De wereldwijde tomatenmarkt laat per regio verschillende trends zien. In Nederland groeit het tomatenareaal, vooral bij tros- en cherrytomaten, terwijl het Belgische areaal juist krimpt met stabiele prijzen en export. Italië kende een sterke productie op Sicilië, vooral voor cherrytomaten, met relatief stabiele groothandelsprijzen. Duitsland ervaart lage binnenlandse prijzen door een groot aanbod uit Nederland, België en Polen, terwijl Marokkaanse import goed verkoopt en Turkse tomaten grotendeels van de markt verdwenen zijn. Spanje start het nieuwe seizoen met minder volume en een kleiner areaal, maar stabiele prijzen. Frankrijk kampt met onrendabele prijzen door zwakke consumptie.
In Noord-Amerika wordt het Amerikaanse aanbod schaarser, terwijl Mexico en Canada de beschikbaarheid ondersteunen, ondanks een zwakkere vraag. Zuid-Afrika ziet scherpe prijsdalingen door lagere productie en verminderde koopkracht. In Marokko veroorzaakt koud weer vertraging in het seizoen van ronde tomaten, wat onzekerheid bij telers brengt.
© Viola van den Hoven-Katsman | AGF.nl
Nederland: Stabiele prijzen, stijgend areaal
Het voorjaar was bijzonder zonnig en de zomer bij vlagen zeer warm en droog. Inmiddels is het bijna herfst en regent het weer eens. Bij de onbelichte teelten loopt de teelt op zijn einde en doen telers hun best de laatste tomaten goed te laten rijpen voordat ze de teeltwisseling ingaan. Vroege belichte telers hebben zo'n teeltwissel al gedaan, en hebben hun kas alweer volstaan. Datzelfde geldt ook voor telers van herfsttomaten, die rond Kerst in productie gaan.
Nog altijd blijft het wennen met ToBRFV-resistente rassen, ook nu er voor vrijwel elk segment meerdere opties zijn. De nieuwere resistente rassen zijn dikwijls iets vegetatiever en iets minder productief dan hun niet resistente voorgangers. Door veredelingsbedrijven worden wel telkens weer verbeterde rassen geïntroduceerd, waarmee de productiecijfers van voor de opkomst van ToBRFV-resistente weer gehaald kunnen worden.
Een ontwikkeling die ook door blijft gaan, is schaalvergroting. Koploper in areaal is hier duidelijk Agro Care, zeker na de fusie met CombiVliet vorig jaar. Ook het instorten van een kas, die op dit moment weer herbouwd gaat worden, deert het bedrijf niet. Diverse telers telen tegenwoordig, net als Agro Care, in Noord-Afrika ook tomaten. Andere voorbeelden zijn Schenkeveld en The Valley, samen telen zij tegenwoordig snacktomaten in het project Callystar, en in België Den Berk Délice.
Het areaal tomaat in Nederland stijgt in 2025 met 180 hectare tot 1910 hectare, zo blijkt uit voorlopige cijfers. Met 1020 hectare is het areaal trostomaat het grootst. Het areaal trostomaat stijgt met 100 hectare. Het areaal losse tomaten komt op 370 hectare uit (+40). Cherrytomaten stijgen ook met 40 hectare tot 520 hectare. In België daalde het areaal dit jaar met 3%, vooral door stoppende telers. Nieuwbouwen van kassen is hier, net als in Nederland, een steeds grotere uitdaging door regelgeving en hoge kosten.
De prijzen lagen dit seizoen op de Belgische veilingen, een belangrijke prijsreferentie, veelal gelijk aan het vijfjarig gemiddelde. Geen grote dalen, en geen grote uitschieters, behoudens een kleine opleving medio augustus. In de zomer viel dit jaar opnieuw een serieus exportvolume aan tomaten uit Nederland en België naar Spanje op. Waar telers in Spanje steeds lastiger in extreme hitte tomaten kunnen telen, kunnen telers in Nederland en België dat in hightech kassen beter.
Duitsland: Binnenlandse prijzen blijven onder het gemiddelde
Binnenlandse telers begonnen het tomatenseizoen 2025 met relatief lage prijzen en beschrijven het huidige niveau nog steeds als onder het gemiddelde. Voor trostomaten zijn de Nederlandse en Belgische leveringen momenteel de belangrijkste bronnen. De beschikbaarheid is groter dan de vraag, waardoor de prijzen in veel gevallen zijn gedaald. Voor ronde tomaten zijn de Poolse producten prominenter aanwezig op de groothandelsmarkten, wat onvermijdelijk heeft geleid tot prijsverlagingen bij de Belgische concurrenten. Ondertussen heeft de Turkse import veel aan belang ingeboet en is in sommige gevallen al van de markt verdwenen. Voordelig geprijsde Marokkaanse producten in kleine verpakkingen worden daarentegen goed verkocht.
Frankrijk: Lage consumptie drukt de prijzen
In Frankrijk heeft de tomatenmarkt te maken met een zeer lage consumptie. Het gebrek aan evenwicht tussen vraag en aanbod, waarbij het aanbod niet buitensporig, maar toch te hoog is gezien de lage consumptie, leidt tot zeer lage prijzen. Sommige handelaren hebben tomaten van extra kwaliteit verkocht voor €0,90 tot €1 per tros, prijzen die voor telers niet rendabel zijn.
De consumptie blijft beperkt door het gebrek aan promoties, terwijl stakingen de handelsactiviteit verder hebben beperkt. De algemene sfeer, de huidige politieke context en het sombere weer dragen ook bij aan de zwakke vraag. De productkwaliteit is echter goed.
Spanje: Minder areaal, maar stabiele prijzen
Het Spaanse exportseizoen voor tomaten begint met lage volumes en meer beschikbaarheid wordt pas medio oktober verwacht. De teelt in Almería zal naar verwachting met ongeveer 2% afnemen, met een vermindering van 150 hectare, waardoor er in totaal 8.050 hectare overblijft. Tegelijkertijd toont de productie van specialties een stijging.
Het seizoen 2024/2025 was gunstig voor alle handelstypen, wat het derde opeenvolgende seizoen met positieve resultaten markeert. Dit ondanks stijgende arbeidskosten, aanhoudende internationale geopolitieke spanningen en de terugkeer naar normale productieschema's in Centraal-Europa.
De tomatenprijzen in 2024/2025 bleven hoog, met een gemiddelde boven dat van het vorige seizoen. Virusziekten kwamen minder voor dankzij het gebruik van resistente variëteiten, waardoor het totale aanbod vergelijkbaar bleef met het voorgaande jaar. In Marokko is de productie getroffen door de verspreiding van ToBRFV, dat eerst werd ontdekt in de regio Souss-Massa en later in Dakhla, een van de belangrijkste teeltregio's van het land. Deze situatie kan de marktkansen voor Spaanse tomaten hebben beïnvloed.
Italië: Solide productie op Sicilië, gemengde prijsdynamiek
Een belangrijke speler in de Siciliaanse tomatensector merkt op dat de afgelopen weken over het algemeen positief waren vanuit het oogpunt van productie. De zomerproductie op het eiland bestaat grotendeels uit cherrytomaten, die dit jaar profiteerden van gunstige temperaturen, met uitzondering van een bijzonder hete week eind juli. De opbrengsten op de velden waren dan ook bevredigend. De commerciële situatie is echter minder bemoedigend: de prijzen liggen gemiddeld tussen €1,30 en €1,40 per kg, wat nauwelijks genoeg is om de productiekosten te dekken.
Op de belangrijkste groothandelsmarkten van Italië blijven de tomatenprijzen relatief stabiel, met variaties afhankelijk van soort en herkomst. Italiaanse cherrytomaten worden meestal geprijsd tussen €2,20 en €2,50 per kg, terwijl pruimtomaten variëren van €2,50 tot €3,00 per kg. De prijs van vleestomaten varieert afhankelijk van de kwaliteit, van €1,20-€1,40 per kg voor standaard product tot meer dan €2,20-€2,30 per kg voor premium categorieën. Ronde trostomaten, zowel Italiaanse als geïmporteerde (uit Nederland), variëren van €1,50 tot €1,70 per kg, waarbij rode variëteiten iets duurder zijn dan groene. De prijzen liggen lager voor langwerpige saustomaten en geribbelde soorten, gemiddeld tussen €0,60 en €1,10 per kg.
Volgens gegevens van YouGov koopt 92% van de Italiaanse huishoudens tomaten. Meer dan negen van de tien gezinnen kopen verse tomaten voor thuisgebruik. Ongeveer 72% van de huishoudens koopt tomaten in supermarkten, gevolgd door bijna 60% in discountwinkels en een veel kleiner aandeel in hypermarkten. Kleinere verkooppunten zoals groentewinkels en openluchtmarkten verliezen klanten. Hoewel tomaten jaarrond worden gekocht, is de koopactiviteit het grootst tussen maart en september.
Marokko: Seizoen vertraagd door koud weer
Het komende Marokkaanse seizoen van trostomaten zal naar verwachting 15-20 dagen vertraging oplopen door het koude weer en onvoldoende zonneschijn in de regio Agadir, waardoor de ontwikkeling van de planten is vertraagd en er een tekort is aan gezonde planten. De situatie wordt nog verergerd door problemen met de import van zaden en de verzadiging van kwekerijen, waardoor telers twijfelen tussen het gebruik van traditionele of ToBRFV-resistente variëteiten.
De vertraging beïnvloedt vooral de normale oogstcyclus van grote ronde tomaten, terwijl gesegmenteerde tomaten en vroege ronde tomaten onaangetast blijven. Vanuit commercieel oogpunt kan deze vertraging voordelig zijn. Zoals een exporteur opmerkte: "De weersomstandigheden in Europa zijn tot nu toe gunstig geweest, met een goede productie van tomaten, zowel in volume als in kwaliteit. We zien dat de markt rustig is en dat kopers zich niet zo druk voorbereiden op het komende seizoen als gewoonlijk."
Noord-Amerika: Lokale seizoenen lopen ten einde, vraag verzwakt, tarief van kracht
Het tomatenaanbod in de VS zal krimpen naarmate meer lokale seizoenen ten einde lopen. In deze tijd van het jaar gaan late oogsten uit regio's zoals Michigan, New Jersey en Tennessee door tot de eerste vorst.
Vanuit Mexico is er een constante aanvoer, terwijl Canada ook sterke volumes heeft geleverd aan de oostkust, vooral van kastomaten. Dit heeft de aanvoer van ronde tomaten en Roma-tomaten stabiel gehouden, maar trostomaten blijven in groter aanbod met lagere prijzen.
Nu de lokale seizoenen eindigen, beginnen de prijzen te stijgen en wordt verwacht dat ze verder zullen stijgen. Ondertussen is de vraag zwakker dan in voorgaande jaren en wordt beschreven als de laagste sinds lange tijd. Verwacht wordt dat de vraag zal aantrekken wanneer de weersveranderingen in het Midwesten en aan de oostkust het seizoen daar tot een einde brengen.
Vanaf eind oktober tot half november, wanneer Florida tomaten begint te leveren, zal de vraag grotendeels worden voldaan door Mexicaans product. Op dit aanbod zal nu het nieuwe tarief van 17% worden geheven na de beëindiging van de schorsingsovereenkomst tussen de VS en Mexico voor tomaten.
Zuid-Afrika: Prijzen dalen ondanks lagere volumes
In augustus hadden de vorst in juli een acute impact op de beschikbare volumes en de marktprijzen reageerden snel op het tekort. Een handelaar merkt op dat dit moment de piek vormde van de periode waarin tomaten sinds Covid tegen hogere prijzen werden verhandeld. Dit jaar lijken de prijzen terug te keren naar het lagere niveau van vóór de coronapandemie. Vorige week daalde de tomatenprijs scherp naar R5,35 per kg, wat overeenkomt met €0,26 per kg.
In heel 2025 waren de tomatenvolumes lager door de verminderde productie uit Limpopo. Sommige Kaapse telers leverden tot in juli tomaten aan de markt en een Namibische tomatenteler kreeg zijn importvergunning terug na een hoger beroep.
Ondanks de lagere volumes blijven de prijzen onder druk door de verzwakte economie. "Mensen zijn niet bereid meer te betalen voor voedsel; ze kunnen het zich simpelweg niet veroorloven," merkt een handelaar op.
Volgende week: Overzicht wereldmarkt avocado
