De wereldmarkt voor zoete aardappelen blijft groeien, aangezien de knol vooral op de Europese markt terrein blijft winnen. Hoewel de zoete aardappel een aantal jaren geleden relatief onbekend was op deze markt, heeft het volgens de berichten een mooie toekomst nu consumenten steeds meer vertrouwd raken met deze voorheen exotische groente. Landen als Spanje, Nederland, België, Frankrijk en Duitsland zijn zelfs begonnen met hun eigen teelt. Hoewel de volumes uit landen als de VS in Europa nog steeds ongeëvenaard zijn, speelt de binnenlandse productie in op de trend van milieubewustzijn en lokale gerichtheid. Zowel op de Europese als op de Amerikaanse markt liggen er ook kansen in de verwerkende industrie voor zoete aardappelen. Het is echter niet uit alle hoeken goed nieuws. De teelt van zoete aardappelen in Spanje is dit jaar met 40% gedaald wegens gebrek aan rentabiliteit en druk van de exportlanden. In Duitsland is de vraag dit jaar gedaald doordat de consument steeds meer de gevolgen van de inflatie voelt en daarom bij het boodschappen doen afziet van het kopen van niet-broodwaren. Afhankelijk van hoe de economische situatie zich in de loop van 2023 ontwikkelt, kan dit de zoete aardappel verder in de problemen brengen, als de marges aanzienlijk afnemen.
Nederland: Markt zoete aardappelen gestabiliseerd, grootste groei in industrie
Van een kerstvraag naar zoete aardappelen op de Europese markt is volgens een Hollandse importeur geen sprake. "Maar het is nooit een echt artikel voor de kerstdagen geweest, zoals bijvoorbeeld lychees dat zijn." Volgens de importeur is er sprake van een redelijk normale markt. "Prijzen zijn zeker niet spectaculair. Gelukkig is de dollarkoers weer wat genormaliseerd. Over het algemeen zien we dat de Europese retailmarkt redelijk verzadigd is. Het verschil met jaren geleden is dat Amerika al lang geen monopolypositie heeft. Naast de Noord-Amerikaanse aanvoer komt er een groot aanbod zoete aardappelen uit Egypte en Portugal. De aanvoer uit Spanje is wat afgenomen, maar her en der worden er ook in Nederland, België, Frankrijk en Duitsland steeds meer lokale teeltprojecten opgestart. De grote groei voor zoete aardappelen ligt momenteel niet op de verse markt - die is redelijk verzadigd - maar bij de industrie. Die afzet groeit hard en staat feitelijk nog maar in de kinderschoenen."
België: Mooie toekomst voor Belgische zoete aardappel
De zoete aardappel wordt meer en meer een ingeburgerd product in België. Ook het lokale aanbod wordt hierbij steeds groter. “Dit seizoen kunnen we zeker mee concurreren, omdat het een ideale zomer is geweest voor de groei van dit toch vrij exotische product. We hebben dus een mooie productie kunnen realiseren en men probeert jaarrond te kunnen leveren”, vertelt een Belgische teler en handelaar. “Desalniettemin blijft het op de zoete aardappelmarkt een mondiaal spelletje, waar wij als Belgen weinig invloed op hebben. De volumes die uit, met name de Verenigde Staten, komen, kunnen we nog lang niet aan tippen. Toch lijkt men steeds bewuster te worden van de klimaatimpact van importeren uit dergelijke regio’s, waardoor de populariteit van het lokale product lijkt te groeien.”
Over de vraag hoeft men op het moment dan ook niet te klagen, verzekert hij. “Zoete aardappel is natuurlijk een populair product, zeker onder de jongere generatie. Of dit nu voor de verwerkende of versmarkt is. Het krijgt steeds meer zijn plaats in de schappen. Voor ons is het echter van belang dat de vraag naar lokaal product ook groeit. Het is moeilijk om te concurreren met goedkoper buitenlands product, maar we hoeven ook niet de goedkoopste te zijn. We zien daarom zeker een goede vraag richting de feestdagen, waar men met het diner graag met het product experimenteert in mooie gerechten. Het resulteert ondanks een goed aanbod in relatief prima prijzen op het moment. Dit mag natuurlijk ook wel, want de kosten in de teelt en bewaring zijn ook bij de zoete aardappelen extreem gestegen. De marges worden krap, maar de toekomst is mooi voor dit product.”
Zwitserland: Zoete aardappelen steeds populairder
Iets meer dan 10 jaar geleden waren zoete aardappelen praktisch onbeduidend in de Zwitserse retail. Er werd slechts 617.000 kg geïmporteerd. In 2021 bedroeg de ingevoerde hoeveelheid net geen 5,9 miljoen kg. De meeste goederen worden geïmporteerd uit de VS, gevolgd door Spanje en Egypte. Een Zwitserse zoete aardappelcoöperatie meldt een goede oogst en een bovengemiddelde opbrengst door de warme zomer. "Het is waarschijnlijk te voorzien dat we het verkoopniveau van de afgelopen jaren niet zullen halen, omdat er meer buitenshuis wordt geconsumeerd dan tijdens de pandemie", benadrukt de coöperatie.
Duitsland: Consumenten zien af van de aankoop van zoete aardappel
Egyptische zoete aardappelen domineren nog steeds de Duitse handel, maar het verkoopseizoen loopt ten einde. Ondertussen komen de eerste zendingen uit Latijns-Amerika, zoals Honduras, al op sommige plaatsen aan. Door de overvloedige beschikbaarheid in Spanje en Portugal, maar ook in Duitsland en Nederland, staan de prijzen van Egyptische goederen (vooral Beauregard en Bellevue) sterk onder druk. "De vraag is ook wat zwakker dan in voorgaande jaren, omdat de zoete aardappel geen voedingsmiddel is voor dagelijkse consumptie en de consument het steeds vaker zonder overbodige artikelen doet. De verkoop verloopt dus minder snel dan gewoonlijk."
Italië: Verschil in opbrengst in Italiaanse regio's
Het is een goed jaar geweest voor de zoete aardappel in Veneto, de Italiaanse regio met de hoogste opbrengst, samen met Puglia en Lazio. Volgens een agronoom die verschillende plaatselijke landbouwbedrijven controleert, zijn de opbrengsten zeer goed geweest, met zelfs hogere maten dan in voorgaande jaren. Dankzij de afwezigheid van regen hebben zich geen ziekten verspreid. De oogst vond plaats van september tot oktober en de afzet is onmiddellijk begonnen. In Italië is de zoete aardappel een nicheproduct, maar met een eerlijke prijs. Op een groothandelsmarkt in de regio Veneto werden ze op 19 december verkocht voor 1,10 euro/kg. Bewaren is gemakkelijk, tussen 5 en 12 °C. In de winter hebt u wellicht geen koelcel nodig omdat deze temperaturen in Noord-Italië normaal zijn. De teeltkosten zijn niet hoog: deze knol heeft geen specifieke plagen, dus behandeling is niet nodig. Er is alleen wat mechanisatie nodig om de arbeidskosten te drukken.
De directeur van een belangrijk consortium in Calabrië (Zuid-Italië) meldt: "Na 24 maanden van proeven zitten we dit jaar midden in de oogst en verwerking van zoete aardappelen, met een teeltgebied van bijna 40 hectare. Vanuit opbrengst oogpunt blijft het seizoen ver achter bij de verwachtingen. Bijgevolg zijn ook de commerciële plannen teruggeschroefd: terwijl we in april-mei hadden gepland, zal het product in plaats daarvan slechts tot januari-februari beschikbaar zijn."
Spanje: Druk op Spaanse zoete aardappelen
Het Spaanse areaal zoete aardappelen is in 2022 met 40% gedaald. De slechte resultaten van het voorgaande jaar in termen van winstgevendheid hebben de telers ontmoedigd om evenveel zoete aardappelen te planten. Hoewel alles is geoogst, houden de teelt- en exportbedrijven het grootste deel van hun productie in hun opslagruimten, in afwachting van een stijging van de prijzen, die momenteel onder de productiekosten liggen, die in één jaar tijd met ongeveer 25% zijn gestegen. Vorig jaar konden Spaanse zoete aardappelen winstgevend worden bij prijzen van meer dan 75-80 cent, maar dit jaar zouden ze minstens tussen 1,00 en 1,05 euro moeten liggen om de kosten te dekken. De reden waarom de huidige prijzen op de markten zo laag zijn, is het grote aanbod en de druk van derde producerende landen zoals Egypte, Marokko en andere landen van oorsprong in Latijns-Amerika. Tegelijkertijd hebben Midden-Europese landen zoals Frankrijk, Nederland, België en Zuid-Duitsland de afgelopen jaren hun teelt verhoogd en beschikken zij momenteel over voldoende lokale voorraden en over de beschikbaarheid van producten uit derde landen tegen zeer agressieve prijzen.
Noord-Amerika: Kansen in de verwerking van zoete aardappelen
De zoete aardappeloogst is goed op gang met een goed volume. "Voorraden, kwaliteit en grootte zijn goed. Dit jaar hebben we geen grote weersomstandigheden gehad zoals de afgelopen jaren, dus de oogst is goed op peil gebleven", aldus een teler/verhandelaar uit North Carolina.
Hoewel het areaal niet is veranderd, gaat het gerucht dat het areaal in North Carolina, een belangrijke teeltregio voor zoete aardappelen in de VS, over het algemeen kleiner is geworden. Het seizoen is dit jaar ook iets later begonnen, ongeveer anderhalve week later - de oogst begon begin september.
Ondertussen is de vraag naar zoete aardappelen goed. "De beweging tot en met Thanksgiving was goed. We waren echt tevreden met hoe alles verliep en kijken ernaar uit om verder te groeien. We bereiden ons voor op Kerstmis", zegt de teler-handelaar, die opmerkt dat hij verwacht dat de beweging in de toekomst zal toenemen.
Tegelijkertijd blijven er kansen ontstaan in de verwerking van zoete aardappelen. "De verwerking volgt de mentaliteit van mensen die zoete aardappelen in hun dieet willen opnemen. Er zijn chips en frietjes, maar vers gesneden zoete aardappelen worden ook steeds vaker in de schappen van de supermarkt gelegd omdat mensen kiezen voor het gemak dat daarmee gepaard gaat. Dat zal alleen maar toenemen," zegt hij.
Wat de prijzen betreft, ligt de uitdaging bij de gestegen kosten die telers en transporteurs moeten maken - in tegenstelling tot andere goederen en diensten, waar de prijzen zijn gestegen om die hogere kosten te compenseren, is dat niet het geval in de zoete aardappelindustrie.
Australië: Australische telers richten zich op kwaliteitsverbetering
Australische telers van zoete aardappelen hebben gewerkt aan een aantal onderzoeks- en ontwikkelingsprojecten om de kwaliteit van het product te verbeteren en zo de vraag en de verkoop in heel Australië te verhogen. In het onlangs verschenen jaarverslag 2021/22 benadrukte Hort Innovation dat de kwaliteit van het product voor 63 procent van de Australische huishoudens de belangrijkste reden is om de groente te kopen. Schade aan de schil was een belangrijke factor die problemen op het schap veroorzaakte, die worden veroorzaakt door problemen op de boerderij, waardoor telers zich kunnen richten op verpakkingsapparatuur die voorzichtiger met de producten omgaat. Het volgende probleem is dat zich in de toeleveringsketen problemen met de temperatuur en de vochtigheid voordoen, wat al heeft geleid tot het gebruik van temperatuurmeters. In het verslag wordt ook gewezen op een belangrijke kans om "gemiddelde gebruikers" ertoe aan te zetten hun consumptie te verdubbelen, waarbij er een rechtstreeks verband is met de kwaliteit.
In de vijf jaar tot 2020/21 steeg de Australische oogst jaarlijks met gemiddeld 9,5 procent in waarde en 6,4 procent in volume. Van de 104 206 ton die in 2020/21 werd geproduceerd, werd 90 procent gedistribueerd als vers aanbod (waarvan 78 procent naar de retail ging en 22 procent naar de horeca). Gemiddeld kochten Australische huishoudens in 2021/22 7,9 keer zoete aardappelen en 6,8 miljoen Australische huishoudens kochten de groente in dat jaar. Er werd ook geïnvesteerd in de binnenlandse marketingcampagne met de nadruk op zowel de gezondheidsvoordelen als de smaak en het uiterlijk.
We zijn weer terug op 5 januari met een Overzicht wereldmarkt tomaten