Tholen - Bij Kasteel de Schaffelaar in Barneveld werd gisteren de Algemene Leden Vergadering van GroentenFruit Huis gehouden, de belangenbehartiger die tien jaar terug ontstond uit een fusie tussen Frugi Venta en DPA. Tijdens de ALV werd de jaarrekening goedgekeurd en was er aandacht voor actuele zaken zoals CSRD, Brexit en productbeschikbaarheid en werd de Impact Award uitgereikt aan Albert Wielink van The Greenery.
© Izak Heijboer | AGF.nlCathy van Beek en Richard Schouten met de sprekers: Sjoukje Heimovaara (Wageningen UR) en Chris White (Fruitnet)
Aansluitend aan de ALV vond het relatie-event plaats. De eerste spreker was Sjoukje Heimovaara, voorzitter van de Raad van Bestuur van Wageningen University & Research. Ze begon haar presentatie door de cijfers van de groenten- en fruitsector van tien jaar terug en nu te vergelijken. Beide jaren werd een groei van de im- en export genoteerd, maar daalde de consumptie. Ze sprak de hoop uit dat in 2035 opnieuw gezonde handelscijfers gepresenteerd konden worden, maar dan met een consumptiestijging. Door een transitie van een dierlijk naar plantaardig dieet liggen die kansen volgens haar voorhanden.
Vier grote uitdagingen
Heimovaara noemde vier grote uitdagingen waar de sector momenteel mee te kampen heeft, namelijk de klimaatverandering, de arbeidsmarkt, de maatschappelijke druk op duurzaamheid en de geopolitieke conflicten. Om de klimaatuitdagingen tegen te gaan zijn volgens de WUR-bestuursvoorzitter een aantal acties nodig: versnelling van adaptieve teelttechnieken en systemen, watermanagement op regionaal niveau, het versnellen van de energietransitie binnen de glastuinbouw en het verminderen van de broeikasgasuitstoot. Dit valt volgens Sjoukje onder meer te behalen door slim te beregenen en overschakeling op andere rassen.
Ook de arbeidsmarkt heeft zo zijn uit dagingen. Teelt en sortering zijn arbeidsintensieve activiteiten, waarbij er een grote afhankelijkheid is van migranten en seizoenarbeiders. Ook wees Heimovaara op de risico's in de publieke perceptie, zoals Klaas Knot die pleitte voor een stop op de glastuinbouw. "Daar moeten we als sector wel mee aan de slag." Ze pleitte voor het investeren in opleidingen en aantrekkelijk werkgeverschap, maar ook doorontwikkeling van robotisering en automatisering. "De inzet van AI en digital twins, zoals het oefenen met virtuele robots in een boomgaard, kan dit proces versnellen."
De maatschappelijke druk kwam opnieuw terug bij het thema duurzaamheid. "Consumenten vinden wat over pesticiden, plastic en broekasgasemissies." Wat nodig is volgens Sjoukje is een actievere samenwerking in de keten, een omschakeling naar innovatie en transparantie over de waarde van duurzame producten. Ze liet met een staatje zien hoe het pesticidengebruik bij alle groenten de laatste jaren is afgenomen. "We gaan de goede kant op, maar dat verhaal moet ook verteld worden." Wat betreft de reductie van het middelenpakket gaf ze aan hier duaal in te staan. "Het is aan de ene kant nodig om ergens te komen, maar dat betekent tegelijkertijd niet dat alles zomaar kan. Ook zijn de gewasbeschermingsmiddelen nodig om onze resistente rassen te beschermen."
© Izak Heijboer | AGF.nlLennart van den Heuvel en Gert-Jan Kraaijeveld
Uiteraard kon ook de geopolitieke druk niet onbesproken blijven. De WUR-bestuursvoorzitter noemde de kwetsbaarheid van de internationale toeleveringsketens en de afhankelijkheid van fruit uit het zuiden, maar ook van energie en kunstmest van elders. "We moeten onze afhankelijkheid van externe inputs zoals energie proberen te verminderen om zo onze license to operate te behouden. Wat er nu al kan met autonome teelten in de kas is indrukwekkend. Daar valt met inzet van AI nog zoveel te winnen. Daarnaast blijft diversificatie van herkomsten en markten nodig."
Terugval consumptie
Als laatste spreker was Chris White uitgenodigd. De directeur van Fruitnet liet sprekende voorbeelden zien vanuit alle hoeken van de wereld. Hij kwam even terug op de geopolitieke situatie, waarbij de onzekerheid de enige zekerheid lijkt, noemde Marokko en Egypte het nieuw Peru en liet de groeispurt zien van producten als avocado's en blauwe bessen. Chris gaf aan dat niet alleen Nederland met een terugval in de consumptie te kampen heeft, maar dat dit een wereldwijde trend is. Zo is zijn thuisland VK Europa's koploper in de consumptie van ultrabewerkt voedsel. Kansen zijn er echter ook, zo ontbreekt in het AGF-schap van de retail volgens Chris de 'joy' en moet het shoppen aantrekkelijker worden gemaakt.
© Izak Heijboer | AGF.nlHein Bemelmans (Enza Zaden) en Martijn Homan (Ministerie LVVN)
Andere sectoren, zoals de chocolade en koffie, slagen er volgens hem beter in om het verhaal over de bühne te krijgen. Zo staat op de groenten- en fruitverpakkingen veel supply chain informatie vermeld waar de consument niets aan heeft. Wordt het product gepromoot, dan gaat de boodschap vaak niet verder dan 'sweet and juicy." Als voorbeeld liet Chris verpakkingen zien met Magnum-ijs, shampoo en crackers waarbij de blauwe bessen - ondanks hun geringe aandeel - prominent worden gepromoot. Op veel blauwe bessenverpakkingen in het schap is echter alleen telersinformatie te vinden. Succesvoorbeelden zijn er echter ook. Zo noemde hij de Honeyglow-ananas van Del Monte en de Chinese verkoop van durian via tiktok. "We need to tell our story", aldus Chris.