De wereldmarkt voor ananas laat een gevarieerd beeld zien, waarbij koude en regenval de teelt in sommige landen als Costa Rica, Zuid-Afrika en Spanje beïnvloeden. De vraag naar ananas in Nederland blijft laag, ondanks het beperkte aanbod op de markt. Volgens een Nederlandse importeur is de verkoop rustig en blijven de klanten bij hun gebruikelijke bestellingen, zonder dat er een tekort in zicht is. De importeur schrijft het beperkte aanbod toe aan het slechte weer in Costa Rica, dat de aanvoer van ananas met een hoge kleur heeft beïnvloed. In Frankrijk blijven de ananasprijzen stabiel, omdat de vraag hoog blijft ondanks een lichte oogstdaling als gevolg van het koude weer. In Italië is de prijs van ananas aanzienlijk gedaald, waardoor het voor importeurs onhoudbaar is geworden om het fruit te blijven invoeren. In Spanje is de ananasteelt op de Canarische Eilanden vertraagd als gevolg van een koudegolf in januari en plaagdruk. In Zuid-Afrika hebben extreme weersomstandigheden aanzienlijke verliezen veroorzaakt voor ananastelers, waardoor er in februari te weinig aanbod was op de verse markt. Ook zware regens hebben arbeiders ervan weerhouden te oogsten en te herplanten, wat de bevoorrading heeft beïnvloed. In Noord-Amerika is het ananasaanbod krap door weersomstandigheden in Costa Rica, dat het hele jaar door de belangrijkste leverancier is. Tekorten aan meststoffen eerder in het seizoen hebben ook bijgedragen tot het gebrek aan aanbod. Ondanks het krappe aanbod is de vraag naar ananas in Noord-Amerika stabiel.
Nederland: Weinig vraag, weinig aanbod van ananas
Hoewel er niet al te veel ananas op de markt is, is de verkoop ook vrij tam. "Normaal gesproken hebben we rond de Berlijnse beursweek vaak een tekort aan ananas, maar daar is nu geen sprake van. Klanten nemen hun meer gebruikelijke bestellingen op, maar niet meer dan dat", constateert een Nederlandse importeur. "Met Kerst was de verkoop al rustig en dat heeft zich de afgelopen weken doorgezet, dat zie je eigenlijk over de hele linie in de fruitverkoop."
Volgens de importeur heeft het slechte weer in Costa Rica de aanvoer van met name hoge kleur ananas beperkt. De prijzen liggen rond de 10-11 euro voor de gekroonde ananas. "Er is dus weer geen sprake van aanbiedingsprijzen, maar vergeet niet dat de import door de dollarkoers een stuk duurder is geworden."
België: Met zachtere weer komt vraag naar ananas weer op
Het aanbod op de ananasmarkt is momenteel beperkt. "De aanvoer stagneert een beetje door de klimatologische problemen in de belangrijke landen op het moment. De volumes uit landen als Costa Rica zijn een stuk lager dan we verwacht hadden", vertelt een Belgische importeur. "De vraag begint aan de andere kant wel weer toe te nemen nu het lenteweer in België langzaam om de hoek komt kijken."
"Normaal gezien is de verkoop rond de kerstperiode erg goed, maar daalt het tot het eerste lentezonnetje. Ook dit jaar is dit dus wel degelijk het geval. Met zachter weer komt de vraag naar ananas weer op", vervolgt hij. "Wellicht is het ook zo dat men er sneller naar grijpt, omdat andere fruitsoorten, zoals aardbeien, een stuk duurder zijn op het moment. Echter resulteert het in combinatie met een beperkter aanbod wel in hoge prijzen voor de tijd van het jaar. Door de zeer hoge invoerkosten is dit daarentegen ook wel noodzakelijk om er iets aan te verdienen."
Duitsland: Problematiek met luchtvracht kan ananasaanvoer beïnvloeden
Voor ananas werden de hoge noteringen van week 5 en 6 grotendeels bevestigd. Een groter aanbod van zowel mango als ananas beantwoordde aan een goede vraag, waardoor de verkoop vrij evenwichtig was. Importeurs verwachten de komende jaren meer problemen bij het aanbieden van luchtvracht, wat waarschijnlijk ook gevolgen zal hebben voor de ananasmarkt. Vooral in de retail staat luchtvracht steeds meer ter discussie en in navolging van winkelketens in Nederland en Zwitserland zullen binnenkort ook de eerste Duitse winkeliers luchtvrachtfruit uit hun schappen schrappen, vermoeden zij.
Mede door de Covid-crisis verkopen steeds meer telers in Costa Rica hun volumes in plaats daarvan aan de verwerkende industrie. Aangezien Costa Rica een van de belangrijkste teeltlanden voor ananas is, wordt dit weerspiegeld in het aanbod. Handelaren in Duitsland en Zwitserland gaan ook uit van ongeveer 15% minder volume voor de verse markt in vergelijking met voorgaande jaren.
Frankrijk: Ananasprijzen houden stand
Momenteel is op de Franse markt ananas aanwezig uit Ivoorkust, Costa Rica en in mindere mate Ecuador en Panama. De prijzen liggen tussen 8 en 13 euro per verpakking voor de grote merken en tussen 8 en 10 per verpakking voor de "lambda"-merken, en ondanks de schoolvakanties blijven de prijzen momenteel op peil. Het koude weer heeft zowel het noordelijk als het zuidelijk halfrond getroffen, waardoor de opbrengst licht is gedaald. Ook de vraag houdt stand; volgens een groothandelaar van de Rungis MIN is het een reflexmatige consumptie. "Klanten zijn gewend om 1 pallet of een halve pallet te kopen, dus ze gaan door, of de prijzen nu 10/12 euro of 14 euro zijn."
Italië: Verkoopprijzen ver onder de invoerkosten
Ananas wordt door 34% van de Italiaanse huishoudens gekocht, zo blijkt uit gegevens van het GfK Consumer Panel. Als 34% van de huishoudens het fruit kocht in de laatste 12 maanden eindigend in december 2022, betekent dit dat ananas wordt gewaardeerd en redelijk aanwezig is op Italiaanse tafels. Dit is echter een dalende trend ten opzichte van de vorige 12 maanden, toen het bijna 39% was. De meeste ananassen worden gekocht in variabel gewicht en de discounters zien een zeer lichte opwaartse trend. 6,5% van de huishoudens koopt biologisch, tegenover 30% niet-biologisch.
Een groothandelaar in Zuid-Italië meldt dat het niet loont om ananas in Italië in te voeren, omdat de verkoopprijzen ver onder de invoerkosten liggen. "Het is van 8,50 euro naar 13 euro gegaan om een karton ananas van 12 kg in te voeren, als gevolg van de sterke inflatiedruk die de wereldeconomie teistert, omdat de brandstof-, transport- en teeltkosten de pan uit gerezen zijn. In de handel daarentegen kost een doos ananas 8,00 tot 8,50 euro."
"Deze situatie duurt al sinds de feestdagen na Kerst. In vergelijking met dezelfde periode vorig jaar zijn de prijzen dit jaar erg laag. Dit blijkt uit het feit dat een eersteklas ananas een marktprijs van 0,80 €/kg oplevert. De producten die in Italië aankomen zijn van hoge kwaliteit, maar de verkoop verloopt traag: we zien zeer stabiele lage prijzen. Als reactie op de huidige situatie voeren de importeurs dus gemeenschappelijke strategieën in: verdere vermindering van het aanbod om te proberen de prijzen te verhogen. Dit werd reeds toegepast tijdens de pandemie en het werkte, de hoop is dat het opnieuw zal werken, want ananas invoeren en vervolgens doorverkopen wordt onhoudbaar."
Spanje: Ananasoogst op de Canarische Eilanden vertraagt door koudegolf in januari
Het overgrote deel van de ananas die momenteel in Spanje wordt geconsumeerd, komt uit Costa Rica. Het aanbod van ananas op de markt is gemiddeld voor deze tijd van het jaar. Na Kerst dalen zowel het aanbod als de vraag in Spanje. In vergelijking met 2022 blijven de vraag en de prijzen voor gekleurde ananas volgens een importeur stabiel, terwijl de vraag naar groene ananas ondanks het huidige tekort daalt. In 2022 is er een toename van het volume gekleurde ananas die de volumes groene ananas die jaren geleden de meerderheid vormden, compenseert en overtreft. De teeltkosten bij de oorsprong, de logistieke kosten voor de invoer en de verpakkingsmaterialen maken het fruit duurder.
Spanje heeft echter - voor sommigen verrassend - ook een eigen ananasteelt. De teelt vindt plaats op de Canarische eilanden en voorlopig wordt de oogst volledig in de plaats van oorsprong verkocht.
"Dit seizoen hopen we tussen de 800.000 en 900.000 kilo ananas te telen", legt een landbouwtechnicus van de grootste ananastelende coöperatie op het eiland El Hierro uit. "Het is echter een kleinere hoeveelheid dan wat we andere jaren hebben geteeld, want alleen in 2019 haalden we 1.200.000 kilo."
"We hebben veel plaagdruk door de cochenille, die een virus overdraagt waardoor de plant verdort en een plantage die tot 5 jaar ananas zou moeten geven, bij de tweede oogst gerooid moet worden."
"De mieren verplaatsen de cochenille tussen de planten die de plaag verspreiden en zich verplaatsen onder het plastic dat we hier in El Hierro gebruiken om tropische ananas te telen; maar het grootste probleem is dat we vandaag geen actief materiaal hebben ontwikkeld om deze plaag in de ananasteelt aan te pakken. In 2019 was het een probleem dat we al van ver zagen aankomen, maar in 2023 is het al realiteit, en de achteruitgang is duidelijk," deelt hij. "En dat is dat het teeltgebied van onze coöperatie ten opzichte van 2019 is toegenomen tot een totaal van 80 hectare, maar de opbrengsten zijn gedaald van 1,4 kg/m² toen naar 1,1 kg/m² nu."
De ananasoogst in El Hierro wordt het hele jaar door geteeld dankzij de planning van de telers van de coöperatie waarmee ze de Canarische markt bevoorraden gedurende de 12 maanden waarin om fytosanitaire redenen de invoer van buitenlandse ananas verboden is. "De koudegolf in januari, waardoor de nachttemperaturen tot 12 graden daalden, heeft de rijping van de vruchten vertraagd en de voor januari geplande oogst begint nu te lopen, maar in geen enkel geval hebben we verliezen geleden door de kou", merkt de technicus op van wat de grootste coöperatie is "die ananas teelt in Spanje, en ik zou durven zeggen in heel Europa".
"Voorlopig zullen we onze ananas Roja Española in de archipel blijven verkopen, omdat we door een prijsprobleem op het schiereiland moeilijk kunnen concurreren met geïmporteerde ananas; de teeltkosten op het veld lopen al op tot 1,5 euro per kilo, waar we dan nog het transport bij moeten optellen. Maar we mogen niet vergeten dat wat er gebeurt met bananen van de Canarische Eilanden en ingevoerde bananen: ondanks de hogere prijs is de Canarische banaan zeer gewild en wordt hij door de Spaanse consument zeer gewaardeerd", legt de landbouwtechnicus uit. "Hetzelfde zou kunnen gebeuren tussen de ananas Roja Española van de Canarische Eilanden en de geïmporteerde MD2; maar om die te verhogen zou eerst de teelt op de eilanden moeten worden uitgebreid."
Zuid-Afrika: Extreem weer treft ananasteelt
Zuid-Afrikaanse ananastelers zijn overgeleverd aan het extreme zomerweer: twee weken van extreme temperaturen eind januari veroorzaakten veel zonnebrand.
Op sommige percelen verloren de telers 50% en meer, waardoor zij sommige vruchten niet konden laten plukken omdat zij niet voor verwerking konden worden verzonden en waardoor er in februari een onderaanbod van ananas op de markt ontstond.
Toen kwam de zware regenval van de afgelopen drie weken, die naar verluidt geen schade aan de infrastructuur van de ananasbedrijven heeft toegebracht, maar die de arbeiders van het land heeft gehouden om te oogsten en te herplanten.
"Te veel regen is ook niet goed, de ananassen worden waterig", zegt een ananashandelaar op een gemeentelijke markt. "Het is een beetje op en neer gegaan, eerst de hittegolf en daarna de regen. Het lijkt nu rustiger te zijn geworden, de volumes trekken momenteel aan, dus we zullen zien wat er met de vraag gebeurt."
Momenteel wordt een doos van 8 kg verkocht voor maximaal R110 (5,6 euro), afhankelijk van de grootte, terwijl de vraag van de consument zwak is. De prijzen zijn niet slecht geweest, merkt hij op, maar het regenachtige weer heeft de eetlust voor ananas getemperd.
Tijdens de bloeiperiode van ananas tijdens het alcoholverbod van corona drie jaar geleden, waardoor het brouwen van ananasbier een hoge vlucht nam, liepen de dozen op tot R300 (of 15,45 euro).
Noord-Amerika: Stabiele vraag, krappe voorraden ananas
De voorraden ananas in Noord-Amerika zijn krap. "Dit is over de hele linie het geval bij alle leveranciers," zegt een verlader. "De voorraden zijn begin tot half december krapper geworden en de leveranciers verwachten dat dit in de nabije toekomst zo zal blijven. Natuurlijk zijn ze hoopvol, maar het hangt af van het weer."
De geringe voorraden zijn het gevolg van een aantal factoren, waaronder weersproblemen in Costa Rica, waar het grootste deel van de voorraden het hele jaar door vandaan komt. Maar ook tekorten aan meststoffen eerder in het seizoen hebben bijgedragen tot het gebrek aan aanvoer. "We krijgen nu ook Mexicaanse ananas om aan de vraag te voldoen," zegt de verlader.
De vraag is stabiel. "Wanneer de prijzen stijgen, daalt de vraag gewoonlijk", aldus de verlader, die eraan toevoegt dat de vraag eerder in het seizoen, toen er minder bekend was over het aanbodprobleem, hoger was, maar dat deze sindsdien is afgenomen.
De prijzen zijn momenteel ongeveer 40% hoger dan vorig jaar rond deze tijd.
Ondanks de leveringsproblemen in de ananascategorie is er ook vooruitgang geboekt met nicherassen die op smaak zijn gericht, namelijk de Honeyglow ananas en de Pinkglow ananas. Beide rassen zijn iets zoeter, iets minder zuur en hebben een unieke kleur. "Terwijl de roze nog steeds meer een nicheproduct is, is de Honeyglow populair en mainstream geworden. We hebben retailers die ofwel de Honeyglow ofwel beide ananassen aanbieden omdat de consument bereid is meer te betalen," voegt de verzender eraan toe, maar hij merkt op dat ook in dit deel van de categorie dezelfde bevoorradingsproblemen voorkomen.
Zuid-Amerika: Kunstmesttekort en koud weer beïnvloeden het aanbod
Volgens een grote teler en exporteur uit Costa Rica is de ananasmarkt, vooral in Europa, momenteel niet goed voor de verkoop. De naweeën van de Covid-19-pandemie zijn nog steeds voelbaar in dit belangrijke ananastelende land. Alles veranderde na de pandemie met stijgingen op alle fronten van teeltkosten, lagere vraag en prijzen. De Russische oorlog in Oekraïne maakte de kosten van meststoffen veel hoger. Hierdoor daalde de opbrengst, maar stegen de prijzen niet om de hogere inputkosten te dekken.
Nu de vraag in Europa afneemt, zeggen Costa Ricaanse telers en exporteurs dat zij zich zullen richten op de bevoorrading van de nieuwe markten van Israël en het Midden-Oosten, waar de vraag momenteel sterker is.
Voor 2023 hopen zij dat de vraag ten minste gelijk zal blijven, zodat de volumes kunnen blijven stromen, maar zij vrezen dat deze niet zo goed zal zijn als in voorgaande jaren.
Een Ecuadoraanse exporteur merkte op dat hij op alle markten goede prijzen krijgt. Ze zien ook een goede, stabiele vraag vanaf het begin van het jaar, waar ze erg blij mee zijn. "De prijzen zijn aanvaardbaar om ons werk voort te zetten", aldus de exporteur.
Australië: Sector wil consumptie verhogen
Aan het eind van het zomerseizoen is er een overvloed aan ananassen op de Australische markt, en de consumenten worden aangespoord om grote inkopen te doen om te voorkomen dat de oogst verloren gaat. Naar aanleiding van deze marktomstandigheden vestigt een belangenorganisatie van de sector de aandacht op de tropische vrucht in het kader van een bewustmakingscampagne die het hele jaar door wordt gevoerd over de 104 verschillende groente-, fruit- en notengewassen van de staat. Deze maand werd in Queens Garden in het centrum van Brisbane's CBD een unieke miniplantage aangelegd, waar ooit (in 1838) de allereerste ananasplantage van de staat werd aangelegd, gewijd aan het fruit vanwege de enorme consequenties voor de telers van de weersomstandigheden van vorig jaar.
"Door de ongebruikelijke temperaturen en de enorme regenval zijn de meeste planten in het zuidoosten en sommige in Central Queensland tegelijk in bloei gekomen, wat betekent dat de telers hun hele oogst nu plukken, in plaats van het hele jaar door", aldus een vertegenwoordiger. "Consumenten moeten zich ervan bewust zijn dat er een overvloed aan ananas op de markt is, maar hierna zullen we allemaal moeten wachten tot ze weer bloeien en er weer een heerlijke vrucht uit komt. Een proces dat wel een jaar kan duren. In Queensland wordt momenteel 99% van de nationale ananas geteeld, met een waarde van meer dan 45 miljoen dollar. Het belangrijkste is dat 100% van de verse ananas in Australië rechtstreeks afkomstig is van Australische telers. Door plaatsen en ruimtes die niet langer synoniem zijn met tuinbouw te activeren, kunnen we de consumenten bewuster maken van de immense geschiedenis en de belangrijke rol die dit sector heeft gespeeld en zal blijven spelen in de economie en de manier van leven van onze staat."
Volgende week: Overzicht wereldmarkt peren