Tholen - Harrie van den Elzen (67) is eigenaar van Biofruit. Hij verbouwt appels en peren op biodynamische wijze op De Boomgaard in Zeeland (Br.). Biofruit is een samenwerkingsverband van Nederlandse biologische fruittelers. De samenwerking is opgezet om te komen tot de noodzakelijke professionalisering en afzetbundeling die nodig is om biologisch geteelde appels en peren aan supermarkten te kunnen verkopen.
© Harrie van den ElzenHarrie van den Elzen: "De vraag is de laatste jaren sterk aan het toenemen"
Het bedrijf is uitgegroeid tot een bekende leverancier van Hollands biologisch fruit aan groothandel, exporteurs en supermarkten. Biofruit beschouwt zichzelf als een van de voornaamste leveranciers aan Nederlandse supermarkten. De leden van Biofruit produceren jaarlijks ongeveer 2 miljoen kilo appels en peren onder het EKO-keurmerk. Een deel van de productie valt daarnaast onder het Demeter-keurmerk.
Het assortiment omvat een groot aantal bekende appel- en perenrassen. Appels leveren we vanaf half augustus (zoals Collina, Delbare en Santana) tot en met februari, met rassen als Red Love, Elstar, Rode Topaz, Jonagold, Natyra en Goudreinet/Boskoop. Het perenassortiment bestaat uit Conference, Comice, Triumph, Concorde en Xenia. We zijn volledig GlobalGAP-gecertificeerd.
Biofruit levert, naast de gebruikelijke klasse II-topkwaliteit (wat normaal is in de biologische teelt), ook sortering Klasse I. Klasse 2.2 is beschikbaar voor schilbedrijven die appel- of perentaarten produceren. Daarnaast is verwerkingsfruit bestemd voor sap, puree, fermentatie of alcoholstokerijen bij ons te reserveren."
Splitsing
Harrie besloot drie jaar geleden om de sorteerfunctie over te dragen aan JC Merkens Fruit in Werkhoven. Dit besluit nam hij omdat er op zijn eigen terrein geen uitbreidingsmogelijkheden waren. Daarnaast speelde ook zijn leeftijd een rol: "Ik ben nu bijna 68 en had toen al geen zin meer in grote investeringen en extra inspanningssores." Twee jaar geleden is de splitsing officieel doorgevoerd. "Het mooie was dat het personeel ook direct mee kon, waardoor we geen problemen hebben gehad met de omschakeling van het proces."
© Harrie van den Elzen"In een hete zomer kan het wel 60 graden worden tussen de rijen"
Klimaat
Een veelgehoorde vraag binnen de biologische fruitteeltsector is: Hoe krijgen we meer kilo's van de bomen? "Ja, dat klopt, daar hebben wij ook mee te maken. Het klimaat verandert drastisch. We verliezen jaarlijks zo'n 30 tot 50% van onze totale productiecapaciteit. De zomers worden steeds warmer en de droogteperiodes nemen toe."
"Wij hebben gelukkig gegarandeerde afzet, maar voor omschakelaars is het bijna niet meer te doen. Banken zijn terughoudender geworden met financiering, mede doordat de kans op misoogsten, als gevolg van de klimatologische extremen, groter is dan in het verleden."
Geeft dat de biologische sector tegelijkertijd ook niet de kans om rassen te gaan telen die robuuster zijn? "Ja, dat is waar. Gelukkig ben ik daar in de jaren negentig al mee begonnen. Daarnaast heb ik een eigen waterbron op 186 meter diepte en heb ik een irrigatiesysteem onder de bomen aangelegd. Dat stelt me in staat om in te spelen op de volatiele effecten van klimatologische extremen."
"Maar ik durf niet meer, zoals in de jaren tachtig, drie weken op vakantie te gaan naar Italië. Ik maak nu situaties mee waarin de temperatuur tussen de rijen kan oplopen tot 60 graden, met als gevolg schroeiplekken op appels en peren. Gelukkig kan ik de temperatuur enigszins temperen doordat ik kan beregenen."
Marktomstandigheden
De vraag naar biologisch fruit is nog altijd groot en neemt volgens Harrie zelfs toe.
"We zien de laatste vier jaar een sterke toename in de vraag. Wat daarbij helpt, zijn televisieprogramma's zoals Keuringsdienst van waarde. Steeds weer blijkt dat de voedingswaarde van één biologische appel of peer gelijk is aan die van drie gangbare appels of peren."
© Harrie van den Elzen'1 hectare van zijn land is volledig biodivers; poelen, kruiden, weerbare grassen en insecten'
Een tweede ontwikkeling is dat het aanbod van appels en peren steeds vroeger in het jaar is uitverkocht. "De laatste jaren is medio april alle biologische voorraad in Nederland al door de handel opgekocht. Op zichzelf een positieve ontwikkeling, al is het jammer dat de prijzen daardoor niet stijgen."
Betekent dat dan dat er meer ruimte is aan de aanbodzijde? "Oh, zeer zeker. De sector biedt volop ruimte voor nieuwe biologische aanbieders. Maar zoals eerder aangegeven: een biologisch fruitteeltbedrijf is bedrijfseconomisch gezien een lastige propositie. De kans dat gangbare telers zomaar besluiten om om te schakelen is daardoor klein. Ook voor jonge ondernemers is het, onder de huidige omstandigheden, niet eenvoudig om in deze sector te starten."
Een bijkomende drempel is dat de Europese licentiekosten voor biologische gewasbeschermingsmiddelen over slechts zo'n vijftien telers verdeeld moeten worden.
"Dat is een groot verschil met de gangbare sector, waar je het hebt over enkele honderden aanbieders. Voor de biologische sector is dat bijna niet meer op te brengen."
Toekomst
"Ik zou het bedrijf best willen verkopen, maar ook dat is niet eenvoudig." Er is regelmatig belangstelling. "Ja, die is er zeker. Maar één ding weet ik zeker: als ik het bedrijf vandaag verkoop, zijn morgen de bomen weg. In de directe omgeving zijn geen collega's die biologisch telen, en ook geen fruittelers die een biologisch bedrijf willen overnemen."
Harrie is recent opa geworden. "Dat is geweldig. Ik heb een kleindochter, ze heet Linde. Uniek eigenlijk, want haar naam bestaat uit drie boomsoorten. Linde van den Elzen. Daar ga ik in ieder geval veel aandacht aan besteden."
Voor meer informatie:
Harrie van den Elzen
Biofruit
Korte Dijk 2
5411 BJ Zeeland (N.Br.)
Tel. 06 20427388
harrie@biofruit.info
www.biofruit.nl