In het Drentse Klazienaveen-Noord bevindt zich het uitgestrekte en historische landgoed Scholtenszathe. Op deze plek, die is vernoemd naar Willem Albert Scholten (1819-1892), een van de eerste industriële landbouwers, wordt nog altijd een divers palet aan akkerbouwproducten geproduceerd. Zo levert het landgoed het hele jaar door verse uien aan Aldi, zij het op een veel modernere manier dan ruim tweehonderd jaar geleden. Aldi sprak met de directeur van Scholtenszathe, Frans Nevels, over duurzaamheid, interactie met de consument en de lijfspreuk Zo veel als moet, zo weinig als kan.
De uien die Scholtenszathe aan Aldi levert zijn PlanetProof-gecertificeerd. Wat betekent dat?
‘Dat gaat over veel verschillende zaken. Verantwoorde gewasbescherming is belangrijk, maar ook duurzame verpakkingen, arbeidsomstandigheden en bemesting. Ieder jaar wordt opnieuw getest of wij aan die standaarden voldoen, en Aldi wil ook alleen uien die dit keurmerk dragen. In de sector zijn niet zoveel bedrijven die daaraan kunnen voldoen. Maar wij gaan die uitdaging maar al te graag aan. Duurzaam ondernemen past ook goed bij onze lijfspreuk: Zo veel als moet, zo weinig als kan.’
Wat bedoelt Scholtenszathe met die uitspraak, en hoe kun je die in de praktijk brengen?
‘Het gaat om een bepaalde mindset die we hebben. Als de eisen strenger worden, denken wij: we gaan dat gewoon organiseren. Elke dag weer moet je de afweging maken tussen milieu en efficiëntie. Gelukkig zien wij dat die twee heel goed samengaan, het is nooit de een of de ander.
Om die afweging goed te kunnen maken, gebruiken we moderne technieken zoals een Beslissingsondersteunend Systeem, ook wel BOS genoemd. Daarmee kun je informatie verzamelen over luchtvochtigheid, de temperatuur en het vochtgehalte van de landbouwgrond. Die is cruciaal om te bepalen wat je met de producten gaat doen. Een BOS kan bijvoorbeeld nauwkeurig aangeven wanneer je bestrijdingsmiddelen moet inzetten tegen ziektes of ongedierte. Door dat preciezer te weten hoef je veel minder te spuiten, met veel voordelen voor mens, milieu en ook niet onbelangrijk, je bedrijf. Een investering in duurzaamheid draagt namelijk ook bij aan het toekomstbestendig maken van je organisatie.’
Vervangen dit soort systemen op termijn de traditionele landbouw en boer?
‘Nee, want de term zegt het al: het is een ondersteunend systeem. De cijfers van het systeem zijn gebaseerd op de input die onze mensen geven. En uiteindelijk wordt de beslissing ook door een mens gemaakt, en niet door de computer. Het is dus een samenspel van menselijke kennis en theoretische kennis. Daarom is en blijft het voornaam dat hier van oudsher zoveel landbouwkennis rondloopt.’
Wat zijn de ambities van Scholtenszathe op het gebied van duurzaamheid?
‘We gaan zeker door met het investeren in duurzaamheid, dat past bij ons. We hebben in 2013 al een volledig zonnepark aangelegd, een investering die enorm veel duurzame energie oplevert. Met die stroom hebben we onze interne transportsystemen geëlektriseerd en zijn we absolute voorlopers geworden op het gebied van het elektrisch beregenen van de akkers.
Een mooie volgende stap is het verder implementeren van waterstof, zowel intern als voor het transport. We wekken nu al zoveel duurzame energie op dat we niet alles kwijtkunnen op het stroomnet. Wat we aan stroom moeten terugnemen willen we steeds meer gaan omzetten in waterstof. Het zou super zijn als we over drie jaar helemaal kunnen overschakelen op deze duurzame energievorm.’
Weet de gemiddelde consument voldoende over hoe het eraan toegaat op een landbouwbedrijf?
‘Lang niet altijd, en daarom investeren wij bij Scholtenszathe ook veel in educatie. Wij nodigen bijvoorbeeld jongeren uit op het landgoed om informatie te geven over de moderne landbouw. Mensen hebben vaak geen goed beeld van hoe een ui groeit, en je ziet ze van de ene verbazing in de andere vallen. Dat is heel leuk om te merken. Dat planten zelf ook gifstoffen aanmaken om zich te beschermen tegen ongedierte, weet bijvoorbeeld bijna niemand. Die interactie met de consument is belangrijk – wij zien het ook echt als onderdeel van onze missie.’
Waar ben je het meest trots op?
‘Wij maken natuurproducten, maar op een hightech manier met veel aandacht voor de natuur. Dat vind ik een combinatie om trots op te zijn. Het is echt een eerlijk product, dat we bovendien in korte ketens naar de markt toebrengen. Dat ik leiding mag geven aan dit bijzondere bedrijf, maakt me ook ontzettend trots.’