In Europa loopt de aanvoer van de onbelichte teelt uit Nederland en België terug. De importtomaten bereiken op het moment ook weer de markt zoals uit Spanje, waar het areaal echter verder daalde, en uit Marokko en Turkije. In Zuid-Afrika kwamen in korte tijd veel tomaten tegelijkertijd op de markt door de weersomstandigheden wat zorgde voor prijsdruk. In Noord-Amerika ziet Florida het aanbod toenemen voor de binnenlandse markt en in China is men in de kassen 2 maanden eerder begonnen met planten en oogsten door een reductie in de tomatenoogst van de vollegrond.
Nederland en België: 'Grauw' seizoen voor de tomaten
Het Nederlandse en Belgische seizoen loopt voor de onbelichte teelten op zijn eind. De belichte teelten zijn alweer even onderweg. Ondertussen bereiken ook de importtomaten Nederland en België al.
Voor het binnenlands seizoen was het lange tijd slecht en stevenden telers en handelaren af op een ‘grauw’ seizoen. Corona zorgde in het voorjaar voor een schokgolf en een hamstereffect, maar dat was snel uitgewerkt. Vervolgens bleef het moeilijk en waren het vooral de telers met horeca- en foodservice-afzet die hun product maar moeizaam tegen goede prijzen kwijt wisten te raken, de vleestomaten en losse tomaten in de grotere maten voorop.
Eind augustus/begin september leek er even een kentering te komen in de prijzen en liep de gemiddelde prijs even weg van het vijfjarig gemiddelde, maar goedmaken kon dat het seizoen niet. Wel waren in september en oktober de prijzen beter, zowel in los als tros, waarbij de trostomaten het over het hele seizoen iets beter lijken te hebben gedaan dan de losse tomaten.
Het importseizoen in Nederland en België is de laatste weken ondertussen rustig op gang gekomen met wederom een gedaald areaal tomaat in Spanje en Marokko als steeds belangrijkere speler, o.a. in snoeptomaten waar diverse lijnen met grote spelers in de markt lopen. De aanvoer van tomaten uit Spanje komt steeds later op gang dan bijvoorbeeld de komkommers en paprika’s.
Duitsland: Prijsdruk door goedkope import
Er kwam onlangs wat beweging in het aanbod, onder meer door de teruglopende aanvoer uit Nederland en België. Ondertussen nam het aanbod uit Turkije, Marokko en Spanje alleen maar toe. Deze zijn over het algemeen goedkoper dan de Centraal-Europese handelswaar, waardoor ook deze prijzen naar beneden werden aangepast. Ook de mindere kwaliteit van het aanbod zorgde voor een negatieve prijsontwikkeling.
Ook in de binnenlandse kassen is de oogst nog altijd in gang, hoewel het aanbod uit Duitse teelt nog altijd schril afsteekt bij dat van de buurlanden. Wel wordt er behoorlijk geïnvesteerd in de eigen tomatenteelt. Een Zuid-Duits teeltbedrijf dat ook levert aan de retail nam recentelijk een hypermodern kascomplex met Ledverlichting in bedrijf. Afgelopen maand konden de eerste tomaten uit deze belichte teeltkas geoogst worden.
Frankrijk: Dalende prijzen voor losse tomaten
De maand oktober is redelijk rustig geweest qua afzet. Er was voldoende productie in Frankrijk met een redelijk goede prijs, dus weinig concurrentie van importoorsprong, vooral voor trostomaten. Voor de losse tomaten is de situatie ook rustig. Er zijn Franse tomaten maar ook België, Nederland en Polen zijn nog op de markt aanwezig. De prijzen voor losse tomaten dalen nog steeds. Spanje en Marokko komen langzaam op de markt. Wat betreft de consumptie van tomaten in het algemeen is deze vrij laag. Allereerst vanwege het einde van de zomer dat mensen minder tomaten eten als de winter eraan komt en ook vanwege de sluiting van de restaurants in Frankrijk. Vorige week was de markt dynamischer na de toespraak van de president die een tweede lockdown aankondigde, maar deze toename van het verbruik is snel afgenomen.
Italië: Vraag overstijgt aanbod door lage opbrengst
De helft van de Italiaanse tomaten komt van het eiland Sicilië. Door het coronavirus is de vraag in Italië op het moment groter dan het aanbod van de tomaten wat komt door de lage opbrengsten in de Italiaanse teelt. Dat de opbrengsten tegenvallen komt door de weersomstandigheden en een aantal ziektes binnen de tomaten zoals het TBRFV die bijdraagt aan een schaarse beschikbaarheid van vooral de grote maten rode tomaten. In sommige gebieden bedraagt het productietekort meer dan 40-50%.
Wat betreft de pomodori tomaten, vooral in Apulië en Campanië, sloten de industrieën vroegtijdig vanwege een gebrek aan grondstoffen. De opbrengsten waren onder het gemiddelde vanwege klimatologische problemen. In Noord-Italië was er een lichte daling van de productievolumes van losse tomaten van goede kwaliteit. In het segment van de verwerkte producten tijdens de pandemie ontstond een tweeledige situatie: de detailhandel dreef de verkoop op met hoge prijzen en eisen terwijl de horecamarkt dramatisch instortte. Nu zijn er geen voorraden. Bovendien zal de campagne 2020/21 lagere volumes hebben in vergelijking met 2019/20. Daarom voorziet de detailhandel een stijging van de prijzen.
Spanje: Tomatenareaal blijft dalen
Het tomatenareaal is in Almería opnieuw afgenomen en bevestigt de neerwaartse trend van de afgelopen jaren. De daling van de tomatenproductie zou ongeveer 20% kunnen zijn ten opzichte van vorig jaar, vooral bij losse tomaten. De stijging van de productiekosten, de groei van ongedierte en de prijzen met krappe marges waren de belangrijkste trigger voor Almeria-telers om meer in te zetten op andere producten zoals paprika's en courgettes, waarvan de productiekosten veel lager zijn. Tot week 44 bleven de tomatenprijzen, evenals die van andere groenten, met uitzondering van aubergines, hoog. Vanaf deze week 45 zijn de prijzen beetje bij beetje gaan dalen, wat samenvalt met de feestdag van 1 november en met de toename van de productie als gevolg van de stijging van de temperaturen. Over ongeveer twee à drie weken komen er grote volumes uit Marokko op de markt en komt er meer concurrentie voor Spaanse tomaten.
Tot nu toe waren de prijzen voor trostomaten erg hoog en werden tomatenspecialiteiten zo'n 30% meer betaald dan vorig seizoen. De uitzondering is de losse tomaat, waarvan de prijzen lager zijn. Deze tomaat wordt veel geproduceerd in Marokko en Spanje heeft de afgelopen jaren veel marktaandeel verloren in Europa. Gelukkig heeft Marokko, ondanks de toenemende concurrentie, geen consistente producties van pruim-, wijn- en andere soorten tomaten, evenals andere producten zoals paprika's en courgettes, waarvoor Spanje nog steeds domineert. De pandemie lijkt een goede impact te hebben op de consumptie van tomaten en andere groenten.
Turkije: Prijs op het moment iets hoger dan vorig jaar
Jaarlijks worden er zo’n 550.000 ton tomaten geëxporteerd. Het seizoen is nog maar 2 weken geleden gestart in de regio Fethiye in het Zuidwesten van het land. Dat is later dan normaal wat komt door regenval. De prognose laat zien dat men een stijging van 20-30% verwacht bij de tomaten. Rond Kerst worden grotere volumes verwacht waarbij de prijzen omhoog gaan. Op het moment is de kwaliteit nog niet optimaal. Op het moment zijn de prijzen wel iets hoger dan vorig jaar maar dan gaat het slechts om een stijging van 5-10%. De exportprijzen zouden echter vanwege de valuta 10% lager moeten zijn dan in de voorgaande jaren. De goedkopere tomaten zijn vooral het gevolg van grotere volumes.
Voor de Turken is de markt duidelijk in tweeën gesplitst met goed betalende maar wel veeleisende markten enerzijds en de minder betalende maar ook minder kritische markten anderzijds. Als het gaat om de eerste zijn dit vooral markten als Duitsland, Polen, de Baltische Staten, Belarus, Rusland het VK en de meeste andere Europese landen. Mindere kwaliteit gaat vaak richting Roemenië, Irak, Tsjechië en Oekraïne.
Zuid-Afrika: Tomaten-influx zorgde voor dalende prijzen
De Zuid-Afrikaanse winter heeft het rijpen van de tomaten vertraagd maar door de recente hitte zijn de tomaten nu overal op hetzelfde moment gerijpt en komen ze nu met grote volumes op de markt. Dat zorgde voor prijsdruk waardoor de marktprijs daalde met een derde. Het aanbod steeg met 46% in de laatste week maar handelaren geven aan dat het lijkt dat deze influx goed wordt weggewerkt.
Tijdens de lockdown stonden de prijzen op hoog niveau. De gemiddelde marktprijs is nu 7,30 ZAR (0,38 euro) per kilogram. In het algemeen is de zomervraag op de markt sterk maar niet zoals men had verwacht.
De Zuid-Afrikaanse tomatenteelt staat nog voor een aantal uitdagingen in de ziektebestrijding. Vooral de Tomatenmineermot (Tuta absoluta) is in de laatste jaren een serieuze plaag geworden (het was daarvoor onbekend in het land). Ook de witte vlieg teistert de tomaten. Door die ziektes is de productie veel lastiger geworden dan daarvoor. Vooral voor de kleine telers die moeite hebben om bestrijdingsprogramma’s op te zetten die afwisselen in middelen om zo resistentie bij de tomatenmineermot tegen te gaan.
Verenigde Staten: Aanbod uit Florida stijgt
De binnenlandse aanvoer van tomaten is op gang gekomen vanuit Florida. De aanvoer ziet er stabiel uit en is zo’n 10 dagen geleden begonnen in Midden- en Zuid-Florida. “De opbrengsten zijn redelijk gemiddeld voor de herfst,” aldus een tomatenteler uit de regio. De opbrengsten zijn lichtjes beter dan vorig jaar. Traditioneel zit er altijd een dipje eind oktober begin november in de tomatenteelt door de weersomstandigheden maar week na week lijkt de opbrengst juist beter te worden. De teler in kwestie verwacht dan ook 4-5% meer tomaten van zijn areaal te halen. Er was wat vrees voor een tekort aan arbeidskrachten door het coronavirus maar dat lijkt tot nu toe goed mee te vallen. De gewassen heeft men op tijd kunnen oogsten. Verdere uitdagingen bestaan vooral uit het kijken naar nieuwe rassen die beter opgewassen zijn tegen de ziektes die de tomaat plagen.
Californië sluit het seizoen af en speelt alleen de Canadese kassenteelt en een bescheiden teelt uit Mexico nog een rol. Het laatstgenoemde land heeft echter vaak de neiging om in januari weer met grote hoeveelheden tomaten op de markt te komen.
De vraag is op het moment stabiel in de detailhandel maar enkele soorten als de losse tomaten en de romatomaten zijn vooral bestemd voor de foodservice en hoe die markt loopt is erg onduidelijk. Dat komt omdat de maatregelen per staat verschillen. Tot nu toe ziet men dat de prijs goed is vergelijkbaar met vorig jaar maar men houdt een slag om de arm. Het is ook vooral het coronavirus waar de sector met argusogen naar kijkt. Het al dan niet doorvoeren van maatregelen bepaald nu grotendeels hoe dit seizoen gaat lopen.
China: Stijgende prijzen op de markt, groei in kassenteelt
Het coronavirus had een grote impact op de tomatenproductie in China maar men heeft dit goed onder controle weten te houden in het land. Sinds mei is de markt weer genormaliseerd waarbij meer consumenten aandacht hadden voor de kwaliteit van het voedsel. De online-verkoop van tomaten steeg in het land en vooral de tomaten die zich in het luxesegment bevinden, zoals de cherrytomaten. Hadden extra aandacht voor dit verkoop kanaal.
De prijs is in het algemeen hoger dan in voorgaande jaren. Dat is het gevolg van de slechte weersomstandigheden in juli en augustus. De opbrengsten in de vollegronds tomaten daalde daardoor sterk. Hierdoor is het aanbod kleiner tegenover een vrij stabiele vraag waardoor de prijzen zijn gestegen. Door de grote vraag op het moment zijn veel kassentelers twee maanden eerder begonnen met planten in vergelijking met vorig jaar en zijn ze begonnen met oogst in oktober i.p.v. september. Men verwacht hierdoor negen maanden lang de markt te kunnen voorzien van tomaten. De Chinese overheid is van plan de komende jaren de kassenteelt in China verder te stimuleren omdat de opbrengst van de vollegrond door de weersomstandigheden en pandemie niet zeker zijn.
Australië: Tomaten lopen goed tijdens pandemie
In Australië schreef Sydney Markets in een recent wekelijks marktrapport dat tomaten tijdens de pandemie wekelijks essentieel blijven op de meeste boodschappenlijstjes van huishoudens, omdat groenteboeren talloze tomatensoorten kunnen aanbieden. Vooral cherrytomaatjes waren goed voor $ 2 - $ 2,50 per bakje. Terwijl gespecialiseerde variëteiten zoals kumatoes $ 4- $ 6 per bakje kosten of de tomatenmix voor $ 4- $ 8, afhankelijk van de grootte van het bakje.
Nieuw-Zeeland: Prijs bereikte recordhoogte in augustus
De tomatenprijzen in Nieuw-Zeeland stegen in augustus tot een recordhoogte, met een gewogen gemiddelde prijs van 13,65 NZD/kg (€ 7,79) , volgens Stats NZ. Het rapport legde uit dat dit te wijten was aan een aanbodtekort als gevolg van de onzekerheid van het coronavirus, wat betekent dat veel telers het herplanten van tomatengewassen op dit moment hebben vertraagd of verminderd. Ongeveer 40-50 procent van de tomaten wordt verkocht aan onafhankelijke kruideniers, cafés en restaurants, die tijdens COVID-19-waarschuwingsniveaus 3 en 4 in april niet konden openen. Ondertussen heeft Tomatoes NZ ook gemeld dat de verse import in 2019 aanzienlijk lager was in 2019 met 175 ton, van 524 ton het jaar ervoor.
Volgende week: Overzicht wereldmarkt meloenen