"Al is grapefruit een product dat altijd hoogtes en laagtes heeft gekend op de Europese markt, de algemene trend is wel dat de vraag geleidelijk afneemt, met zo’n 2-3% per jaar. En de laatste twee jaar is de consumptie zelfs met 10% naar beneden getuimeld", opent Oron Ziv van de Israëlische AGF-exporteur BeFresh Europe een interview met FreshPlaza aan de hand van een niet zo rooskleurig beeld over een van de kleine broertjes in het citrusassortiment. "Het is een beetje gissen naar het waarom en met de forse Turkse en Spaanse concurrentie erbovenop is het echt moeilijk geworden voor ons."
Een groot deel van het grapefruit gaat bovendien naar de sapindustrie, die aan de telers doorgaans een acceptabele prijs betaalt. Die prijs wordt bepaald door de marktsituatie op mondiaal niveau, zo legt Oron uit. "Dat is dan ook de minimumprijs die wij op tafel moeten leggen en vorig jaar slaagden we daar niet in." Toch is de rentabiliteit voor de Israëlische grapefruittelers ook niet ten allen tijde gegarandeerd en sommigen breken zich dan ook het hoofd over de vraag of het niet beter zou zijn de bomen te rooien en in te ruilen voor meer winstgevende gewassen.
Klik hier voor het volledige fotoverslag
Makkelijk in de teelt, maar krimpend areaal
"Wie verder gaat met de teelt, vreest dat de neerwaartse trend in de vraag aanhoudt", legt Oron uit. "Wie een andere fruitsoort beslist aan te planten, moet vaak jaren wachten tot het nieuwe gewas in volle productie komt. Toch voorzie ik voor de komende jaren dat enkele telers, vooral zij die percelen in minder goede teeltgebieden hebben, bijvoorbeeld omwille van een gebrek aan water, over zullen gaan tot het rooien van hun bomen."
Het voordeel van grapefruit is niettemin dat het een gemakkelijk te telen gewas is en een mooi rendement per hectare behaalt, zeker in vergelijking met de easy peelers. Van grapefruit wordt volgens Oron gemakkelijk 100 ton per hectare geoogst in Israël, bij de easy peelers kan van een succes worden gesproken als 30 ton wordt geplukt. "Wij proberen zoveel mogelijk van ons grapefruit dat naar Europa gaat in programma’s met retailers te stoppen, maar er wordt uiteindelijk ook wat verzonden naar de spotmarkt. We hebben immers ook verplichtingen tegenover onze telers. Het is onze taak om steeds een markt te vinden voor het beschikbare fruit."
Exportcijfers
"Florida zendt bijna geen grapefruit meer naar Europa en Mexico concentreert zich liever op dollarmarkten", schetst Oron de mondiale exportsituatie. "Begin oktober hadden we gedurende enkele weken een goede markt in Europa, maar toen deden ook Zuid-Afrika, dat nog wat voorraden had gevonden, en Spanje, heel vroeg in zijn seizoen, enkele verladingen, aangetrokken door de mooie prijzen. De opflakkering was dus van korte duur en sindsdien is de vraag weer gedaald. December is traditioneel overigens een zwakke maand voor grapefruit. Het is geen typisch kerstproduct."
Volgens cijfers van Faostat voor het jaar 2020 was Zuid-Afrika met 244.334 ton de grootste grapefruitexporteur ter wereld, op de voet gevolgd door China (203.882 ton) en Turkije (184.393 ton). Met een export van respectievelijk 73.138, 65.097 en 55.453 ton nemen Israël, Spanje en de VS plek 4, 5 en 6 in. Daarna kunnen nog vier landen van enig belang vermeld worden die tussen de 10.000 en 25.000 ton exporteren: Egypte, Thailand, Vietnam en Mexico. In vergelijking met sinaasappel of citroen is grapefruit natuurlijk niet zo’n belangrijk exportproduct. Op mondiaal niveau werden in 2020 in totaal 7.715.527 ton sinaasappelen en 4.024.561 ton citroenen op de internationale markt verhandeld, tegenover 1.189.238 ton grapefruit.
Sterke sjekel
Wat de prijsvorming betreft, is Oron niet geheel ontevreden. "De prijzen zijn niet slecht, maar uiteindelijk ook niet heel goed. En al zijn de logistieke kosten iets gedaald, ze blijven fors boven het niveau van 2-3 jaar geleden. Tel daarbij de sterke Israëlische munt op en het wordt duidelijk dat de export geen gemakkelijke onderneming is. Het komt er eigenlijk op aan een retailer te vinden die bereid is iets meer te betalen voor onze kwaliteit. Daarom proberen we ons blikveld wat te verruimen en zoeken we ook opportuniteiten in het Verre Oosten. Zuid-Korea is een goede markt, China iets minder. Dat komt door de vertragingen bij de aankomst van het fruit en moeilijkheden om het op de markt te krijgen omwille van corona-issues. Als het grapefruit pas na 70-75 dagen aankomt in plaats van na 40 dagen, is de kwaliteit niet meer optimaal. Vorig jaar hebben we er veel geld verloren. Collega’s hebben hetzelfde probleem gehad en we hoorden dit verhaal ook terug bij Zuid-Afrikaanse exporteurs die na ons de Chinese markt betraden."
BeFresh zendt ook wat product naar Singapore en Hong Kong, maar dat zijn kleine volumes, want iedereen probeert volgens Oron die markten te bereiken. "Er is immers geen koudebehandeling vereist. De export is gemakkelijk, maar de prijs is niet aantrekkelijk. Japan is elk jaar theoretisch gezien ook een mogelijkheid via een conventioneel koelschip met een capaciteit van 5.000 pallets gecharterd door een ander bedrijf. Gewoonlijk wordt het voor de helft gevuld met Sweeties en voor de andere helft met grapefruit. Dit jaar is het schip niet uitgevaren, de charterprijs was met ruim $ 2 miljoen niet te betalen. Heel wat Sweeties blijven nu gewoon aan de bomen hangen. Gelukkig valt de oogst iets lager uit en we hopen op een betere markt vanaf januari."
De opkomst van Turkije
Volgens Oron kan de Turkse grapefruit qua smaak niet concurreren met het Israëlische product. Toch moet je je afvragen hoe lang Europese retailers nog zullen kiezen voor het smaakvollere maar duurdere fruit. "Tien jaar geleden verkochten die winkels vooral Florida grapefruit en kon het product uit Israël alleen profiteren van een gat aan het begin en einde van het seizoen op het noordelijk halfrond. Toen ging een karton Florida grapefruit ineens € 30-35 kosten, en kregen wij ook toegang tot de middenmoot. Toch heeft de Spaanse grapefruit in Europa nog steeds het voordeel dat hij als een lokaal product wordt beschouwd."
De zwakke Turkse lira betekent dat er voor dat land in theorie volop kansen liggen in Europa, zegt hij. Hoewel ook Turkije momenteel een beperkt aanbod heeft en veel minder naar Rusland en het Verre Oosten stuurt. Toch is een kentering merkbaar. "We hebben de Italiaanse markt, waar we vroeger sterk waren, al moeten afstaan aan Turkije en Spanje," zegt Oron.
Minneola heeft het ook moeilijk
De aangesloten telers van BeFresh Europe oogstten rond 20 november al de eerste Minneola's, een grapefruit/mandarijn hybride. Maar, het vinden van voldoende handen was moeilijk. "Dat komt natuurlijk bovenop het probleem van de arbeidskosten. En onlangs werd om veiligheidsredenen een grensovergang naar een gebied waar veel oogstmedewerkers wonen een paar dagen gesloten, waardoor de pluk stilviel."
Minneola, een nicheproduct, verliest ook wat terrein, zelfs bij Nederlandse en Belgische retailers, waar het vroeger enorm populair was. "Zoveel zijn er immers niet van en het kan onmogelijk het hele jaar door geleverd worden. Na ons seizoen komen er wat uit de VS en later uit Peru, maar dat is het wel zo'n beetje. Er zijn te veel gaten in het aanbod. Er zijn geen promoties meer als ze plotseling 10 vrachtwagenladingen per week bestellen in plaats van de gebruikelijke één of twee," legt de Israëlische exporteur uit.
"Hier in Israël krimpt ook het Minneola-areaal, waarbij de teelt rond één vallei is geconcentreerd. In centraal Israël zijn de meeste percelen gerooid, omdat de teeltomstandigheden daar niet ideaal zijn en er te veel besproeid moet worden. Het is ook een delicate vrucht. Te veel regen en de oogst mislukt. De Israëlische export bedraagt niet meer dan 2.500-3.000 ton, terwijl dat tot tien, vijftien jaar geleden het tienvoudige was."
Russische markt blijft belangrijk
Met BeFresh Russia heeft de groep een bedrijf dat gespecialiseerd is in de Russische markt. "BeFresh Russia en BeFresh Europe opereren zelfstandig, maar als we naar de Russische markt gaan, doen we dat uiteraard via BeFresh Russia en omgekeerd. We doen minder in Rusland, maar het is een belangrijke bestemming voor sommige producten, zoals Sweetie, dat niet verkoopt op de Europese markt maar wel in Rusland. En bij pomelo's worden sommige maten niet verkocht op andere markten, maar zijn ze welkom in Rusland," voegt Oron eraan toe, die uitlegt dat Rusland in de maand na het uitbreken van de oorlog ontoegankelijk was. "Schepen voeren er niet meer en er waren betalingsproblemen. Maar er werden oplossingen gevonden en nu zijn er weer regelmatige zeediensten naar Rusland. De grootste impact van de oorlog in Oekraïne op de Israëlische export is algemeen: hogere kosten voor energie, grondstoffen en logistiek."
"Al zijn er natuurlijk ook enkele 'kwesties'. Zo werd een maand voor het uitbreken van de oorlog Turkse grapefruit op de Russische markt geweigerd vanwege een of ander probleem. We sprongen erin, maar net na het uitbreken van de oorlog, toen verschillende landen sancties tegen Rusland instelden, schortte het land veel van zijn beperkingen op om de aanvoer van het product te garanderen. Turks fruit overspoelde opnieuw de Russische markt. Onze grapefruit, die rond diezelfde tijd per boot aankwam, kon plots niet meer verkocht worden toen het eenmaal aangemeerd was," zegt Ziv. Een soortgelijk verhaal was er met pomelo's. "De afgelopen jaren werden Chinese pomelo's om fytosanitaire redenen van de Russische markt geweerd. Dat kwam ons ten goede, maar nu niet meer, die markt wordt weer overspoeld met goedkoop Chinees product."
Breed palet aan exportproducten
Naast citrus exporteert BeFresh ook avocado, mango, wortelen, selderij, aardappelen, radijs, waarvan een groot deel overigens rechtstreeks naar de Russische markt gaat. "Vorig jaar konden we geen enkele container wortelen naar Europa sturen. Dat ging naar de VS en Rusland. Die laatste neemt ook 90% van onze paprika's en zelfs 100% van onze radijzen af. Neem de Russische markt weg en we hebben geen reden meer om selderij te telen. Maar als het om citrus gaat, kunnen we op die markt niet concurreren met Turkije," zegt Oron, die eraan toevoegt dat Europa over het algemeen de grootste markt voor de Israëlische land- en tuinbouwexport blijft. "En we kunnen nu zelfs profiteren van de huidige geopolitieke situatie, inclusief de hoge graan- en katoenprijzen," besluit hij.
Klik hier voor het volledige fotoverslag
Voor meer informatie:
Oron Ziv
BeFresh
+972 (0) 722 555 135 (Israël)
[email protected]
www.befreshcorp.net