Onze planeet is voor twee derde met water bedekt. Niettemin is slechts twee en een half procent van de watervoorraad zoet water en daarvan is slechts één procent toegankelijk voor gebruik door de mens. In 2050 dienen ruim negen miljard mensen te worden voorzien van goed drinkwater en voedsel. Dit, terwijl de alternatieven om zoet water te winnen, beperkt zijn. Het gebruik van ontzilt water voor de productie van basisvoedsel is nu niet haalbaar en in de toekomst afhankelijk van gewasprijzen, energieprijzen en technologische innovatie. Tot die tijd zal de voedselproductie zich verplaatsen naar gebieden waar zoet water ter beschikking staat. Het is dan ook niet verwonderlijk dat een land als Saoedi-Arabië in 2008 aankondigde miljarden dollars ter beschikking te stellen aan bedrijven om in Afrikaanse staten als Zuid-Soedan te investeren in landbouw. Tegelijkertijd verminderde Saoedi-Arabië de eigen tarweproductie met 12%. Dit alles om kostbaar water in eigen land te besparen.
De waarde van water
De prijs van water is slechts een fractie van de waarde van water, dat van alle basis- en grondstoffen ter wereld wel het kostbaarste goed kan worden genoemd, betoogt prof. Helllegers in haar oratie Water: The world’s most valuable asset. Water is geen gewoon economisch goed. Dit betekent dat economische instrumenten zoals water beprijzen en watermarkten niet altijd dé oplossing zijn. Het gaat om het maken van weloverwogen keuzes voor de samenleving als geheel. De vraag naar water zal in de toekomst verder stijgen. De bevolkingsgroei in combinatie met verstedelijking (in 2050 woont 70% van de wereldbevolking in de stad) gaat gepaard met een veranderende leefstijl en eetpatroon (vlees), dat meer water vereist. Daarnaast voltrekken zich processen als globalisering en liberalisering van de wereldmarkt, die maken dat landen voor hun voedselvoorziening meer afhankelijk zijn van elkaar. Daardoor zou het landbouw- en handelsbeleid nog wel eens van grotere invloed kunnen zijn op de vraag naar water dan het beleid rond water. Ook klimaatsverandering brengt onzekerheid over de vraag naar water en wanneer water in welke hoeveelheden beschikbaar is. Als laatste factor noemt prof. Hellegers de stijgende energieprijzen, welke niet alleen invloed hebben op de kosten van transport en zuivering van water, maar ook op de vraag naar water voor alternatieve energiebronnen zoals bio-energiegewassen en waterkracht.Al deze factoren vragen om een brede, geïntegreerde aanpak. Dat is meer dan het omgaan met watersnoden en watervervuiling als managementprobleem. De vraag moet centraal staan hoe een samenleving als geheel een beter watermanagement hanteert. Prof. Hellegers is ervan overtuigd, dat goed beheer en bestuur en een integraal waterbeleid gebaseerd op economische analysis, verbetering kan brengen, wat aanzienlijke kostenbesparingen kan opleveren.
De leerstoel van prof. Hellegers is gelieerd aan de leertafel van het nieuw opgerichte Water Governance Centre, waarbij zes universiteiten een dergelijke leerstoel hebben en samenwerken.
Bron: Wageningen UR