Het consumentenvertrouwen is het afgelopen half jaar flink gedaald (met 16 punten) en staat inmiddels op een relatief laag niveau. Uit een analyse van ING Research blijkt dat het pessimistische sentiment onder consumenten voornamelijk te wijten is aan hun verwachtingen over de economische situatie in de nabije toekomst. Uit de ING Vraag van Vandaag blijkt dat de meerderheid van de consumenten de handelsoorlog als een significante factor beschouwt. Het lage vertrouwen, in combinatie met een stijgende koopkracht, zal naar verwachting leiden tot slechts een bescheiden groei in consumentenuitgaven dit jaar.
Aanhoudende daling consumentenvertrouwen
Consumenten verliezen steeds meer vertrouwen. Na de meest recente daling daalt het vertrouwen onder consumenten al ruim een half jaar achtereen. Inmiddels ligt het vertrouwen op een relatief laag niveau van -37. Om dit niveau en de recente ontwikkeling in historisch perspectief te plaatsen, hebben we de verschillende onderdelen van het vertrouwen genormaliseerd op het langjarig gemiddelde. Dit zorgt er ook voor dat we de bijdragen van de afzonderlijke onderdelen aan het totale consumentenvertrouwen op een eerlijke manier met elkaar kunnen vergelijken.
© INGConsument nu vooral pessimistisch over toekomstige economische situatie
Vooral weinig vertrouwen in de economische situatie de komende tijd
Kijken we naar het genormaliseerde vertrouwen dan zien we dat consumenten historisch gezien nu vooral relatief weinig vertrouwen hebben in het economische klimaat de komende 12 maanden. Economisch is er recent veel gebeurd. In het oog springt dan vooral het handelsbeleid van de Verenigde Staten. De (mogelijke) invoering van allerlei importtarieven en de mogelijke reactie van andere economieën daarop (kortweg "de handelsoorlog") hebben veel economische onzekerheid gecreëerd en bijvoorbeeld ook de beurzen flink laten bewegen. Het is goed voor te stellen dat deze handelsoorlog zich onder consumenten heeft vertaald in pessimisme over in de economie de komende 12 maanden.
Somberder geworden over de toekomst
Bekijken we de recente daling van het vertrouwen – ingezet in het laatste kwartaal van vorig jaar – dan valt op dat de Nederlandse consument vooral somberder is geworden over de toekomst. Het zijn namelijk met name de toekomstgerichte deelreeksen die relatief veel terrein hebben prijsgegeven. Zo zijn het oordeel van consumenten over het economische klimaat en zijn eigen portemonnee de komende 12 maanden samen goed voor maar liefst 60% van de totale daling van het vertrouwen sinds september 2024. Waarschijnlijk is onder consumenten naast toenemend pessimisme over de economische ontwikkeling ook de vrees voor extra inflatie in de nabije toekomst wat aangewakkerd. De inflatieverwachtingen onder consumenten zijn de afgelopen maanden namelijk opgelopen. Uit eerder onderzoek
bleek dat pessimisme van consumenten over prijzen het consumentenvertrouwen ook kan drukken.
Verder valt bij analyse van het genormaliseerde vertrouwen ook op dat het sentiment over de bereidheid tot het doen van grote uitgaven slechts een heel bescheiden daling heeft laten zien het afgelopen half jaar.
© ING
Handelsoorlog heeft voor groot deel consumenten invloed op vertrouwen
Invloed handelsoorlog
Bijna driekwart (73%) van de consumenten geeft aan dat de handelsoorlog invloed heeft op hun vertrouwen in de economie, zo blijkt uit een recent gestelde ING Vraag van Vandaag. Ruim vier op de tien ondervraagden (41%) geeft aan dat de handelsoorlog van grote invloed is op dat vertrouwen. Slechts 11% geeft aan geen invloed te zien. Al met al is de handelsoorlog dus voor het leeuwendeel van de consumenten een factor van betekenis voor onze economie.
© INGHogere tarieven schaden vertrouwen meeste consumenten
Negatieve impact op zes op de tien
De aard van de impact van de handelsoorlog is voor veruit de meeste consumenten negatief, blijkt ook uit de ING vraag van Vandaag. Zo ziet bijna de helft (47%) hogere invoertarieven van de VS als negatieve invloed op hun vertrouwen in de economie, één op de zeven (14%) bestempelt het zelfs als zeer negatief. Gevraagd naar de impact van het verhogen van de tarieven op Amerikaanse producten door de EU zien we een heel vergelijkbaar beeld.
Meer koopkracht, minder vertrouwen
Aan de ene kant worden de bestedingen van consumenten dit jaar ondersteund door een (bruto)inkomensgroei die de inflatie overtreft. Dit betekent – in combinatie met lastenverlichting vanuit de overheid – voor veel huishoudens een stijging van de koopkracht. Aan de andere kant kan het lage consumentenvertrouwen juist weer een rem op extra uitgaven zetten. Al met al verwacht ING Research momenteel dat de uitgaven van de consument dit jaar engszins bescheiden mate zullen toenemen.
Bron: ING