Gezond eten blijft voor veel mensen een uitdaging, vooral voor mensen met een laag inkomen. Onderzoek van WUR laat zien dat geldgebrek, stress, een ongezond voedselaanbod en sociale invloeden elkaar versterken en gezonde keuzes belemmeren. Tegelijkertijd wordt gezocht naar effectieve manieren om via supermarkten, influencers en beleid gezonder gedrag te bevorderen.
© WUR
Waarom gezond eten moeilijk is voor mensen met weinig geld
Onderzoek van Sanne Djojosoeparto en collega's toont aan dat mensen met beperkte financiële middelen dagelijks worden geconfronteerd met drie samenhangende barrières:
- Schaarste en stress: Gezonde voeding is vaak duurder. Stress door geldzorgen beperkt de mentale ruimte om gezonde keuzes te plannen of vol te houden. Hulp zoeken wordt bemoeilijkt door onbegrip en schaamte.
- Ongezonde voedselomgeving: In supermarkten en horeca is het overgrote deel van het aanbod ongezond. Vooral in armere wijken is het voedselaanbod slechter, met meer fastfoodrestaurants en ongezonde promoties. Zelfregulering door bedrijven blijkt onvoldoende.
- Sociale en culturele invloeden: Eetgedrag wordt sterk bepaald door de omgeving. Ongezonde gewoontes binnen gezinnen, vriendengroepen en op sociale media maken het lastig om ander gedrag aan te nemen. Bovendien zorgt online desinformatie voor verwarring over wat werkelijk gezond is.
Deze factoren versterken elkaar, waardoor mensen in een vicieuze cirkel van ongezonde keuzes terechtkomen. De onderzoekers pleiten daarom voor ingrepen op meerdere fronten, waaronder mentale gezondheidszorg, betere wetgeving en betrokkenheid van bewoners bij oplossingen.
Wat helpt mensen wél gezonder te kiezen
Wageningse onderzoekers, zoals Ellen van Kleef en Sophie Boerman, zien kansen in subtiele gedragsbeïnvloeding (nudging) en slimme aanpassingen in de voedselomgeving:
Voorbeelden van nudging zijn bijvoorbeeld dat een stapsgewijze aanpassing van het kantineaanbod op een mbo-school tot gezondere keuzes leidde, en bij de Lidl de verkoop van vleesvervangers steeg toen ze naast regulier vlees werden geplaatst. Ook kunnen online supermarkten met gepersonaliseerde aanbevelingen gezonde keuzes stimuleren en betrouwbare greenfluencers en foodfluencers kunnen duurzaam en gezond gedrag positief beïnvloeden bij jongeren, mits ze duidelijke en eerlijke informatie geven.
Labels en beleid spelen een belangrijke rol in het stimuleren van gezondere keuzes, al is hun effect niet altijd groot. Zo blijkt de Nutri-Score consumenten wel enigszins te helpen bij het maken van gezondere keuzes, maar vooral onder mensen die al bewust met voeding bezig zijn. Een nieuw Europees duurzaamheidslabel richt zich minder op consumenten en meer op producenten: het moet bedrijven stimuleren om hun producten milieuvriendelijker en gezonder te maken. Daarnaast kunnen prijsmaatregelen, zoals het verlagen van de btw op groente en fruit, gezond eten voor een breder publiek financieel toegankelijker maken.
Klik hier om verder te lezen over gezonde keuzes
Bron: WUR