In het Calitzdorp district krijgen de steenfruitboomgaarden en de wijngaarden hun laatste irrigatie van de Gamkaspoort en de Calitzdorp dammen. Vorig jaar om deze tijd waren deze dammen beide voor 89% gevuld; momenteel is het niveau 9,9% en 35,8%.
De gedachte dat de droogte terugkeert in de Westkaap stemt niet vrolijk. "We zijn een maand verwijderd van de druivenoogst in deze regio," zegt André Fourie van het teeltbedrijf Klokkies (wat 'kleine belletjes' betekent, verwijzend naar de bel die werd geluid om de vroedvrouw, zijn overgrootmoeder, te roepen). "Dit seizoen gaat het nog steeds goed met het water. Maar als we niet snel regen krijgen - de weervoorspellers hebben het over onweer in januari, wat de dammen vult - dan kan de druivenoogst van volgend seizoen in gevaar komen."
Tien jaar geleden begon de droogte in de Westkaap. Ondanks hun smeekbeden en de bezoeken van politici aan het door droogte geteisterde gebied, zegt Fourie dat er nooit een cent financiële hulp hun kant op kwam.
Het toenemende zoutgehalte van de grond werd acuut. Druppelirrigatie was niet in staat om het zich ophopende zout uit de bodem te logen. Ze ontdekten dat boomgaarden met ouderwetse overstromingsirrigatie het beter deden, maar desondanks verloren ze 80% van hun boom- en wijngaarden.
Tijdens de zes jaar droogte vertelt Fourie dat een blok pruimen, ondanks de kansen, erin slaagde om tot het einde een volle oogst te dragen. "We gaven het een paar dagen voor de oogst nog een laatste keer water en toen zagen we hoe de bladeren bruin werden en al het fruit op de grond viel. Het was het brakke water dat dit gedaan had - maar dat is alles wat je hebt tijdens een droogteperiode. En uiteindelijk," zegt hij, "hebben we geen enkel fruit van dat blok geplukt. Dat was echt een moeilijke tijd."
"Extreem kleine abrikozenoogst
Hun steenfruit- en tafeldruiventeelt is drastisch gekrompen en hij is niet van plan om ze weer nieuw leven in te blazen. De blokken tafeldruiven die de droogte hebben overleefd, zullen vanaf januari worden geoogst en lokaal op de markt worden gebracht.
"Het heeft geen zin om een boom te planten, hem vijf jaar lang water te geven en te voeden, en tegen de tijd dat hij volwassen is, zit je opnieuw in een droogteperiode voordat de boom zijn volledige potentieel heeft bereikt."
Hun abrikozenoogst was dit jaar "extreem klein", zegt hij, met hoge suikers gezien de warme omstandigheden, en van een goede grootte. Interessant genoeg, merkt hij op, net aan de andere kant van de Swartberg, rapporteerden de telers van abrikozen in Ladysmith een grote oogst, maar zonder regen, met fruit dat aan de kleine kant was.
De oogst rijpte dit jaar snel, de brix gehalte was hoog en het fruit verkocht goed op de lokale markt. "We stuurden abrikozen door het hele land, naar de versmarkten, plus een deel (meestal de Bulida cultivar) dat naar de conservenfabrieken gaat voor abrikozenpuree."
© Carolize Jansen | AGF.nlAbrikozen in het droge Klein-Karoo
Kasgewassen vervangen de meeste boomgaarden op lange termijn
Gezien hun ervaring met droogte en het dreigende gevaar van nog een droog seizoen, hebben ze besloten dat het verstandig is om eenjarige gewassen te telen, maar het is zeker niet minder ingewikkeld. "Het ene jaar is de timing aan jouw kant en heb je een goede afzet, en het volgende jaar is het compleet het tegenovergestelde. De tomatenmarkt kan erg volatiel zijn."
Ze gaan in januari opnieuw tomaten planten, in de vollegrond, met als doel afzet in de wintermarkt in de Westkaap en Johannesburg. "Mensen zeggen dat we lekkere tomaten hebben, met veel vruchtvlees, niet waterig. Tomaten is een basisvoedsel, zo zou je het kunnen noemen. Er is altijd vraag naar tomaten. Het is niet zoals steenfruit, dat slechts een handjevol mensen in Zuid-Afrika koopt. Met tomaten verhandel je grote volumes."
De meeste van hun buren verbouwen nog steeds steenfruit, druiven en wijndruiven, en de dichtstbijzijnde andere tomatenvelden liggen kilometers verderop. Het helpt om de druk te verlichten van Tuta absoluta, de tomatenmineermot die vijand nummer één is geworden voor de Limpopo-tomatentelers.
Voor meer informatie:
André Fourie
JLA Boerdery
Tel: +27 44 213 3164
E-mail: [email protected]
