Hoewel we ze meestal vinden in de groentenafdeling van de supermarkt, moeten we niet vergeten dat schimmels een apart rijk vormen in de biologie, onderscheiden van dat van de planten. "De unieke biologische kenmerken waarmee schimmels zich taxonomisch onderscheiden van de rest van de levende wezens op de planeet, maken ze niet alleen interessant als voedsel, maar ook tot authentieke biofabrieken waarvan het potentieel zich nu pas begint te ontrollen", vertelt Marisa Peña, manager van het Spaanse bedrijf Mushrooms Solutions.
"Spanje is de vierde grootste champignonproducent ter wereld en de belangrijkste Europese producent van oesterzwammen. Deze twee paddenstoelen worden het meest geteeld in Spanje, gevolgd door de shiitake, die tot de exotische of gastronomische paddenstoelen behoort", vertelt de manager die ruim drie decennia ervaring heeft in de paddenstoelensector.
"Zo'n 15-20 jaar geleden heb ik meegewerkt aan de introductie van de shiitaketeelt in Spanje. Sindsdien is de consumptie sterk gestegen, maar de ontwikkeling van de markt voor nieuwe soorten paddenstoelen kost veel tijd en energie. De huidige trend in de paddenstoelensector is er een van diversificatie met nieuwe soorten zoals populierenleemhoed, koningsoesterzwam, pruikzwam of fluweelpootje. Er moet nog een hele reeks schimmels worden ontwikkeld. Schimmels zijn, na insecten, de op één na grootste groep organismen op aarde. Slechts 20 à 25 soorten worden momenteel geteeld, terwijl er ongeveer anderhalf miljoen soorten zijn. Een groot deel daarvan is nog niet eens beschreven."
Voedsel met geneeskrachtige eigenschappen
Champignons en andere geteelde paddenstoelen zijn samen met enkele wilde paddenstoelen een vast onderdeel van ons dieet. Toch is er nog voldoende ruimte voor groei in de markt. "In Spanje is de consumptie van paddenstoelen gestaag gestegen tot ongeveer 2 kilo per persoon per jaar vandaag de dag. Dat is evenwel nog ver verwijderd van de gemiddelde consumptie in Aziatische landen. Daar is de traditie veel groter en ligt de gemiddelde consumptie rond de 10 kilo", vertelt Marisa (zie foto).
"Paddenstoelen zijn voedingsmiddelen met een zeer laag vet- en natriumgehalte, maar ze zijn zeer rijk aan eiwitten en aan essentiële aminozuren en vitamines, zoals vitamine D, dat normaal gesproken in lage doses via voedsel wordt opgenomen, en nog het meest via voedsel van dierlijke oorsprong, wat paddenstoelen tot een belangrijke bron van hoogwaardige eiwitten maakt in de huidige context van een groeiende trend naar een vegetarisch of veganistisch dieet."
"De paddenstoelenteelt is ook heel duurzaam. Voor het maken van de compost waarop de paddenstoelen worden geteeld, worden bijproducten uit de landbouw of veeteelt gebruikt. Met andere woorden, we gebruiken producten die anders afval zouden zijn. Zo verkrijgen we op een economisch interessante manier hoogwaardige eiwitten in de vorm van paddenstoelen", benadrukt ze.
"Bovendien zorgen hun verbindingen ervoor dat ze geneeskrachtige eigenschappen hebben die worden onderzocht in universiteiten en onderzoekscentra over de hele wereld. Het is aangetoond dat paddenstoelen onder meer helpen bij het beheersen van cholesterol, hypertensie en tumoren en ook immunomodulerend zijn. Binnenkort is er zelfs een congres in Belgrado gewijd aan de geneeskrachtige eigenschappen van paddenstoelen en de nieuwste ontwikkelingen op dat gebied."
"Promotiecampagnes zijn volgens mij belangrijk en, in het geval van Spanje, ook steun aan zo'n emblematische sector in onze regio's. Bovendien voldoen de Spaanse teelten aan alle fytosanitaire en veiligheidseisen die in Europa worden gesteld, in tegenstelling tot veel importproducten, waarvoor meer dan eens waarschuwingen zijn gegeven voor het bevatten van conserveermiddelen zoals formaldehyde, een zeer kankerverwekkend product waarmee wordt bereikt dat na het lange transport het product de juiste visuele kenmerken behoudt."
Biotechnologisch potentieel
Het gebruik van paddenstoelen als voedsel vanwege de voedingswaarde is de meest voor de hand liggende toepassing. "Ze hebben echter ook een aanzienlijk biotechnologisch potentieel", onderstreept de expert. "Schimmels kunnen worden gebruikt voor het verkrijgen van extracten, enzymen, kleurstoffen, biomeststoffen, biologische bestrijdingsmiddelen en moleculen met biologische activiteit. De toepassingen zijn zeer ruim en in uiteenlopende sectoren zoals onder meer de cosmetische, farmaceutische, textiel-, papier- of chemische sector."
Op mycelium gebaseerde biomaterialen
"De laatste tijd werken we bijvoorbeeld aan het gebruik van schimmelmycelium om biomaterialen te verkrijgen met zeer interessante eigenschappen die een alternatief voor plastic kunnen worden. Deze schimmelbiomaterialen zijn vuurvast, licht, resistent, composteerbaar, biologisch afbreekbaar en kunnen voor meerdere toepassingen worden gebruikt: in de verpakkingsindustrie, als isolatie- of bouwmateriaal of zelfs om elektronische schakelingen te vervaardigen."
Plastic op basis van mycelium
"Al deze benaderingen om toegevoegde waarde te vinden, in aanvulling op de voedselfunctie van paddenstoelen, is waar Mushroom Solutions zich op richt. We zoeken steeds naar programma's en projecten om al deze ideeën voor de ontwikkeling van biomaterialen te blijven promoten. We zien schimmels als biotechnologische organismen die ons kunnen helpen bij de ontwikkeling van producten voor verschillende soorten sectoren."
"Ik ben ervan overtuigd dat de 21e eeuw het tijdperk wordt van de ontwikkeling van schimmels als biofabrieken. We komen steeds meer dingen te weten. Toch moeten we nog veel leren over het rijk der schimmels, dat niet voor niets een apart rijk is in de biologie."
Voor meer informatie:
Marisa Peña
Mushrooms Solutions
Tel: +34 654 61 87 45 (Spanje)
marisa@musrooms-solutions.com
www.mushrooms-solutions.com