HAK werkt aan het ontwerp en de productie van een ‘intelligent groentebord’ om kinderen op geraffineerde wijze en ongemerkt te verleiden dagelijks meer groenten te laten eten dan nu het geval is. De groentenfabrikant wil kinderen in de leeftijd 4-8 jaar en hun ouders op een slimme wijze helpen om meer groenten te eten en zo onbewust een gezonder eetgedrag te beïnvloeden.
Het bord, dat vanaf begin 2021 op de markt komt, gaat binnenkort in Nederland in productie. Bij de ontwikkeling van het bord heeft HAK zich onder meer gebaseerd op wetenschappelijke inzichten. Zo heeft Wageningen University & Research (WUR) in opdracht van HAK literatuuronderzoek gedaan naar de mogelijkheden van zintuigelijke beïnvloeding van ons onderbewuste eetgedrag, in het bijzonder de rol van het bord waarvan wordt gegeten in relatie tot het eten van groenten.
Volgens HAK en de betrokken experts w.o. een voedingsdeskundige en industrieel ontwerpers, is het intelligente bord een ontwerpmix van vorm, grootte, volume, materiaal, kleur, indeling en positionering van de groenten versus andere ingrediënten die de onbewuste keuzes van het eetgedrag van kinderen positief kunnen beïnvloeden.
Dagelijks gedoe
Veel ouders herkennen het gedoe, en soms zelfs de strijd, om kinderen met name in de leeftijd van 4-8 jaar, dagelijks een voldoende hoeveelheid en variatie (of überhaupt) groenten te laten eten. In de praktijk blijken kinderen gemiddeld niet boven de 73 gram/dag groenten uit te komen. En dat terwijl de gezondheidsrichtlijnen adviseren dat ouders hun kinderen in die leeftijdsgroep tussen de 100-150 gram groenten per dag laten eten. Daarnaast eet 40% minder dan vijf dagen per week groenten.
Jong geleerd, oud gedaan
In de eerste tien levensjaren levert de consumptie van groenten een belangrijke bijdrage aan het ontwikkelen van een gezond eetpatroon van het kind. Vanuit het adagium jong geleerd, is oud gedaan, is het logisch dat het eetgedrag van kinderen uiteindelijk ook invloed heeft op wat ze op volwassen leeftijd eten. Feit is dat de dagelijkse groenteconsumptie van volwassenen met gemiddeld 131 gr./dag net iets meer is dan de helft van de door het Voedingscentrum voorgeschreven hoeveelheid (250 gr/dag) – red.). Hiermee zit Nederland ver onder het Europees gemiddelde.
Mirjam van Delft, voedingsdeskundige, kinderdiëtist en onderdeel van het projectteam, zegt: “Het eten van te weinig groente ontstaat vaak in de peutertijd. De overgang van gepureerd voedsel naar ‘mee eten met de pot’ kan hierin een struikelblok zijn. Met name groente wordt dan niet, of in kleinere hoeveelheden gegeten. En dit werkt weer vaak door als het kind ouder wordt. Hoe eerder een kind (ongemerkt) groente eet, hoe makkelijker dit ook later zal gaan.”
De inname van voldoende groente is belangrijk omdat het een bron is van vitaminen, mineralen en vezels. Op de korte termijn heeft dit een positieve invloed op de stoelgang en het verzadigingsgevoel, op de lange termijn hangt het samen met een lager risico op chronische ziekten. “Het is dan ook belangrijk om als ouder verschillende groente (op verschillende manieren) te blijven aanbieden,” zo stelt Van Delft.
Geen liefde op het eerste gezicht
De weerstand die kinderen op jonge leeftijd in het bijzonder hebben tegen het eten van groente is herkenbaar en van alle tijden. Van Delft: “En goed te verklaren. Kinderen houden in beginsel en van nature niet direct van groenten omdat de meeste bitter smaken. Bittere of zure dingen bleken vroeger, toen we nog jagers en verzamelaars waren, vaak oneetbaar of zelfs giftig. Zoete dingen waren vaak gewoon te eten. Dat is de reden dat we een voorkeur hebben voor zoete dingen. Daarnaast vinden we bitter en zuur van nature niet heel lekker. En veel groenten smaken een beetje bitter, vooral bladgroenten. Daarentegen moet ook gezegd worden dat kinderen er van jongs af aan wel makkelijker aan kunnen wennen als ze gewoonweg vaker meer groenten eten en je als ouder varieert met smaken en bereidingswijzen. Zo is de combinatie van worteltjes en doperwten behoorlijk zoet van smaak en spinazie wat meer bitter.”
Helpen waar mogelijk
Voor ouders blijkt het over het algemeen lastig inschatten hoeveel groenten dagelijks thuishoren op het bord van het kind. “Dat is niet zo verrassend, want volwassenen eten over de hele linie zelf ook te weinig groente terwijl ze wel denken dat wel te doen. We weten uit eigen onderzoek dat dit deels komt doordat hoeveelheden lastig op gevoel in te schatten zijn, door tijdgebrek en door ingesleten routines”, aldus Nicole Freid, Directeur Innovatie en Marketing bij HAK. ”Daarom zijn we gaan nadenken hoe we kinderen kunnen helpen meer groente te eten. In plaats van te vertellen wat moet, zijn we gaan kijken hoe we dit groenteconsumptie-probleem zo dicht mogelijk bij het eetmoment van kinderen zelf, dus aan tafel en zonder te veel gedoe en op subtiele wijze, konden aanpakken. Zo zijn we de onbewuste invloed dat een bord heeft op onze groentenconsumptie samen met experts gaan onderzoeken.”
Gemiddelde en aanbevolen hoeveelheid groenten
De ontwikkeling van het intelligente groentebord is als initiatief integraal onderdeel van de missie van HAK om mensen te helpen meer groente te eten. Freid: “Ook in het Groene Normaal, ons manifest dat wij in juni publiceerden, pleiten wij voor dagelijks groenten op het bord. En dit kunnen we alleen bereiken samen met andere systeemspelers en op een niet belerende manier.”
De te lage groenteconsumptie in ons land is nog steeds een diepgeworteld probleem, dat vaak op jonge leeftijd al ontstaat. Terwijl een meer plantaardig dieet met meer groente juist zo essentieel is voor onze gezondheid. Nederland bungelt wat betreft dagelijkse hoeveelheid groente onderaan de Europese lijstjes, alle jarenlange voorlichtingsinspanningen van de overheid ten spijt. “Dus los van onze productoplossingen en aansprekende campagnes, willen we ook heel praktisch met dit bord de helpende hand bieden, voor de kinderen en wellicht zelfs voor de ouders. Immers alle kleine beetjes helpen”, zo besluit Freid.
Begin 2021 presenteert HAK onderliggende inzichten, prototypes en het definitieve ontwerp van het bord dat dan op de markt komt.