Het Spaanse Intercitrus waarschuwde op 3 oktober in een brief aan de Europese Commissie dat Zuid-Afrika goed op weg was om "een recordaantal onderscheppingen" in Europese havens te laten optekenen voor citrus besmet met plagen of ziekten waarvan de bestrijding door de EU als prioriteit wordt beschouwd, zoals bijvoorbeeld Citrus Black Spot (CBS).
"Cijfers voor de maand november ontbreken nog, maar het Europhyt-Traces-portaal bevestigt dat deze schimmel tot en met oktober al in 51 Zuid-Afrikaanse zendingen is gedetecteerd. Dat is tot nu het hoogste aantal in de geschiedenis van de Zuid-Afrikaanse citrusexport naar de EU", zeggen ze bij Intercitrus.
"Van de 13 afwijzingen in oktober hadden 12 betrekking op sinaasappelen, iets wat theoretisch onmogelijk is, aangezien de Zuid-Afrikaanse exporteurs en de regering waren overeengekomen om vanaf 15 september alleen nog maar sinaasappelen naar de EU te verzenden uit teeltgebieden die vrij van deze ziekte zijn verklaard."
"Intercitrus beschreef dit besluit al als een puur "esthetische operatie" en hekelt nu dus eens te meer het gebrek aan geloofwaardigheid van de Zuid-Afrikaanse autoriteiten op het gebied van plantgezondheid. Ofwel lappen de exporteurs de regels die ze zichzelf hebben opgelegd aan hun laars en blijven ze dus sinaasappelen uit gebieden die met de ziekte zijn besmet, zoals bijvoorbeeld de Oost-Kaap, naar de EU verzenden, ofwel komt CBS nu ook al voor in gebieden die officieel als vrijgesteld zijn erkend", stelt Inmaculada Sanfeliu. "Gezien de chaos in de controle van deze ziekte gedurende de voorbije vier jaar, vragen we de Europese Commissie om de automatische stopzetting van import van Zuid-Afrikaans citrus vanaf de vijfde afwijzing."
"Het Zuid-Afrikaanse probleem met de controle van CBS, zoals te zien is in bijgevoegde grafiek, is niet iets van tijdelijke aard. In de laatste drie seizoenen ligt het jaargemiddelde voor citrus vanuit het zuidelijk halfrond al boven de 40 afwijzingen. Dat aantal ligt ver boven de Zuid-Afrikaanse recordgemiddeldes van 2012, 2013 en 2014. In dat jaar besloot de Europese Commissie dan ook eenzijdig om de import uit dat land op te schorten, al was dat veeleer een symbolische daad, want de beslissing werd genomen in november, toen het exportseizoen al was afgelopen", vervolgt Inmaculada Sanfeliu.
"Toen werd ook besloten om in volgende jaren de import automatisch op te schorten vanaf de vijfde onderschepping. Maar uiteindelijk werd dit criterium weer ingetrokken. Wij staan er nu op die maatregel weer in te voeren", beweert ze.
"In april 2022 versterkte de Commissie de controlemaatregelen op de import uit landen met CBS-problemen, zoals Zuid-Afrika. In september vorig jaar reisden ambtenaren van DG Sante naar dat land om een audit uit te voeren, waarbij enkele belangrijke anomalieën werden ontdekt die de Zuid-Afrikaanse autoriteiten beloofden te corrigeren. En in september van dit jaar – voor de zevende keer al in 11 jaar tijd – werd er opnieuw een eenzijdige opschorting van transporten uit CBS-gebieden aangekondigd. Maar dat blijkt dus, zoals al zo vaak is gebeurd, volkomen ineffectief", vertellen ze bij de organisatie.
"Geen enkele maatregel heeft de dreiging van deze plaag kunnen tegenhouden. Het is een schimmel waarvan is bewezen dat hij gedijt in het mediterrane klimaat en die vlekken op de schil van citrus achterlaat waardoor het niet meer als vers product kan worden verkocht. En Zuid-Afrika, in plaats van zijn fouten te corrigeren, dreigt ermee de EU voor de Wereldhandelsorganisatie (WTO) te slepen, zoals het land al heeft gedaan in het geval van Afrikaanse fruitmot. Niets werkt bij de Zuid-Afrikanen. Als de EU de plantgezondheid serieus wil nemen, moet het een objectief criterium opleggen en respect afdwingen, zoals het lamleggen van de import na de vijfde afwijzing", besluit Inmaculada Sanfeliu.
De situatie van twee andere ziekteverwekkers waarvan de bestrijding en de controle ook als prioritair worden beschouwd door de EU – vanwege hun economische, ecologische en sociale impact staan ze in de top 20 van de ernstigste plagen en ziekten – is niet minder zorgwekkend, zoals Intercitrus al aangaf in bovengenoemde brief van 3 oktober.
De interprofessionele organisatie rapporteerde immers dat Zuid-Afrika er niet in was geslaagd om in 2022 te voldoen aan de koudebehandeling van sinaasappelen om Afrikaanse fruitmot te bestrijden en stelde daarom concrete maatregelen voor om systematisch de naleving van elke zending te verifiëren. Bovendien werd diezelfde plaag ook in mandarijnen en grapefruit uit Zuid-Afrika (3) en uit Israël (1) gedetecteerd, wat volgens de interprofessionele vereniging de noodzaak bewijst om de verplichting tot koudebehandeling uit te breiden naar alle fruitsoorten waarvan bewezen is dat ze gastheer kunnen zijn voor de larven van dit insect.
Daarnaast werd de nadruk gelegd op het "alarmerende nieuws over de detectie van het Diaphorina citri insect op Cyprus, op grondgebied van de Europese Unie, aangezien het de gevaarlijkste HLB-overbrengende vector is. Het draagt immers de Aziatische variant over, beschouwd als de meest verwoestende citrusziekte, waarvoor geen gewasbeschermingsmiddelen bekend zijn. Het insect gedijt uitstekend in het mediterrane klimaat omdat het een groter temperatuurbereik verdraagt dan andere vectoren zoals Trioza erytreae. Het is ook moeilijker op te sporen en het ontwikkelt zich graag in de Citrange carrizo onderstam, de meest gebruikte wortelstok in het Middellandse Zeegebied."
Voort meer informatie:
Intercitrus (Interprofesional Citrícola Española)
Calle Guillem de Castro 65, piso 1 puerta 2.
46008 Valencia (Spanje)
Tel: +34 96 194 38 47
Mob: +34 645 569 160
intercitrus@intercitrus.org