Een projectgroep vanuit de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA), het RIVM en Wageningen Food Safety Research heeft de mogelijke effecten van klimaatverandering op de voedselveiligheid geïnventariseerd. De inventarisatie geeft een eerste beeld van kennisleemtes die er op dit punt nog bestaan.
© NVWA
Vier scenario's voor klimaatverandering in Nederland. Het aantal blokjes staat voor de mate van klimaatverandering rond 2100 ten opzichte van 1991-2020 (KNMI, 2023).
Mogelijke effecten van klimaatverandering op de voedselveiligheid in Nederland zijn onder meer een toename van toxinen in voedsel, hogere besmettingsniveaus van pathogene micro-organismen in voedsel en een verminderde houdbaarheid van voedsel. Ook kunnen er veranderingen optreden in het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen bij de teelt van voeder- en voedselgewassen en in het gebruik van diergeneesmiddelen in de veehouderij, wat gevolgen heeft voor het risico op residuen in voeding.
De onderzoekers wijzen ook op mogelijke problemen bij het realiseren van een goed gecontroleerde koelketen, afspoeling van chemische en microbiologische contaminanten uit mest van land naar oppervlaktewater, een tekort aan veilig water voor drinkwaterbereiding, land- en tuinbouw en de voedingsindustrie. De meeste gevaren zijn niet onbekend, maar de blootstelling eraan kan wel toenemen. Daarnaast kunnen met het verschuiven van klimaatzones andere ziektes gaan voorkomen.
Het meeste onderzoek naar de relatie tussen klimaatverandering en voedselveiligheid richt zich op de impact van de aanwezigheid van verschillende toxinen in voedsel. Bij mycotoxinen gaat het vooral om voorspellende modellen over concentraties in voeding. Voor fycotoxinen ligt de focus op ontwikkeling en validatie van nieuwe, betere, snellere detectiemethoden voor al gereguleerde, maar ook opkomende fycotoxinen in water, schaal- en schelpdieren en vis.
Daarnaast vindt onderzoek plaats naar overdracht via irrigatie en veedrenking en naar drinkwater. Ook de bacterie Vibrio krijgt veel aandacht in onderzoek. Onderzoek naar de specifieke impact van nieuwe schimmels, plagen en ziektes die naar Nederland kunnen komen, als gevolg van de verschuiving van klimaatzones, is nog beperkt.
In het onderzoek zou meer aandacht besteed mogen worden aan de impact en effecten, in het bijzonder vanuit een meer integraal en systemisch perspectief. Daarbij kan gekeken worden hoe het voedselproductiesysteem beter ingericht kan worden op het omgaan met een combinatie van weersextremen als hitte, droogte en nattigheid om risico's voor voedselveiligheid te beperken.
Meer informatie is te vinden in de publicatie 'Verkenning van de potentiële effecten van klimaatverandering op de voedselveiligheid in Nederland - Mogelijke kennisleemtes in de borging van de voedselveiligheid'.
Bron: NVWA