie zijn het gevolg van klimaatverandering, watertekorten, hoge energiekosten en strengere beperkingen op het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. De verwachting is dat de tomatenteelt in Nederland daalt met ten minste -1,1% per jaar tussen nu en 2035 als gevolg van areaalvermindering. Dat blijkt uit een rapport van de Europese Commissie met als titel "EU Agricultural Outlook 2023-2035".
Teelt van tomaten (in 1.000 ton) in de belangrijkste EU-telende
landen. Bron: AGMEMOD simulation.
Daarnaast kunnen plagen de opbrengst verminderen en de "normale" teeltkosten stijgen wanneer er inheemse ziekten komen. Op de korte termijn zijn de hoge energiekosten en de daling van de koopkracht factoren die zorgen voor een daling van de opbrengst. Op de lange termijn kan klimaatverandering zorgen voor vermindering van het areaal.
De verwachting is dat de tomatenteelt in Nederland daalt met ten minste 1,1% per jaar tussen nu en 2035 als gevolg van areaalvermindering. Omdat rassen gebruikt worden als grondstof voor de verwerkende sector, wordt een productiestijging in Portugal en Spanje verwacht. Investeringen in Extremadura in Spanje worden verklaard door de verwachte toename in opbrengsten en arealen.
Tomatenconsumptie per hoofd van de bevolking (kg) en
bevolkingsgroei (%) in de belangrijkste Europese teeltlanden.
Bron: AGMEMOD simulation
Voorkeur voor kleinere rassen
Consumenten krijgen meer voorkeur voor snackrassen en ook is er meer voorkeur voor "kleine" rassen. Dit heeft invloed op de productiecijfers, omdat deze tomatentypes een lagere opbrengst hebben. In de periode 2022-2035 neemt de consumptie van verse tomaten per inwoners toe in Spanje, Italië, Nederland en Portugal met een jaarlijkse stijging van 0,2%-1,1%. Verwacht wordt dat de geconsumeerde hoeveelheden naar verwachting dalen in Griekenland en Nederland tussen nu en 2035 (-1,1%). In Nederland is dat tussen nu en 2035 respectievelijk -1,4% en -0,7% per jaar.
Ontwikkeling van de netto handel (export-import) van verwerkte
tomaten (1.000 ton) in de belangrijkste teeltlanden van de EU.
Bron: AGMEMOD simulation
Marktoriëntatie in Spanje en Nederland
In de periode 2022-2035 zal de EU naar verwachting haar huidige netto-importpositie voor tomaten voor verse consumptie behouden. Net als in andere sectoren kan er sprake zijn van toenemende concurrentie van andere mondiale telers. Dat kan gevolgen hebben voor sommige tomatentelers die bijvoorbeeld overschakelen op andere gewassen. Deze niet Europese telers hebben ook te maken met dezelfde uitdagingen wat betreft plagen en klimaatverandering. Voor verwerkte tomaten wordt geen verandering verwacht in het algemene beeld, waarbij de EU naar verwachting een sterke netto-exporteur blijft. Spanje en Portugal kunnen hun exportvolumes de komende jaren verhogen.
Bron: Europese Commissie