Er is dit seizoen een tekort aan punnets in Zuid-Afrika. Alleen al voor de export van druiven en steenfruit heeft het land volgens een voorzichtige schatting 550 miljoen punnets per jaar nodig.
Tot en met juli lagen de drie Zuid-Afrikaanse fabrikanten van plastic punnets op schema met hun productie van bijna 30 verschillende soorten exportpunnets. De bestellingen vanuit het buitenland lagen immers lager.
"We lagen op schema om verpakkingen te leveren voor de hele oogst", zegt Dawid Maritz van Mpact Versapak, de op een na grootste producent van punnets. "Maar toen werd de loadshedding erger in augustus. Het is volledig aan die door de overheid geplande stroomonderbrekingen om de druk op het elektriciteitsnet te verlichten te wijten dat we achterop zijn geraakt met ons productieschema."
De productie van punnets is fors gedaald door de perioden van stroomuitval.
Dawid merkt op dat de Zuid-Afrikaanse fabrikanten van punnets in feite heel vroeg waren begonnen met de productie voor het nieuwe seizoen, zodra het vorige druivenseizoen ten einde liep.
Punnetfabrikant roept overmacht in
FreshPlaza heeft een brief gezien waarin een andere punnetfabrikant in Zuid-Afrika vorige maand overmacht heeft ingeroepen wegens de toegenomen frequentie van loadshedding. Tegelijkertijd is de punnetprijs enorm gestegen door prijsstijgingen van polymeren. Er wordt gevreesd dat de druivensector dit seizoen zonder exportpunnets komt te zitten.
Wachttijden voor punnets zijn soms drie maanden lang. "Er is een enorm tekort aan punnets in de hele druivensector", bevestigt Dawid. "Het is een totale puinhoop."
Een druivenverkoper in de noordelijke regio's merkt op dat het tekort aan punnets er een groot probleem is en dat het iedereen treft. "Sommige pakstations draaien op een voorraadniveau van drie dagen, wat een hoog risico vormt."
Niet alle druivenverpakkers waarmee voor dit artikel contact is opgenomen, meldden tekorten aan punnets. Sommigen zeggen dat ze zes maanden geleden de orders hebben geplaatst en dus voldoende voorraad hebben. Anderen wijzen erop dat ze pas opnieuw kunnen bestellen als hun retailprogramma's zijn afgerond.
In Namibië zegt Kobus Bothma van Capespan dat ze hun punnets ruim van tevoren hebben besteld en momenteel voldoende voorraad hebben.
Import dekt het tekort niet
Zelfs onder ideale productieomstandigheden en op volle capaciteit kan lokale productie alleen niet voldoen aan de Zuid-Afrikaanse behoefte aan punnets. De ontbrekende hoeveelheden – naar schatting ongeveer 120 miljoen punnets – moeten worden geïmporteerd.
Een verpakkingsleverancier zegt dat het zijn import van punnets heeft verdubbeld en dat dit nog steeds niet genoeg is. Geïmporteerde punnets komen niet op tijd bij de pakstations door schepen die de havens omzeilen en de talloze wereldwijde logistieke problemen.
De steenfruitexport wordt minder getroffen, maar steenfruitbedrijven die voor de lokale markt verpakken, worden ook getroffen, net als retailers voor bepaalde lijnen zoals kruiden.
Bulkverpakking in plaats van punnets
Telers en exporteurs hebben hun afzetplannen moeten aanpassen om het gebrek aan punnets op te vangen, met een toename van heatseal en bulkverpakkingen.
Zuid-Afrikaanse druiven in heatseal punnets (archieffoto)
Bulkverpakking voor herverpakking aan de ontvangende kant is een optie, maar de kosten van die operatie zijn "astronomisch" en in het huidige klimaat van kostenstijgingen willen of kunnen niet alle druiventelers hun druiven in bulkformaat verpakken.
Plastic ziplock-zakjes zouden de punnets kunnen vervangen, maar omdat die geïmporteerd worden, zijn ze ook schaars.
De beschikbaarheid van papieren zakken met handvatten is niet afgestemd op de grote volumes die nodig zouden zijn om punnets te vervangen, nog los gezien van de issues bij de bewaring.
Minder plastic in punnets
Zuid-Afrikaanse retailers vertellen FreshPublishers dat ze van tevoren een voorraad aanleggen en een groter assortiment punnets toestaan, zowel wat betreft gewicht als dikte van het plastic.
"Sommige punnets zullen dit seizoen veel dunner zijn omdat er minder plastic in zit", merkt een retailinkoper op. Bijna 80% van de Zuid-Afrikaanse punnets voor fruit, zowel voor de export als voor de binnenlandse markt, is al volledig gemaakt van post-consumer rPET.
Punnets van polystyreen en karton zijn alternatieven voor verpakkingen voor de lokale retail.
De beschikbaarheid van speciaal voor de kruiden ontworpen punnets is een punt van grote zorg. Zuid-Afrikaanse consumenten zullen dit seizoen meer kruiden verpakt in zakken zien.
Ziehier een video van het productieproces van een punnet: