De vrees van de worteltelers in de Zuid-Spaanse regio Andalusië is waarheid geworden. "Na maandenlang, terwijl de kosten voor grondstoffen maar bleven stijgen, de gewassen op de percelen te hebben verzorgd en voor de irrigatie het wettelijk beschikbare water te hebben gebruikt uit een bekken waarvan de overheid verklaard had dat het zich in een situatie van buitengewone droogte bevond, zijn de Andalusische telers hun wortelen aan het inploegen wegens gebrek aan kopers voor hun product", zegt Diego Bellido van telersvereniging Coag.
"De oogst van zo’n 2.400 hectare op een totaal van 2.600 wordt vernietigd. Tot vóór dit jaar is de markt voor wortelen erg goed geweest, maar dit seizoen zijn de prijzen gedaald tot 15 cent, het bedrag dat nu neergeteld wordt voor de oogst. Trek daar nog de kosten vanaf en de teler krijgt slechts tussen de 11 en 12 cent per kilo wortelen", legt Diego uit.
"Helaas zijn we in Andalusië afhankelijk van Europa. Duitsland en Nederland, de grootste consumenten en producenten van peen, hebben een goed seizoen gehad. Daar wassen ze het product niet, schuren ze het in en halen het tevoorschijn wanneer er vraag naar is. Ze hebben dus geen importproduct nodig gehad. En met de hele Brexit-kwestie hebben we ook niet naar het Verenigd Koninkrijk kunnen exporteren."
"Zelfs voor 18 cent per kilo kunnen de telers niet uit de kosten komen. Nu wordt er slechts 15 cent geboden, iets wat volgens de Spaanse Voedselketenwet eigenlijk niet geoorloofd is. Bovendien werkt de regering aan een wet tegen voedselverspilling, waarin ze bijvoorbeeld restaurants gaat sanctioneren die de klant geen verpakking ter beschikking stellen om de voedselrestjes mee naar huis te nemen. En ondertussen staat de overheid toe dat in Andalusië bijna 2.400 hectare wortelen worden vernietigd. Elke hectare levert zo'n 55.000 kilo op, dus er wordt 130 miljoen kilo kwaliteitswortelen verspild door een gebrek aan markt."
Deze situatie doet zich voor in een seizoen waarin de teelt duurder is geworden door de prijsstijging van alle grondstoffen. "Landbouwdiesel kost bijvoorbeeld al € 1,60 per liter", vertelt Diego Bellido. "De teeltkost per hectare in een normaal jaar is € 3.500, maar dit jaar is het gestegen tot bijna € 5.000, waarin nog niet eens de werkuren van de teler en de waarde van het land zijn verrekend. Tel daar voor de oogst nog eens € 1.600 bij op en ook de kosten voor het wassen komen er nog eens bij. De telers verliezen dus duizenden euro’s en ondertussen hebben ze voor die teelt ook een deel van de hen toegewezen waterhoeveelheid gebruikt waar ze dus niet meer over kunnen beschikken voor andere teelten."
Geen industriële tomaat en paprika
De lenteregens doen ons bijna vergeten dat Spanje in het algemeen en Andalusië in het bijzonder een winter hebben doorgemaakt die door het Nationaal Meteorologisch Agentschap (Aemet) wordt beschreven als "extreem droog" – het is zelfs de op één na droogste winter geweest sinds 1961, het jaar waarin Aemet gegevens begon bij te houden –, waardoor maatregelen werden genomen om het waterverbruik te beperken en die in provincies als Sevilla een impact hadden op de aanplant van gewassen die voor Andalusië op economisch en sociaal vlak als strategisch worden beschouwd.
"Normaal wordt er zo'n 5.700 hectare tomaten voor de verwerkende industrie geplant. Dit jaar is het areaal bijna onbestaande. Hetzelfde geldt voor de industriële paprika’s, waarvan normaal zo'n 700 hectare werd aangeplant", vertelt de verantwoordelijke voor verwerkte producten bij Coag. "Het tomatenseizoen in de streek van de Beneden-Guadalquivir brengt normaal gezien zo'n € 120 miljoen op, waarvan € 8 miljoen overeenkomt met daglonen. Het paprikaseizoen genereert ongeveer 14.000 daglonen. Dit gaat nu allemaal verloren."
"Deze winter hebben grote teeltbedrijven land moeten pachten buiten Sevilla op zoek naar water voor hun gewassen. Er heerst dan ook bezorgdheid dat deze multinationals erover nadenken om de provincie links te laten liggen, met alle gevolgen van dien." Maar volgens Diego zijn ze niet de enigen die zo denken. "Veel telers vragen zich af of het de moeite waard is straks bloemkool, broccoli en andere koolsoorten te planten vanwege de droogte. We hebben vernomen dat er zelfs in de buurt van Lissabon al land wordt gepacht voor het volgende seizoen."
De situatie waarin de wortelsector in Sevilla zich bevindt, ziet er heel somber uit. De provincie is normaal gewend om het waterbeheer te optimaliseren, maar dit seizoen heeft de waterschaarste ongekende proporties aangenomen.
"Coag waarschuwt al meer dan een jaar voor deze situatie. We hebben het probleem aangekaart via de media en we hebben er ook verschillende politieke partijen over aangesproken, maar van hen hebben we geen reactie ontvangen. Nu valt de oogst van uien, aardappelen en suikermaïs samen, maar wanneer de maand juni straks eindigt, is er met het probleem in de wortelteelt en zonder de oogst van industriële tomaten en paprika’s straks geen werk meer voor de dagloners in de provincie."
De telersprijs van suikermaïs stijgt
De teelt van suikermaïs neemt toe in Sevilla en het gewas zou een alternatief kunnen zijn voor andere traditionele gewassen in de provincie die het moeilijk beginnen te krijgen. "In Sevilla is de grootste exporteur van suikermaïs van heel Spanje gevestigd. In het gebied van de Beneden-Guadalquivir werden al enkele hectaren aangeplant en dit jaar is het areaal verdubbeld."
"Bovendien is de prijs van suikermaïs gestegen van 9 cent vorig jaar naar 12 cent dit jaar", zegt Diego Bellido.
Voor meer informatie:
Coag Andalucía
coagandalucia@coagandalucia.com
www.coagandalucia.com