Voor de bedrijven in de foodsector zal 2022 vooral in het teken staan van hogere kosten voor groothandelaren en fabrikanten. Dit concludeert ABN AMRO in haar Sectorprognoses 2022.
De totale productie van voedingsmiddelen neemt in 2022 naar verwachting met 1 procent toe. De totale volumes van de voedingsmiddelenindustrie worden minimaal beïnvloed door de lockdownmaatregelen. Dit komt doordat er een verschuiving van aankopen plaatsvindt van out-of-home kanalen, zoals restaurants, naar supermarkten. Wel tekenen zich op bedrijfs- en productniveau grote verschillen af. Leveranciers die zich concentreren op restaurants of drankenproducenten worden bijvoorbeeld hard getroffen door de lockdown en het advies om een maximaal aantal mensen thuis te ontvangen.
Echter, de restricties die van kracht zijn door de opleving van corona zijn samen met de personeelstekorten en de stijgende grondstof- en energieprijzen debet aan hogere kosten in de voedingsmiddelen-sector. De groei die was ingezet, komt hierdoor weer onder druk te staan.
Hogere kosten
Allereerst zijn de energieprijzen flink toegenomen. Zowel de gas- als elektriciteitsprijzen zijn hoog en normaliseren naar verwachting pas na 2023. De voedingsmiddelenindustrie maakt voor verwarming, koeling en verwerking gebruik van zowel gas, als elektriciteit. Dit zorgt voor hogere kosten.
Ten tweede zijn de grondstofkosten gestegen. De wereldwijde voedselprijsindex van de agrarische organisatie van de Verenigde Naties (FAO) lag in november 29 procent boven het niveau van november vorig jaar. Een belangrijke oorzaak van deze hogere voedselprijzen zijn containertekorten en daarmee samenhangende vertragingen in leveringen, en sterk toegenomen vraag.
Tot slot zijn ook de verpakkingskosten flink hoger. De foodsector maakt gebruik van glazen, kartonnen, metalen en plastic verpakkingen. De schaarste van grondstoffen als hout, ijzererts en olie en een hogere vraag naar verpakkingen zorgt voor een flinke toename van de tarieven voor verpakkingsmateriaal. Zo lag de prijs van kunststofverpakkingen in oktober dit jaar zo’n 14 procent hoger dan in dezelfde periode vorig jaar. De prijs van papier en karton lag zelfs meer dan 40 procent boven de prijs van oktober vorig jaar en houten verpakkingsmiddelen zijn zelfs meer dan 70 procent in prijs gestegen.
Hogere afzetprijzen
Een deel van de kosten zal tot in 2023 hoog blijven. Dat betekent dat de foodsector de kosten moet doorberekenen aan afnemers waardoor de afzetprijzen toenemen. Dit lukt echter maar ten dele, zodat de marges onder druk komen te staan. De vraag is of de schaarste ook leidt tot lagere productievolumes. Veel is afhankelijk van hoe lang de tekorten aanhouden en hoe groot de rek in de keten is.
Belasting op suiker omhoog, op groenten en fruit omlaag
Zoals in eerdere berichten vermeld, stemden aan het einde van 2021 de ministers van financiën van de Europese lidstaten voor een verlaging naar nul van het btw-tarief op groenten en fruit. De implementatie hiervan in Nederland staat nu ook in het coalitieakkoord. Het CBS berekende dat de afgelopen tien jaar de prijzen van gezondere voedingsmiddelen met gemiddeld 21 procent zijn gestegen, terwijl de prijzen van ongezondere producten met ‘slechts’ 15 procent opliepen. Met een suikertaks en het nultarief op groente en fruit komt daar verandering in. In hoeverre een prijsverandering invloed heeft op de uiteindelijke consumptie wordt ingeschat via de zogenoemde prijselasticiteit. De prijselasticiteit van groenten en fruit ligt op ongeveer -0,5. Deze relatief lage prijselasticiteit betekent dat de prijsverlaging in dit geval vrij fors moet zijn om een positief effect te hebben.
Horeca
Als we kijken naar de leisure-sector, waartoe onder meer restaurants, hotels en reisorganisaties behoren, groeit deze weliswaar zowel in 2021 (+30 procent) als in 2022 (+35 procent), maar minder dan de 40 procent die in beide jaren was verwacht. De sector komt in 2022 naar verwachting nog steeds niet terug op het niveau van 2019. Herstel is sterk afhankelijk van de duur van de beperkende maatregelen. Elke week in harde lockdown kost de horeca circa 200 miljoen euro omzet, zo blijkt uit berekeningen van ABN AMRO. De horeca kampt bovendien met enorme personeelstekorten, waarbij de uitstroom van gekwalificeerd horecapersoneel, als gevolg van de nieuwe gedwongen sluiting, alleen maar groter wordt.
Onzekerheid troef bij ondernemers
Wat alle sectoren, volgens ABN AMRO bindt, is onzekerheid, ingegeven door de harde lockdown, inflatie, grote personeelstekorten en verstoringen in de bevoorradingsketen. "De maatregelen tegen de omikron-variant van het coronavirus hebben een enorme impact, vooral in de sectoren waar het water toch al tot de lippen staat. Zo bleek uit eerder onderzoek van ABN AMRO dat horecaondernemers en winkeliers grote belastingschulden hebben. De overheid zou kunnen overwegen om nog ruimhartiger financiële steun te verlenen aan getroffen ondernemers. Daarnaast kunnen consumenten een steentje bijdragen door zoveel mogelijk lokaal te kopen en af te halen", stelt Franka Rolvink Couzy, hoofd Sector Research van ABN AMRO. "Met de snel stijgende grondstof- en energieprijzen, wat zorgt voor hogere inkoop- en afzetprijzen, is de druk op ondernemers compleet en wordt er wederom een groot beroep gedaan op hun veerkracht. Groei zal er wel zijn in 2022, maar voor sommige sectoren veel minder hoog dan waarop was gerekend."
Klik hier voor het hele rapport
Bron: ABN AMRO