Het citizenscienceproject AIRbezen trekt Europa in. Onder leiding van de Universiteit Antwerpen gaan burgers in zes verschillende landen de luchtverontreiniging en de link tussen vervuilde lucht en het aanwezige groen in een stad in kaart brengen.
AIRbezen ontsproot in 2014 aan het brein van prof. Roeland Samson, bio-ingenieur aan de Universiteit Antwerpen. Met behulp van aardbeienplanten werd de verkeersgerelateerde luchtverontreiniging in kaart gebracht. Meer dan duizend Antwerpenaars namen deel aan de eerste campagne. Het werd een groot succes en luchtkwaliteit kwam hoog op de (politieke) agenda te staan.
Het project kreeg al snel navolging, onder meer met op het onderwijs gerichte campagnes AIRbezen@school in 2015 en 2019. Ook het Nederlandse Drimmelen en het Spaanse Zaragossa verzorgden massaal aardbeiplantjes. Het grootste AIRbezen-project tot dusver werd in 2017 georganiseerd in de provincie Oost-Vlaanderen met meer dan 10.000 deelnemers.
Ook het bestuivingssucces
In het kader van het Europese BIOVEINS-project gaan de aardbeiplanten nu de rest van Europa veroveren. Zeven onderzoeksinstellingen in zes landen (België, Estland, Frankrijk, Polen, Portugal en Zwitserland) slaan de handen in elkaar onder leiding van de Universiteit Antwerpen. De deelnemende steden, waaronder Antwerpen, werden vooraf geselecteerd op basis van hun ligging. Ze bevinden zich op een noordoost- naar zuidwestgradiënt doorheen Europa en beslaan verschillende klimaatzones.
“Opnieuw gaan we de verkeersgebonden luchtkwaliteit in de stedelijke omgeving opvolgen aan de hand van aardbeiplanten, die verzorgd zullen worden door vrijwillige burgers, vijftig per stad”, legt prof. Roeland Samson uit. “Maar er is ook een nieuw aspect: we zullen tevens het bestuivingssucces van planten in de stedelijke omgeving onderzoeken en daarvoor gebruiken we een andere plant, de gewone rolklaver.”
Gewone rolklaver
De analyse van de resultaten moet de wetenschappers in staat stellen om luchtverontreiniging te linken aan de aanwezigheid van stedelijk groen in de buurt. Samson: “We proberen zo een antwoord te krijgen op bijvoorbeeld de vraag hoe groot een stedelijk park moet zijn om ‘efficiënt’ te zijn en om het klimaat in een stad te beïnvloeden. Moet het echt om grotere parken met veel bomen gaan of volstaat een kleiner terrein met gras en wat struiken al om bijvoorbeeld wilde bijen en bepaalde plantensoorten aan te trekken?”
Elke deelnemende burger krijgt een aardbeiplant en een gewone rolklaver. In de lente en de zomer van 2019 moeten de planten verzorgd worden en moeten de deelnemers zorgvuldig de aantallen, de grootte en de vorm van de aardbeien opvolgen en de peulen van de gewone rolklaverplanten verzamelen en doorgeven via de website. Vervolgens worden peulen en bladeren verzameld en naar Universiteit Antwerpen gebracht voor analyse.”
De resultaten worden in november 2019 verwacht.” Alle burgers die interesse getoond hebben in het project zullen op de hoogte gehouden worden van het project”, aldus Samson. “De deelnemers zullen informatie ontvangen over hun plantjes in relatie tot hun thuisstad en in relatie tot de andere deelnemende landen.”
Bron: Universiteit Antwerpen