De wereldmarkt voor zoete aardappelen blijft zich verbreden, omdat de belangstelling voor het product wereldwijd toeneemt. In Nederland neemt het aanbod uit Egypte af doordat kleinere exporteurs overschakelen op andere producten, wat resulteert in een stabielere markt. Spanje en Portugal hebben te maken met kwaliteitsproblemen als gevolg van een droge zomer. In de Verenigde Staten zijn de prijzen op de lokale markt hoog, wat leidt tot een beperkte exportvraag. In België bloeit het zoete aardappelseizoen op dankzij de ideale weersomstandigheden, hoewel het internationaal een kleinere speler blijft. In Duitsland is er een stabiele vraag naar Spaanse zoete aardappelen, vooral naar grote maten. De binnenlandse teelt wint aan kracht. In Italië worden zoete aardappelen steeds populairder, met teelt in zowel het noorden als het zuiden. In Frankrijk is ereen toenemende vraag, vooral vanwege het koudere weer. Ondertussen is er in Noord-Amerika een daling in het aanbod van zoete aardappelen, met een kleiner areaal dat wordt toegeschreven aan de stijgende teeltkosten en de toegenomen concurrentie van landen als Egypte, wat gevolgen heeft voor de prijzen en de exportvraag.
Nederland: Egyptisch aanbod zoete aardappelen krimpt, Amerikaans aanbod duur vanwege goede lokale markt
"Op dit moment zien we vanuit Egypte het aanbod iets krimpen, omdat de kleinere exporteurs overstappen op andere producten. Hierdoor blijven de echte producenten van zoete aardappelen over waardoor je een iets stabielere marktsituatie gaat krijgen", vertelt een Hollandse zoete aardappelspecialist. "Verder blijven de zoete aardappelen vanuit Spanje en Portugal beschikbaar, maar zien we toch wel dat de kwaliteit hiervan niet heel goed te noemen is. Dit komt mede door de droge zomer waardoor er ook minder beschikbaar is. Hierdoor zou het wel eens kunnen dat Egypte weer wat langer beschikbaar is in de maanden januari, februari en maart. De VS zijn al volle bak bezig, echter is de lokale markt hoog in prijs waardoor de exportmarkt ook hoog wordt aangeboden. Doordat er voor nu nog voldoende beschikbaar is vanuit andere landen is de vraag naar USA nog niet zo hoog. Echter wordt wél verwacht dat er in het voorjaar een switch gaat komen waar straks exclusief USA beschikbaar is en dan zullen naar verwachting hogere prijzen gelden."
België: Lokale teelt blijft stijgen
In België is twee weken geleden het zoete aardappelseizoen weer afgetrapt. Dit vrij exotische gewas wordt meer en meer lokaal geteeld en is inmiddels een vast terugkerend product in de Belgische teelt. "Dit jaar ziet het er ook weer goed uit. De situatie stabiliseert op het moment een beetje. Het areaal blijft gelijkwaardig de laatste jaren en ook dit jaar is er weer een goede oogst te melden", aldus een Belgische handelaar. "De Belgische natte zomer met een droge, warme nazomer is ideaal voor de groei van de zoete aardappel. Wel blijft het Belgische product uiteraard een kleine speler op de markt. Deze wordt vooral internationaal bepaald door product uit de Verenigde Staten, Spanje en Egypte. Zij leggen zich steeds meer toe op de productie door de populariteit die het tegenwoordig onder de consument geniet. Daardoor zijn we afhankelijk van hun bewegingen op de markt, maar we zien wel steeds meer afnemers die specifiek voor het Belgische product kiezen, wat er ook niet voor onder doet."
Duitsland: Grote vraag naar L-kaliber
Er is momenteel een stabiele vraag naar Spaanse zoete aardappelen en het Egyptische seizoen komt nu ook geleidelijk op gang. De laatste maanden is er vooral veel vraag naar grote maten uit Zuid-Afrika en Portugal, aldus een importeur. "Nadat we zijn overgeschakeld op L-kaliber, is de verkoop verdrievoudigd, ook al waren de kleinere maten in perfecte staat. Op dit moment handelen we in Spaans product en we houden het voorlopig bij het grotere kaliber."
Hoewel het nog steeds een niche is in de binnenlandse teelt, lijkt zoete aardappel ook aan belang te winnen onder Duitse telers. Het verkoopseizoen voor de nieuwe Duitse oogst staat nu in de startblokken. "De vraag is hoog en stabiel, vooral in de herfst en winter, hoewel we in het verkoopseizoen 22/23 nog steeds veel volume konden plaatsen, zelfs in hoogzomer," beschrijft een zoete aardappelteler.
Frankrijk: Toenemende vraag
Het zoete aardappelseizoen in Frankrijk begon voortvarend, met de eerste producten die in begin oktober op de markt verschenen. Al sinds augustus was er Spaanse zoete aardappel beschikbaar vanuit Cadiz, met aanvankelijk hoge prijzen. Momenteel is er een ruimer aanbod op de markt, aangezien naast het Franse product ook zoete aardappelen uit Alicante en Murcia in Spanje beschikbaar zijn. Volgens een handelaar is er ook wat Egyptische zoete aardappel op de markt. Dit toegenomen aanbod heeft geleid tot een neerwaartse trend in de prijzen. Met het intreden van kouder weer begint de vraag nu pas toe te nemen.
VK: Import zal afhankelijk zijn van de marktvraag
Het VK importeert zoete aardappelen uit North Carolina om de aanvoer het hele jaar door voor sommige importeurs aan te vullen. De kwaliteit ziet er dit seizoen goed uit, maar telers zeggen dat er 20-30% minder is gepoot na een slecht seizoen vorig jaar waarin de kwaliteit minder was dan verwacht, wat tot uiting kwam in de opbrengsten.
De zoete aardappelen zouden nu klaar moeten zijn voor export, maar met Thanksgiving in november en minder volumes worden de eerste aankomsten niet verwacht voor begin december.
Er zijn nog steeds zoete aardappelen uit Egypte op de Europese markt, dus import zal afhangen van de marktvraag. De Britse markt importeert in de wintermaanden ook uit Honduras.
Italië: Zoete aardappel wint aan belangstelling
De zoete aardappel wint aan belangstelling in Italië en er zijn kleine teeltgebieden in zowel het noorden als het zuiden van het land. In het noorden is er een bedrijf dat zoete aardappelen teelt in Veneto. De oogst begint eind september en duurt tot februari, waarbij de nadruk ligt op Italiaanse teelt om consumenten een alternatief te bieden. Half oktober lagen de prijzen voor losse zoete aardappelen rond de €1,50-1,70/kg. De prijzen zijn redelijk stabiel en fluctueren niet.
In Zuid-Italië gaat het zoete aardappelproject van een consortium in Calabrië door. "We hebben dit jaar 80 hectare bereikt. De oogst is begonnen en er zijn wat problemen geweest met de schilkwaliteit van de eerste oogst. Het seizoen zal doorgaan tot mei/juni, afhankelijk van de vermindering van de voorraden. De consumptie stijgt, zoals we kunnen zien aan de bestellingen die binnenkomen. Ons doel is om het hele jaar door Italiaanse producten te leveren." Volgens de directeur kunnen zoete aardappelen een (nog) kleine Italiaanse keten veel voldoening geven.
Spanje: "Ik denk niet dat iemand dit seizoen veel zoete aardappelen zal inslaan"
Volgens het laatste oogststatusrapport van de Junta de Andalucía loopt het seizoen van zoete aardappelen in de regio Noordwestkust, in Cádiz, af, "met opbrengsten die vergelijkbaar zijn met andere seizoenen en het historische gemiddelde." Andalusië is de autonome gemeenschap met het grootste areaal zoete aardappelen in Spanje, ongeveer 580 hectare, volgens de Survey on crop areas and yields in Spain in 2022, die de totale hectares landelijk op 1.680 schat.
"Dit seizoen zou wel eens totaal anders kunnen zijn dan wat we tot nu toe kennen", zegt een Andalusische teler van zoete aardappelen. "Enkele jaren geleden dook er een plaag op die in de volksmond de zoete aardappelkever wordt genoemd en die vorig jaar veel schade aan de voorraden heeft aangericht. Daarom denk ik niet dat iemand dit seizoen veel producten in voorraad zal hebben; en als dat wel gebeurt, zullen ze voorzichtig moeten zijn om de aanwezigheid van dit insect onder controle te houden."
Portugal: Gestabiliseerde teelt, groei nog steeds nodig voor naoogstproces
De teelt van zoete aardappelen in Portugal is de laatste tijd gestabiliseerd. Dit komt deels door de problemen met de beschikbaarheid van water in het zuiden. Dat gezegd hebbende, is er altijd enige fluctuatie in de teelt van zoete aardappelen op jaarbasis en dit jaar wordt verwacht dat de volumes iets lager zullen zijn dan vorig jaar. De kwaliteit van de zoete aardappelen die in Portugal worden geteeld is de afgelopen negen jaar aanzienlijk toegenomen en ook dit jaar zal de kwaliteit op peil zijn.
Portugal kan zelf nog steeds veel verbouwen en exporteren, ondanks de stabilisatie van de teeltvolumes. Op dit moment lijken Portugese bedrijven echter weinig interesse en stimulansen te hebben om te investeren in het proces van opslag en verpakking. Het is een ontbrekend onderdeel van de keten in Portugal. Dit was al het geval in 2017 en de situatie is niet veel veranderd.
Het huidige seizoen begon wat vroeger door een warmere lente. Hierdoor ontwikkelden planten zich sneller dan ze normaal zouden doen. Als we kijken naar de totale volumes voor Europa, zijn de hoeveelheden dit jaar misschien iets lager, maar is er een aanzienlijke toename in de beschikbaarheid van Bellevue.
Noord-Amerika: Daling van het aanbod van zoete aardappelen
De Noord-Amerikaanse zoete aardappeloogst zal dalen voor het seizoen 2023-2024. In North Carolina, een staat die 60 procent van de nationale oogst voor zijn rekening neemt, zien telers hun tweede jaar met een kleiner areaal - in totaal is het areaal de afgelopen twee jaar met ongeveer 40 procent gedaald. Ondertussen is het areaal in andere zoete aardappel telende staten zoals Californië, Mississippi en Louisiana relatief gelijk gebleven. De opbrengsten lijken echter iets boven het gemiddelde te liggen en de kwaliteit van de Noord-Amerikaanse zoete aardappelen is sterk.
De daling van het areaal is volgens telers en verladers grotendeels te wijten aan de inputkosten, die blijven stijgen voor de teelt van zoete aardappelen, terwijl de prijzen geen gelijke tred hebben gehouden.
Het is echter ook te wijten aan de druk op de exportvraag. De exportmarkt voor Amerikaanse zoete aardappelen is aanzienlijk gedaald omdat de concurrentie van landen zoals Egypte, dat zijn teelt heeft opgevoerd, blijft groeien en de prijzen van Noord-Amerikaanse zoete aardappelen onder druk zet.
De prijzen voor zoete aardappelen zijn op dit moment hoger en een groter deel van de oogst is nu ook gecontracteerd in vergelijking met vijf tot tien jaar geleden.
Egypte: Vroege start van het seizoen
Het Egyptische zoete aardappelseizoen ging vorige maand vroeg van start, meer dan een maand eerder dan normaal. Het ging om grotere volumes dan het voorgaande seizoen, en kleinere maten. Ook bleven de prijzen dagelijks schommelen. Uiteindelijk was er een daling van de prijzen aan het begin van het seizoen, omdat er al werd gerooid terwijl de temperaturen in Engeland en Nederland (de belangrijkste Egyptische markten) nog hoog waren. Ook was het aanbod groter dan de vraag en de kleine maten werden tegen lagere prijzen verkocht.
Eén teler zei: "De prijzen daalden al enkele dagen na de start van de oogst met 30%, wat de meeste telers ertoe aanzette om de oogst op te schorten." Op dit moment is de Europese vraag minder dan in die in september, omdat het steeds moeilijker wordt om van de rassen die de Europese consumenten willen, zoals Beauregard, kwalitatief goede aardappelen te krijgen. Lokale rassen zijn momenteel het meest beschikbaar, in afwachting van de tweede oogst van het seizoen.
"De prijzen zijn daarom gedaald van $ 550FOB per ton in september naar $450 FOB op dit moment," aldus een exporteur. Geconfronteerd met een dalende Europese vraag hebben Egyptische exporteurs zich gericht op de Golf en andere Arabische markten.
Volgende week: Overzicht wereldmarkt limes