Tholen - Blauwe bessen hebben nog steeds de wind in de zeilen op de markt in Europa en andere hoge inkomensmarkten, al dreigt, naargelang het seizoen, een overaanbod in sommige verkoopperiodes. Georgië hoeft als aanvoerland daar niet meteen last van te hebben, want met oogst van half mei tot half juli – dit jaar iets later wegens weersomstandigheden – is het goed geplaatst om de momenten van drukte op de markt te ontlopen.
De eerste commerciële aanplant in Georgië, waar de teelt zich in het westen van het land bevindt, vond plaats in 2011. Vorig jaar werd volgens cijfers van GFA, de Georgian Farmers' Association, op een areaal van ruim 3.000 ha circa 6.000 ton geoogst. Daarvan werd volgens Geostat, de statistiekdienst van de overheid, 4.564 ton geëxporteerd, vooral naar Rusland, maar ook een deel naar onder meer Duitsland, Polen en de Verenigde Arabische Emiraten. De komende jaren, naargelang de aanplanten in volle productie komen, wordt een oogst tot 15.000 ton of meer verwacht.
Groeimarkt
Dat biedt perspectieven om verder de Europese markt te voorzien, waar de gemiddelde consumptie per capita in 2023, geraamd op 0,7 kilo, nog ruimte tot groei laat zien, gezien de vergelijking met bijvoorbeeld Canada (1,2 kilo) en de VS (2,9 kilo) (bron: IBO Summit 2023). De reden voor het optimisme is niet enkel de consumptietrend in de bestemmingsmarkt, maar ook het afzetvenster van Georgië.
© Colibri Ltd.
Met productie van half mei tot half juli ontwijkt Georgië enerzijds de piek van de aanvoer van Spanje (opbrengst 57.670 ton in 2023) en Marokko (export van 48.000 ton naar Europa in 2023; bron: ITC Trade Map), die eind mei hun seizoenseinde naderen, en anderzijds de druk van Polen (61.900 ton) en Duitsland (15.320 ton), die op het einde van de lente en de vroege zomer nog geen volle productie hebben. Toch is er concurrentie in die periode, in de eerste plaats van Servië (53.010 ton), verder ook van Portugal (19.050 ton) en Nederland (7.780 ton). De productiecijfers zijn afkomstig van Eurostat.
Hoewel er in Georgië nog veel kleinschalige teelt is van minder dan 1 hectare, zijn er ook al ruim 50 telers die blauwe bessen telen op een areaal van meer dan 10 ha en meerdere grote projecten zitten in de pijplijn. Een van de middelgrote telers in het land is Colibri, waar vader Giorgi en dochter Ana Inashvili niet ver van Kutaisi, de op een na grootste stad van Georgië, op 17 ha in vollegrond en op 3 ha in pot blauwe bessen telen.
Een liefhebber van blauwe bessen
De oorsprong van Colibri ligt niet in een agrarisch familieverleden. Integendeel. Ana's vader had geen enkele ervaring in de tuinbouw toen hij besloot om blauwe bessen te gaan telen. "Hij houdt gewoon van lekker eten en van de natuur", vertelt Ana. "Hij vond blauwe bessen lekker en dacht: waarom zouden we die hier niet zelf telen?"
© FreshPlaza
Ana Inashvili en haar vader Giorgi kijken begin juni hoe de blauwe bessenteelt in pot zich ontwikkelt
Een aantal overheidsprogramma's gaf dat spontane idee net dat extra duwtje in de rug. Het Georgische ministerie van Landbouw voorzag via het "Plant the Future"-programma in ruim 53 miljoen GEL (€17 miljoen) aan subsidies, waarmee een duwtje in de rug werd gegeven voor de aanleg van meer dan 2.800 hectare aan blauwe bessenteelt in de regio's Guria, Samegrelo, Adjara en Imereti. Ook USAID hielp jarenlang mee om deze jonge sector te ontwikkelen. "De kansen lagen voor het grijpen", zegt Ana.
Europese inspiratie, Franse planten
Vader Inashvili wilde het goed aanpakken. Hij reisde naar Nederland om zich te verdiepen in teelttechnieken, bezocht Europese beurzen en liet een bodemanalyse uitvoeren van een stuk land naast een bestaande aanplant van GEO Organics. Daarop kocht hij een perceel van 20 hectare en bestelde zijn eerste planten in Frankrijk.
© FreshPlaza
Colibri teelt blauwe bessen op 17 hectare in vollegrond en op 3 ha in pot
Vandaag de dag groeien er vier rassen op het bedrijf: Colibri, New Hanover, Star en Duke. Vroeg- en laatrijpende soorten, zodat ze gedurende de hele maand juni kunnen oogsten – in verschillende rondes. "Als het weer meezit, beginnen we eind mei. Maar dit jaar was het koud en nat. We liepen minstens een week vertraging op", vertelt Ana. "We hebben wel een voordeel: onze bessen in pot zijn er meestal zo'n tien dagen eerder bij."
Water uit de bergen
Een van de uitdagingen voor de Georgische blauwe bessentelers is het weer. Storm, regen tijdens de bestuiving, of onverwachte koude – de grilligheid van het klimaat maakt de teelt complex. Gelukkig is er één zekerheid: water. Colibri beschikt over een eigen reservoir, gevoed met water uit de Rioni, de rivier die door Kutaisi stroomt en smeltwater aanvoert van de hoge Kaukasus. De blauwe bessen worden allemaal met de hand geoogst. Niet alleen om de kwaliteit te bewaren, maar ook om de trossen niet te beschadigen. "We halen maximaal 8 ton per hectare, afhankelijk van het ras en het jaar", zegt Ana.
Rusland en verder
Voorlopig vinden de meeste blauwe bessen van Colibri hun weg naar Rusland. "De kopers komen het fruit hier ophalen, ongesorteerd nog", legt Ana uit. Omdat Rusland zelf weinig blauwe bessen teelt, is er op die markt nauwelijks concurrentie voor de Georgische telers. Bovendien liggen de prijzen er vaak hoger dan op de Europese markt. Maar het blijft een instabiele afzetmarkt. Wat als morgen de grens dichtgaat?
© Colibri Ltd
Daarom houdt Colibri, net als vele andere Georgische telers, een plan B achter de hand. Naar de Verenigde Arabische Emiraten wordt al geëxporteerd en er zijn gesprekken gaande voor marktopening in India, Hongkong en Singapore. Ook de EU-markt wint aan kracht. "Dit jaar zouden de exportprijzen naar de EU zelfs hoger kunnen liggen dan die naar Rusland", verklaarde Tornike Pajavidze, voorzitter van de Georgische blauwe bessentelersvereniging, recent in een interview.
Vooruit denken, vooruit kijken
Voor de EU is wel een certificering nodig. "We hebben bewust gekozen voor GlobalGAP", zegt Ana. "Niet nodig voor Rusland, maar het verplicht ons tot goed teeltbeheer. En het opent deuren naar Europa." Tegelijk blijft ook de binnenlandse markt een optie. Die staat nog in de kinderschoenen: de consumptie per hoofd van de bevolking is laag, en er is veel promotie nodig om Georgiërs warm te maken voor dit blauwe superfruit.
Ana is alvast optimistisch. "De sector is jong, maar beweegt snel. Over twee jaar willen we bij Colibri ons areaal al uitbreiden. De vraag groeit, en wij groeien mee."
Voor meer informatie:
Ana Inashvili
Colibri Ltd.
Sayulia village (Tskhaltubo) – Georgië
Tel: +995 598 444 474
colibri.sayulia@gmail.com