"We worden overspoeld met sinaasappelen", zegt de directeur van een Zuid-Afrikaanse sapverwerker. "We werken zeven dagen per week, 24 uur per dag, en toch zitten we nog steeds met een voorraad in de opslag. De prijs lijdt er echter niet onder, want ons aanbod is slechts een druppel op een gloeiende plaat. Als de wereldvraag naar sinaasappelsap een zwembad is, dan is onze bijdrage vijf liter: iets, maar niet veel."
Halverwege vorig jaar begon de prijs van sinaasappelsapconcentraat te stijgen, als reactie op de daling van de Braziliaanse oogst. De sapindustrie heeft nog nooit zo sterk geconcurreerd met de exportsector in het sinaasappelsegment en op zoek naar alternatieven hebben sommige kopers zich gewend tot het sap van easy peelers.
"De prijzen van sap van easy peelers zijn ook verbeterd en we zijn dankbaar voor elke vrachtwagen die hier arriveert met klein citrus", zegt hij. Nova's doen het erg goed, beter dan clementines, en ook late mandarijnen van klasse II worden dit seizoen naar de sapproducent gestuurd.
Verschrompeling
"We zijn zo blij met de goede sapprijs, het is een reddingslijn voor ons geweest", zegt een citrusexporteur uit de Oost-Kaap die niet bij naam genoemd wil worden. Creasing, een groeistoornis die verschrompeling veroorzaakt, komt dit seizoen veel voor bij Navels uit de Sundays River Valley, Boland en Citrusdal, maar niet op elk teeltbedrijf in dezelfde mate.
De Gamtoos en Kat River valleien in de Oost-Kaap zijn minder gevoelig voor creasing, maar ook daar lijkt het dit jaar meer voor te komen dan normaal.
Een citrusexporteur uit de West-Kaap, die ook om anonimiteit vraagt, zegt dat het nog veel te vroeg is om de gevolgen van creasing voor de sinaasappeloogst in de Kaap te voorspellen, die twee tot tweeënhalve week achterloopt op schema.
Er is melding gemaakt van creasing op Turkey Valencia's in het noorden van Zuid-Afrika, maar de Navels uit de Oost-Kaap worden het meest getroffen door deze aandoening.
Paul Cronje van Citrus Research International bevestigt dat creasing dit jaar vaker voorkomt. De mate waarin bepaalt of het fruit geëxporteerd kan worden of niet. De ziekte kan alle sinaasappelrassen treffen, maar Navel is het gevoeligst. De expert merkt op dat hij nog nooit creasing heeft gezien bij grapefruit.
Cronje legt uit dat het het gevolg is van een calciumtekort tijdens de ontwikkeling van de schil. Wanneer het erg warm en droog is, wordt er soms niet genoeg van het mineraal naar de schil gestuurd. Soms gebeurt het als er te veel fruit aan de bomen hangt, bijvoorbeeld 60 ton per hectare in plaats van 50 ton.
De eetkwaliteit van fruit met creasing wordt niet aangetast, maar de schil is niet zo sterk en loopt het risico om te scheuren onder de druk tijdens het transport. Daarom hebben sommige telers, gezien de prijs die de verwerkende industrie betaalt, besloten om hele percelen Navels die getroffen zijn te verkopen aan sapverwerkers.
Rijpingsproblemen
Creasing is een groter probleem als het fruit lang moet hangen om kleur te ontwikkelen. "Tegenvallende kleuring en maatsortering zijn symptomen van ongunstige weersomstandigheden. Het was te warm tijdens de bloei en nu zitten we met het probleem van een lage zuurgraad en het feit dat het kleuren erg lang duurt", merkt een exporteur op.
Terwijl de sinaasappeloogst in Citrusdal vertraging oploopt, is het mogelijk dat de oogst van Valencia's in de Oost-Kaap, waar de zuurgraad lager is dan normaal, iets eerder van start gaat.
Het lage zuurgehalte heeft ook gevolgen voor een aanzienlijk aantal late mandarijnen in het noorden van het land. Dit gaat ten koste van de houdbaarheid en resulteert in een flauwe smaak. Een exporteur voorspelt dat dit fruit de lokale markt zal overspoelen.
De sinaasappeloogst is gedaald en Citrus Black Spot eist zijn tol, vooral in het licht van de nultolerantie van de EU voor deze uitwendige smet. Het zorgt ervoor dat een verdere verlaging van de exportraming van sinaasappelen onvermijdelijk wordt.