De Europese tomatensector, en met name Spanje, maakt zich grote zorgen over een recente beslissing van de Europese Commissie. Volgens het Tomatencomité van Fepex, de Spaanse federatie van groente- en fruitexporteurs, dreigt een nieuwe vorm van concurrentie uit de Westelijke Sahara, met steun van Brussel.
Op 26 november keurde de Europese Commissie een wijziging goed in de regels rond de etikettering van groenten en fruit (Verordening 2023/2429). Hierdoor mogen tomaten uit de Westelijke Sahara voortaan op de markt komen onder de benamingen "Dajla Oued Ed-Dahab" en "El Aaiún-Sakia El Hamra", in plaats van "Westelijke Sahara". Dat druist volgens Fepex in tegen de Europese wetgeving en tegen een recente uitspraak van het Europese Hof van Justitie (zaak C-399/22), waarin juist werd geëist dat het land van herkomst duidelijk vermeld moet worden.
© Fepex
Fepex noemt de situatie ongekend: een Europese regel wordt aangepast om producten uit een niet-EU-land te bevoordelen, ten koste van zowel de Europese consument — die niet langer transparant wordt geïnformeerd — als de telers binnen de EU, die moeten opboksen tegen oneerlijke concurrentie met onduidelijk gelabelde producten.
"De wijziging lijkt ook een manier om de uitspraak van het Europees Hof van 4 oktober 2024 te omzeilen. Daarin werd geoordeeld dat het Associatieakkoord tussen de EU en Marokko niet rechtsgeldig is wat betreft de producten uit de Westelijke Sahara, omdat het was afgesloten zonder instemming van het Sahrawi-volk. In het nieuwe akkoord wordt die 'toestemming' nu verondersteld, op basis van twee toezeggingen: investeringen in waterbeheer, energie en ontzilting in de regio, en humanitaire steun voor de vluchtelingenkampen in Tindouf", zegt José María Pozancos van Fepex.
Volgens Fepex betekent dit in de praktijk dat de tomaten uit de Westelijke Sahara profiteren van zowel de gunstige handelsvoorwaarden voor Marokko als van nieuwe Europese steunmaatregelen. En dat terwijl Europese, en vooral Spaanse, telers worstelen met hoge teeltkosten, oneerlijke concurrentie en grote watertekorten, een probleem dat juist extra nijpend wordt in het licht van deze maatregel.
De Spaanse tomatenteelt is de afgelopen tien jaar al flink gekrompen: de oogst daalde met 31%, de export met 25%. Tegelijkertijd groeide de export uit Marokko met maar liefst 269%. Fepex vindt het dan ook van cruciaal belang dat het Europees Parlement het akkoord tussen de EU en Marokko, gesloten op 2 oktober, niet ratificeert. Volgens de organisatie staat de toekomst van de tomatensector in Spanje op het spel.
Voor meer informatie: www.fepex.es
