Tholen - Waar verpakkingen vroeger vooral functioneel moesten zijn, zegt Joost Somford van JASA Packaging dat het creëren van de juiste verpakking nu samenhangt met regelgeving, automatisering en de juiste positionering in de markt. "Het gaat niet meer alleen om het verpakken van een product. Het draait om het waarmaken van de verwachtingen op commercieel en technisch gebied, en met inachtneming van de wet- en regelgeving."
© Arlette Sijmonsma | AGF.nl
Tijdens het Leafy Hydroponics Event vorige week, en bij het bezoek van de deelnemers aan het JASA-hoofdkantoor in Obdam, vertelde Joost dat verpakking vroeger vooral functioneel was. "Je stopte sla in een krat, wikkelde er iets omheen als dat nodig was, en klaar. Er was weinig aandacht voor machinale verwerking, presentatie in het schap of vochtregulering."
Dat veranderde toen de retailsector groeide en steeds meer vroeg om uniform en voorverpakt product. Plastic werd het dominante verpakkingsmateriaal. "Plastic folies zorgen voor een consistente afsluiting, goede zichtbaarheid en een effectieve barrière. Bovendien werken ze uitstekend op automatische verpakkingslijnen."
De huidige verschuiving naar papiergebaseerde en mono-materiaalverpakkingen betekent geen terugkeer naar traditionele methoden. "Wat we nu zien is geen terugkeer naar papier, maar een nieuwe koers," zegt Joost. "Er wordt papier ontwikkeld dat geschikt is voor machines die oorspronkelijk voor plastic bedoeld waren. Tegelijkertijd worden plastics opnieuw samengesteld om te voldoen aan recyclingdoelstellingen."
© JASA Packaging Solutions B.V.
Hij voegt toe dat deze veranderingen niet op zichzelf staan, maar invloed hebben op de sealtemperatuur, machinekalibratie, verblijftijden en het gedrag van het product. "Als je overstapt van OPP naar gecoat papier of een mono-PE film, vervang je niet zomaar een rol; je verandert de werkomstandigheden van de hele lijn." "
Rechts: De NXXT verpakkingslijn, en hieronder de NXXt verpakking
© JASA Packaging Solutions B.V.
Onderdelen erg onderschat
Volgens Joost onderschatten veel telers hoeveel tijd en testen nodig zijn om nieuwe materialen te integreren zonder de doorstroom te beïnvloeden. "Het is geen kwestie van plug-and-play. Materialen, machines en producten beïnvloeden elkaar." Beleidsvorming speelt ook een rol. "Retailers en landen stellen eisen aan wat telers kunnen gebruiken. Het draait niet langer alleen om prestaties, maar ook om compliance en perceptie."
Hij stelt dat verpakking vroeg in het planningsproces moet worden meegenomen, niet als de laatste stap. Hoewel dit natuurlijk logisch klinkt uit de mond van een leverancier van verpakkingsmachines, zegt hij het niet voor niets. "Beslissingen die in het begin van een nieuwbouwproject worden genomen — of het nu gaat om het systeemontwerp, de teeltplanning of de automatisering — hebben gevolgen voor wat er technisch mogelijk is aan het einde van de productieketen."
Telers richten zich vaak op opbrengst per vierkante meter, watergebruiksefficiëntie of energie-input. En dat is natuurlijk enorm belangrijk, maar wat er na het oogsten gebeurt is daarmee niet minder van belang. "De snelheid waarmee je het product kunt oogsten, wegen, vullen, afsluiten, labelen en verzenden, bepaalt steeds meer of een systeem, en daarmee een heel bouwproject, operationeel haalbaar is. Het eindigt niet bij de goot."
Voor bladgroenten—vooral baby leaf, multi-leaf mixen en losse bladeren—gaan de verpakkingsuitdagingen verder dan vorm of volume. Deze gewassen hebben oplossingen nodig die versheid garanderen bij schommelende vochtigheid, bescherming bieden tijdens het transport en zowel voor de retail als foodservice goed werken. Joost legt uit dat gemodificeerde atmosfeerverpakkingen (modified atmosphere packaging, MAP), verticale vorm-vul-sluit machines (vertical form-fill-seal, VFFS) en hersluitbare top seal systemen (resealable top seal systems) nu niet meer alleen worden beoordeeld op houdbaarheid, maar ook machinecompatibiliteit en verwerkingssnelheid.
"Sommige bedrijven integreren hun oogstlijn direct met de verpakkingslijn," vervolgt hij. "Dit betekent dat je niet alleen nadenkt over hoe een robot oogst, maar hoe hij dat gewas aflevert in een klaar-voor-verpakking formaat, zonder handmatige stappen. Dat verandert het hele handlingsprotocol."
© JASA Packaging Solutions B.V.
Beperkte ruimte en arbeid
Teelt op goten brengt extra beperkingen met zich mee. Beperkte ruimte en arbeidskracht vereisen een strakke afstemming tussen productie en verpakking. Snelle wisseling van gewassen vraagt om systemen die snelle batchwisselingen, minimale stilstand en flexibele SKU-wissels mogelijk maken. Volgens Joost heeft dit ook invloed op het upstream-proces — zoals koelopslag, buffercapaciteit en palletisatie.
Daarnaast blijft de keuze van verpakkingsmateriaal een belangrijke technische factor. "Niet alle films gedragen zich hetzelfde onder verschillende omstandigheden," zegt hij. "Condensvorming, statische lading en zuurstofoverdracht zijn cruciaal. Je kunt het juiste gewas en de juiste machine hebben, maar als de film beslaat in de koude keten, zal de retailer daar niet blij mee zijn."
Daarom is vroegtijdige afstemming tussen telers, systeemontwerpers en verpakkingsspecialisten essentieel. "Een verpakkingsmachine kan geen vochtigheid van het gewas, substraatresten of inconsistenties in porties corrigeren," legt Joost uit. "Om een constant eindproduct te garanderen, moet dit eerder in het proces worden opgelost."
© JASA Packaging Solutions B.V.
Hij wijst ook op de vereisten voor data. Retailers eisen steeds meer tracking op artikelniveau, QR- of datamatrixcodes en systeemintegratie. "Je verpakking bestaat uit meer dan product en folie, maar moet ook de juiste gegevens bevatten. Die informatie moet in realtime afgedrukt en geverifieerd kunnen worden, en soms ook nog verstuurd naar de klant."
Modulaire systemen zijn ook in trek. In plaats van op maat gemaakte lijnen voor elk gewas, observeert Joost dat meer telers kiezen voor flexibele opstellingen die kunnen schakelen tussen flow wrap, clamshell en top seal. "Je kunt vandaag één gewas telen, maar vijf andere klanten in een volgend seizoen willen bedienen. Dat kun je achteraf aanpassen, maar dat kost weer tij, en geld."
Joost sluit af met een praktische constatering: verpakking is een belangrijk onderdeel van de productielijn. "Als je verpakkingsopstelling niet kan bijbenen met je oogstsnelheid of niet voldoet aan de eisen van je klant, dan vertraagt de rest van het systeem."
Voor meer informatie:
Jasa Packaging Solutions
Butter 17
1713 GM Obdam
Tel: +31 (0) 725 612 700
d.baths@jasa.nl
www.jasa.nl