De meloenenteelt vereist een semi-aride klimaat met geringe hoeveelheden neerslag en een lage relatieve luchtvochtigheid. Het is dan ook niet verrassend dat deze fruitsoort in grote delen van het land geproduceerd kan worden, met name in het westelijke deel waar het gebruikt wordt als handelsgewas in nieuwe citrusplantages en wijngaarden.
Eén van Zuid-Afrika's grootste meloenproducenten is gevestigd ten noorden van de Soutpansbergen, dichtbij de grens met Zimbabwe en Botswana.
Op Schulpad Boedery, in het district Waterpoort in het noorden van Limpopo, teelt Mannetjie Storm 50 weken per jaar meloenen om zijn klanten een constante jaarronde aanvoer te garanderen. In de zomer bestaat 60% van de productie uit meloenen met oranje vruchtvlees (cantaloupe) en voor 40% uit Honeydew meloenen (galia) met groen vruchtvlees. In de winter bestaat de productie hoofdzakelijk uit Honeydew meloenen. Vanaf het zaaien duurt het ongeveer 10 tot 14 weken totdat er geoogst kan worden.
Op Schulpad Boerdery aan de voet van de Soutpansbergen is de teelt in de zomermaanden met name gericht op de Caribbean King F1, een hybrideras van Rijk Zwaan met oranje vruchtvlees, en de Star 8815, ofwel Delightful, beide F1 Eastern Shipper hybriderassen die bestand zijn tegen koelere groeiomstandigheden. In de zomer worden Honeydew-rassen zoals Salgari F1 (zomer) en Dina Dew F1 (winter) geteeld, van de Zuid-Afrikaanse zaadproducent Starke Ayres.
Storm levert zo'n 60% van zijn productie rechtstreeks aan retailers en de rest aan AGF-markten en verwerkers. De zware neerslag aan het begin van het jaar heeft grote schade aan het teeltgebied veroorzaakt. Fruit dat op de natte bodem ligt, bederft snel en de volumes waren tussen januari en begin maart dan ook klein. Door de regen was de houdbaarheid eveneens ernstig verkort. Onder droge omstandigheden is het product 21 dagen houdbaar maar gedurende deze periode bedroeg de houdbaarheid slechts 5 tot 8 dagen.
Alldays
Verder naar het westen bevindt zich Alldays, waar Flip Vogel zijn meloenenproductie verdeelt over cantaloupe (Touchdown en Acutfresh in de winter, Majestic in de zomer), Honeydew (Honeypac en Dinadew in de winter en Honey star in de zomer). Het bedrijf teelt jaarrond meloenen en vermarkt de grootste volumes op de AGF-markten in Pretoria en Johannesburg. Ook hier heeft de langdurige regen aan het begin van het jaar de productie ontwricht en de explosieve toename van fruitvliegen heeft de situatie nog verder verergerd.
Ongeveer 100 km ten westen van Waterpoort bevindt zich Janlouis Boerdery aan de rivier de Mogalakwena, waar al sinds 1993 meloenen worden geteeld. De granietbodem is zandiger en door preventieve maatregelen te treffen tegen anthracnose heeft het bedrijf de hevige regen weten te doorstaan met minimale verliezen en ook de oogst is nauwelijks onderbroken," laat Tinus Venter weten.
"De groeiomstandigheden zijn hier anders dan in de regio Waterpoort. We behalen totaal andere resultaten met dezelfde rassen," vervolgt Venter. De cantaloupe-productie bestaat bijna volledig uit Majestic, een Eastern Shipper F1 hybride van Sakata en Fargo, een F1 van Alliance Seeds. "We zijn hier erg tevreden mee. Ze hebben een goede vegetatieve groei wat belangrijk is voor de suikerproductie. De brixwaarde van deze rassen is zelfs in perioden van zware regenval goed. Dit jaar hebben we veel orders voor Majestic gehad, een Eastern Shipper ras met een lange houdbaarheid."
Janlouis Boerdery produceert niet jaarrond en over twee weken eindigt het zomerseizoen voor dit bedrijf. Het was een goed seizoen. In juni zal er opnieuw gezaaid worden voor de oogst van augustus. De productie bestaat voor 30% tot 35% uit Honeydew rassen: Zuid-Afrikanen geven de voorkeur aan meloenen met oranje vruchtvlees.
Venter betreurt dat de Honey Chow lijn stopgezet is. "Het was voor ons een zeer succesvol ras en we hebben alle zaad dat we konden bemachtigen gekocht toen de productie stopte. Momenteel testen we twee nieuwe rassen."
Zuid-Afrikaanse consumenten zijn niet vertrouwd met Piel de Sapo meloenen (in Zuid-Afrika PDS geheten) die populair zijn in Spanje. Pogingen om het ras ook in Zuid-Afrika op de markt te brengen, staan op een laag pitje. Woolworths heeft getracht deze meloen met wit vruchtvlees op de markt te introduceren door hem geschild en in combinatie met andere onbekende rassen zoals Yellow Canary aan te bieden. Er zal echter een langere marketingperiode nodig zijn om de Zuid-Afrikaanse consument over te halen tot het kopen van een 'lelijke' vrucht. Zoals een zaadproducent al zei: "Als consument moet je echt een drempel over alvorens een PDS meloen te kopen."
Meloenen behoren tot één van de duurste fruitsoorten op de markt en prijsbewuste consumenten zijn dan ook terughoudend, met name in het noorden van het land. Net zoals de voorkeur voor watermeloenen verschilt tussen de Kaap en het noorden (in de Kaap een voorkeur voor ronde en in het noorden voor ovale) lijkt het erop dat consumenten in de Kaap een grotere acceptatie voor meloenen met een gele schil hebben, zoals Yellow Canary.
Hoewel de meloen van origine een woestijnplant is, is hij gevoelig voor zonnebrand. Bladgroei zijn dan ook belangrijk, vandaar dat het er tot aan het einde van het seizoen gesproeid wordt. Schaduwnetten zijn niet lonend gezien de grote afmetingen van het areaal. De paprikateelt in het noorden maakt overigens wel gebruik van dit type netten maar voor deze sector is het een economisch verantwoorde keuze.
Mannetjie Storm legt uit dat de lichtintensiteitsmetingen op zijn bedrijf hebben aangetoond dat de lichtintensiteit de laatste vijf jaar sterker is geworden. Zijn puntpaparika's lopen steeds vaker zonneschade op door de felle middagzon in de wintermaanden, waarbij de stralen in een scherpere hoek door de schaduwnetten dringen.
"De laatste drie jaar is het klimaat veranderd. De berichten over klimaatverandering niet zomaar verhalen maar de waarheid," aldus Storm.
Voor meer informatie
Mannetjie Storm
Schulpad Boerdery
Tel: +27 15 88 000 88
Email: mannetjie@schulpad.com
Tinus Venter
Janlouis Boerdery
Tel: +27 82 472 0111
Email: tinus@janlouis.net
Flip Vogel
Flip Vogel Boerdery
Tel: +27 464 4641
Email: vogelflip@gmail.com