Tholen - Hele grote, gekke pieken in de gasprijs bleven vorige week achterwege, maar tegen het weekend liep de gasprijs voor de wintermaanden toch weer op. De energiecrisis, die is dus nog zeker niet voorbij. Reden voor telers in Duitsland om op olie te gaan stoken, zo ontdekte de redactie, terwijl er ondertussen nog steeds mooie gewassen te vroeg de container in gaan. Een overzicht.
Duitsland
Duitsland voor de verandering eerst maar even. De redactie was afgelopen vrijdag in Noordwest-Duitsland en zag en hoorde daar dat telers ook hier buikpijn hebben van de huidige energiecrisis. Installateurs krijgen er de afgelopen weken veel vragen van telers die proberen maatregelen te nemen.
Eén daarvan is het stoken op olie. Daarvoor moeten (de instellingen) van installaties worden aangepast. Ook zijn er nog telers die (deels) op kolen stoken, al worden zij met subsidies verleid om de stap naar het stoken van gas te maken. Saillant, juist nu gas zo duur is en sommige Nederlandse telers bijvoorbeeld juist blij zijn op dit moment met aardwarmte te telen of in een 'kas zonder gas' of 'all electric kas'. Ondertussen is elektriciteit in Duitsland ook duur, nog duurder dan in Nederland. Duitsland hoort qua stroomprijs tot de duurste landen van Europa.
Telers zonder belichting in de Duitse regio naderen hun teeltwisseling of zijn al bezig met schoonmaken van hun kas. Een komkommerteler stopte één week eerder met telen vanwege de hoge energieprijzen, maar had afgelopen vrijdag zowat nog spijt omdat het weer buiten eigenlijk nog best goed was, waardoor een extra week telen misschien tóch had gekund. Diezelfde teler gaat een nog iets langere periode met een lege kas tegemoet, waarin hij hopelijk ook de buikpijn kwijtraakt die het vastleggen van gas tegen een hele hoge prijs voor de komende jaren hem had bezorgd.
Analyses
Iedereen heeft het, zoveel is ook na een bezoekje aan Duitsland wel duidelijk, nog steeds over de energiecrisis. De eerste energieschokgolf is inmiddels echter wel wat gaan liggen. Dit weekend dus niet opnieuw overal in de Nederlandse landelijke en regionale media verhalen van verontruste telers. Wel verschijnen er inmiddels de eerste analyses en verhalen waarin vooruit wordt geblikt.
Zo doen Glastuinbouw Nederland, dat wijst op de gevolgen voor de verduurzamingsslag die de glastuinbouw aan het maken is, en ABN Amro, dat een (financiële) analyse geeft van de gevolgen (lees 'zware verliezen') voor diverse sectoren waaronder de glastuinbouw, een duit in het zak. De bankspecialisten wijzen de glastuinbouw als sector met 'de hoogste energierekening' aan. Als de glastuinders de uitgaven voor het duurdere gas niet volledig naar de afnemers kunnen doorschuiven, zal dat ten koste gaan van de winst, redeneren zij.
En zonder winst is het voor telers lastig om te investeren, bijvoorbeeld in verduurzaming. Glastuinbouw Nederland ziet, net als de bankanalisten, dat de kostprijs voor telers momenteel veel hoger ligt dan voor de huidige (energie)prijsstijgingen. Men roept op tot het terugdraaien van de ODE.
Voorzitter Adri Bom-Lemstra noemt de huidige situatie 'heel vervelend voor de telers die in grote mate afhankelijk zijn van de inkoop van gas op de dagmarkt'. Ook wijst zij erop dat dit ook geldt voor andere sectoren, waaronder de kunstmestindustrie en verpakkingsbedrijven. Het zal de komende tijd leiden tot hogere consumentenprijzen voor groente, bloemen en planten. Bom-Lemstra: "Dat lijkt onvermijdelijk. Anderzijds toont recent onderzoek van Wageningen University & Research aan dat de consument in toenemende mate bereid is om meer te betalen voor duurzaam geproduceerd voedsel. Dat is een positief signaal naar de toekomst, dat ook door de retail opgepakt moet worden.”
Minder volatiliteit, nog veel onzekerheid
Een analyse van een andere aard geeft AgroEnergy. Hier een bak energiespecialistenvoer én een vooruitblik op deze week. De specialisten schrijven:
"Het blijft lastig om de prijsontwikkelingen voor de korte termijn in te schatten. De wintercontracten lijken naar een nieuw prijsevenwicht te bewegen, aangezien de volatiliteit deze week al een stuk minder was dan vorige week. Er is echter zeer weinig voor nodig om de markt weer uit balans te krijgen. President Poetin benadrukte woensdag nogmaals dat er meer gas kan worden geleverd als Europa daarom vraagt. Ook ontkende hij met kracht dat er gas wordt achtergehouden als politiek wapen om Nord Stream 2 sneller goedgekeurd te krijgen. Het Russische gasinjectieseizoen duurt tot 1 november en de Russische energieminister Sorokin heeft al laten doorschemeren dat er geen haast is om Europa eerder dan dat van extra gas te voorzien."
En voor de lange termijn:
"De lange termijn blijft toch vooral de speelbal van de kortetermijncontracten. Er is weinig richtinggevend nieuws dat de lange termijn heftiger kan beïnvloeden dan de korte termijn. Op de gasmarkt staat Q1’23 ruim de helft lager dan Q1’22, een indicatie dat de huidige krapte van tijdelijke aard is. Hierbij lijkt de ingebruikname van Nord Stream 2 al ingecalculeerd te zijn.
De Europese Commissie presenteerde woensdag een ‘gereedschapskist’ waaruit de lidstaten kunnen putten om de hoge energieprijzen te managen richting hun burgers. Daarbij werd aangetekend dat de recente prijsstijgingen een ‘tijdelijk fenomeen’ zijn, die na de winter waarschijnlijk weer afzwakken. De Commissie gaat verder onderzoeken of er voordelen te behalen zijn door op Europees niveau gas in te kopen, zodat de leveringszekerheid beter geborgd is."
Reageren of informatie delen? Mail de redactie op info@groentennieuws.nl