Wereldwijd wordt ongeveer 1 miljoen ton passiefruit geteeld, waarvan meer dan 80% in Zuid-Amerika. Brazilië is met voorsprong de grootste producent, gevolgd door Colombia, Peru en Ecuador. Van die vier landen is Peru de grootste exporteur. De export gebeurt voornamelijk in de vorm van pulp of concentraat. Ook Suriname timmert aan de weg in de teelt en verwerking van passiefruit, dat daar markoesa wordt genoemd. Daniel Durga, directeur van Agro Surbra, begon tien jaar geleden met de teelt van dit gewas als hobby. Ondertussen geldt hij als een van de pioniers in de Surinaamse passiefruitsector.
© Pieter Boekhout | AGF.nlDaniel in de jonge passiefruitplantage
"Zowat elk jaar pas ik het teeltmodel aan", vertelt Daniel. "Ieder jaar leer ik bij en breng ik een verbetering aan. Zo is passiefruit bijvoorbeeld erg gevoelig voor te veel water. Bij de volgende aanplant ga ik de bedden een halve meter ophogen, zodat de wortels niet wegrotten tijdens het regenseizoen."
Daniel investeert veel in onderzoek, vooral naar ziekte- en plaagbestrijding. Omdat lokaal wetenschappelijk onderzoek in Suriname vrijwel ontbreekt, neemt hij het heft in eigen handen. Jaarlijks plant hij gewassen opnieuw aan, om te kunnen testen wat werkt en wat niet. De zaden die hij gebruikt, komen van gecertificeerde Braziliaanse telers uit subtropisch gebied. "We selecteren op aanpassingsvermogen. De gewassen moeten hier kunnen overleven", legt hij uit.
© Pieter Boekhout | AGF.nl
Hoewel Suriname een inheemse gele markoesa heeft, leveren de Braziliaanse variëteiten, ook geel van kleur, meer sap. Deze vrucht moet nog verkleuren.
Hoewel Suriname een inheemse gele markoesa heeft, leveren de Braziliaanse variëteiten, ook geel van kleur, meer sap. "Minstens 30% saprendement is vereist, anders wordt het economisch oninteressant."
Paars passiefruit
Ook naar paars passiefruit is er vraag. "Vooral in de horeca", zegt Daniel. "Ze gebruiken het als garnituur, maar dan moet de schil vrij zijn van residu's. En dat is net het probleem: deze variant is enorm vatbaar voor ziekten." Daarom gaat hij de stap zetten om paars passiefruit in een kas te telen. "Met een plastic dek en gaas aan de zijkanten. De kas wordt honderd meter lang en acht meter breed. Zo hoop ik de inzet van gewasbeschermingsmiddelen drastisch te verlagen."
© Pieter Boekhout | AGF.nl
De teelt van passiefruit is arbeidsintensief, vooral bij de bestuiving. Hier een foto van een passievruchtbloem.
Sapfabrieken
Hoewel Suriname drie grote sapfabrieken telt, kopen die zelden lokaal fruit. Ze importeren concentraat, voornamelijk uit Nederland. "Ze willen volume, continuïteit en uniformiteit", legt Daniel uit. "Dat kunnen kleinschalige telers niet garanderen. Dus kiezen de fabrieken liever voor zekerheid." De marktwerking helpt ook niet mee. "Als de prijs goed is, verkopen telers op de versmarkt. Daalt de prijs, dan pas bellen ze de sapfabrieken. Maar zo werkt het natuurlijk niet. Dus zeggen de fabrieken: dan importeren we wel."
Daniel mikt niet op de binnenlandse sapfabrieken. "Ze betalen te weinig naar mijn gevoel. Mijn doel is export." En ook al heeft hij voldoende volumes om zelf sap te produceren, hij kiest daar bewust niet voor. "Er is genoeg concurrentie op de sapmarkt. Die strijd ga ik niet aan."
In plaats daarvan kijkt hij naar afzetmogelijkheden in het buitenland: sapproducenten in het Caribisch gebied, of zelfs België. "Daar wordt passiefruit steeds vaker gebruikt als smaakmaker." Ook een klant in Nederland is geïnteresseerd. "Die maakt stroop voor schaafijs."
© Pieter Boekhout | AGF.nlEigen opkweek plantmateriaal
Handmatig bestuiven
De teelt van passiefruit is arbeidsintensief, vooral bij de bestuiving. "Als je hommels het werk laat doen, wordt maar 40% van de bloemen bestoven. Handmatig kun je dat optrekken naar 80%." En dat vereist vakkennis. "Je moet het doen met een kwastje, van 14 tot 17 uur in de middag. 's Morgens gaan de bloemen al open, maar ze moeten volle zon krijgen zodat het stuifmeel loskomt."
De infrastructuur voor een aanplant van passiefruit is niet goedkoop, stelt Daniel, die experimenteert met alternatieve plantmethoden, zoals in lijnen planten – vergelijkbaar met druiven in Europa – om materiaal en kosten te besparen. "Voor één hectare heb je zo'n 900 palen nodig. Tien jaar geleden kostten die een tiende van wat ze nu kosten. Alleen al de basisopzet kost ongeveer €10.000 per hectare."
Omdat de teelt van passiefruit forse investeringen vergt, beweegt er ook iets bij de overheid. Tijdens de vorige legislatuur is een project opgestart om 200 telers te ondersteunen, elk met een hectare grond. De subsidies zijn in natura: draadpalen, draad, plantmateriaal. Voorwaarde is dat de telers zich aansluiten bij een coöperatie die zorgt voor de afzet en verwerking.
Ook Daniel gelooft in een model van kleine familiebedrijven met één of twee hectare. "Die zijn minder afhankelijk van personeel, en personeel vinden is hier moeilijk." De pionier probeert zelfs anderen enthousiast te maken. "Ik deel mijn kennis en mijn bedrijfsmodel gratis. Dat is mijn bijdrage aan de sector."
Voor meer informatie:
Daniel Durga
Agro Surbra NV
Saramaccaweg naar Coppename km 82.5
Suriname
Tel: +597 8932364
[email protected]
In deze special verschenen:
1. Suriname biedt veel mogelijkheden: volop water, grond, zon
2. Fotoreportage bij de twee enige supermarktketens in Paramaribo
3. "Het aanbod acerola kan de Europese vraag niet bijhouden"
4. "Vanuit Nederland zal er altijd vraag zijn naar Surinaamse groenten en fruit"
5. Import in tropisch Suriname vervangen door lokale sla, paprika's en tomaten uit de kas
6. Export Surinaamse bananen naar Europa komt weer in het vizier
7. Nederlandse fruitimporteur start grote avocadoplantage in Suriname
8. Van kassendroom tot kennisnood: Surinaamse telers zoeken een uitweg uit de onzekerheid
9. Suriname investeert in kleinschalige passiefruitteelt voor export
10. Grotere vraag dan aanbod leidt tot modern slateeltproject
Wil je meer weten over teelt en handel in Suriname, contacteer Anilkumar Padarath van de Kamer van Koophandel en Fabrieken: [email protected]
Lees alle andere artikelen over de Suriname special hier
