Volgens analisten van nieuwsdienst EastFruit zijn de bananenprijzen eind januari 2023 j-o-j meer gestegen dan die van de meeste andere fruitsoorten in Polen, Oekraïne, Oezbekistan, Moldavië, Georgië en Tadzjikistan. De prijsstijging in Oost-Europa is veel sterker dan in Centraal-Azië, waar bananen traditioneel veel duurder zijn.
De belangrijkste reden voor de prijsstijgingen in Oost-Europa, voornamelijk in Oekraïne en Moldavië, is de gewapende invasie van Rusland in Oekraïne, die leidt tot de blokkade van de zeehavens van Oekraïne. Dit verhindert automatisch de mogelijkheid om bananen over zee te importeren, wat de meest economische manier is. De zeehavenblokkade van Rusland treft vooral twee landen: Oekraïne en Moldavië. Als gevolg hiervan moeten zowel Oekraïne als Moldavië bananen uit EU-landen per vrachtwagen importeren, wat de kost aanzienlijk verhoogt.
Eind januari 2022 had Oekraïne de laagste groothandelsprijzen voor bananen. Een jaar later zijn bananenprijzen in Oekraïne 2,4 keer zo hoog in lokale valuta en is het prijsniveau voor bananen gelijk aan dat van Polen.
Dit betekent niet dat het prijsniveau in dollars 2,4 keer zo hoog is in Oekraïne, het gaat om de prijsstijging in hryvnia (UAH), die door de Russische invasie sterk is gedevalueerd. In Amerikaanse dollars stegen de bananenprijzen in Oekraïne met 76% op jaarbasis, ook het hoogste cijfer van alle landen in de regio.
Het is niet verwonderlijk dat de bananenprijzen in Moldavië ook met meer dan 50% op jaarbasis zijn toegenomen. De prijzen voor bananen in Moldavië bleven echter aanzienlijk hoger dan in Oekraïne, hoewel het verschil kleiner is geworden.
Polen is nu goedkoper voor banaan, maar het prijsverschil met Oekraïne is miniem: 3 dollarcent. De stijging van de bananenprijzen in Polen is te wijten aan de prijssituatie op de wereldmarkt, waaronder de daling van de bananenoogst in Ecuador als gevolg van koud weer. Maar ook de stijging van de logistieke kosten als gevolg van de Russische agressie tegen buurland Oekraïne speelt een belangrijke rol.
De prijsstijging voor bananen is het laagst in Tadzjikistan, Oezbekistan en Georgië. In Tadzjikistan is de lokale munteenheid in de loop van het jaar sterker geworden, wat bijdraagt tot een daling van de kosten van geïmporteerde producten en deels de stijging van de prijs van bananen op de wereldmarkt compenseert. Oezbekistan en Georgië blijven de importvolumes actief verhogen en logistieke oplossingen verbeteren, waardoor ze betere binnenlandse groothandelsprijzen voor bananen verkrijgen. Sommige retailers zijn met name overgestapt op directe import van bananen en verkopen hun overschotten op de groothandelsmarkt, waardoor de prijzen lager zijn dan anders het geval zou zijn geweest.
Voor meer informatie: east-fruit.com