Tholen - Tomaten hebben het moeilijk en een bijzondere prijspiek in de komkommers. Dat is momenteel de situatie van de belichte teelt bij BelOrta. "In de winterperiode werken wij uitsluitend met tomaten en komkommers, maar waar we bij de tomaten wat druk zien, liggen er in de komkommers toch mooie opportuniteiten", vertelt Maarten Verhaegen van de Belgische coöperatie.
"Voor tomaten blijven we sterk afhankelijk van de prijsvorming in Zuid-Europa en Noord-Afrika", legt hij uit. "Gezien de enorme arealen daar, en dan spreken we over tienduizenden hectares, ondervinden wij daar om duidelijke redenen druk van. We merken ook dat Belgische retailers steeds minder inzetten op lokale productie. Dat is natuurlijk uitermate zonde, want ons product is kwalitatief beter en verser, dat staat buiten kijf. Het ligt vaak al de dag na de oogst in de winkel."
© Sander Bruins Slot | AGF.nl
Maarten Verhaegen en Davy Smets van BelOrta op de afgelopen Macfrut
"Maar we zien dat de focus bij retail steeds meer op rendement ligt. Herkomst wordt minder gecommuniceerd richting consument, en dat maakt het moeilijker om het lokale verhaal te laten doorwegen. Er zijn gelukkig nog retailers die bewust kiezen voor kwaliteit en lokaal product, en daar loopt het ook goed. De keuze voor een niet-lokaal product heeft echter een negatieve impact op onze jonge en belichte teelten die nu bezig zijn of opstarten. Het zijn factoren waar we zelf helaas weinig controle over hebben."
Die druk ziet Maarten steeds eerder in het seizoen. "We voelen het vooral wanneer het Spaanse seizoen echt op gang komt, maar tegenwoordig is dat al rond week 42. Onze traditionele teelten lopen dan nog enkele weken door, waardoor dat niet altijd mooi aansluit. Spaanse, maar ook Marokkaanse en Turkse producties proberen dan marktaandeel te nemen, wat leidt tot een moeilijke prijsvorming. Dat was dit jaar niet anders."
Economische afwegingen
Is hij dan ook bang dat deze situatie telers afschrikt om voor belichting van tomaten te kiezen? "Nou, telers met specialty's, zoals cherrytrostomaten en smaaktomaten, blijven inzetten op jaarrondproductie. Dat geldt ook voor belichte teelten. Bij de meer klassieke trostomaten zien we wel dat telers met belichting kunnen gaan overwegen om pas in januari in productie te komen. Het voordeel bij BelOrta is dat we een mooi areaal herfstteelt hebben zonder belichting, en die was dit jaar van uitstekende kwaliteit. Daardoor kunnen we met de meeste segmenten eigenlijk jaarrond blijven produceren."
"De keuze om bepaalde teelten niet in de winter voort te zetten is dan veelal puur economisch. Snoeptomaten telen in onze regio in de winter is bijvoorbeeld nauwelijks rendabel door de grote concurrentie en het prijsverschil met Zuid-Europa. Bovendien wil de retail in de winter steeds minder communiceren over herkomst, waardoor onze USP wegvalt. In dat geval kiezen telers er soms voor om de kas te ontsmetten en pas rond week 10 opnieuw in productie te komen."
Markt herstelt zich
Toch heeft de tomatenmarkt, legt Maarten uit, zich intussen wel enigszins hersteld. "De eerste grote producties uit Zuid-Europa zijn grotendeels voorbij, de oude teelten zijn bijna weg en de nieuwere, waaronder de herfstteelt, komen nu op een meer normaal prijsniveau. Niet uitzonderlijk goed, maar wel prijzen die passen bij deze periode. Richting de feestdagen zien we bovendien een hogere consumptie, wat in ons voordeel speelt. Dat geldt ook voor specialty's. Na een moeilijke periode van ongeveer week 44 tot vorige week zien we nu dat de vraag opnieuw aantrekt, ook richting export, wat zich vooral richt op het VK, Frankrijk en Duitsland, naast België en Nederland. Dat zijn nabijgelegen markten waar we onze troef van versheid beter kunnen uitspelen dan in de zomer."
Duurt prijspiek komkommers voort?
"Voor komkommers zien we een totaal ander verhaal", gaat hij verder. "De prijs bij ons ligt momenteel per stuk even hoog als de kiloprijs in Spanje. Dat beeld is wel enigszins vertekend, omdat ons areaal momenteel relatief klein is, ongeveer drie hectare, al komt daar binnenkort wat bij. Waar die plotse prijsstijging dan vandaan komt? Dat is het gevolg van meerdere factoren. In de Duitse retail zijn er aan het begin van het Spaanse seizoen veel acties geweest, wat heeft gezorgd voor absurde prijzen. Natuurlijk bijkomend niet slecht voor onze telers, maar het is nog wel de vraag of het een momentopname is."
"Eind januari kunnen we pas zeggen of het daadwerkelijk een goed seizoen is geweest of dat het in elkaar geklapt is. Het is namelijk wel zo dat er verwacht wordt dat men in Spanje in januari meer komkommers op de markt zal brengen, omwille van problematiek in paprikateelt daar. Het lijkt erop dat een aantal grote en middelgrote bedrijven de paprika eruit getrokken heeft en komkommers heeft opgeplant. Als deze op de markt zou komen, zou het kunnen dat we eind januari een heel andere situatie zien."
Draagvlak belichte komkommerteelt
Desalniettemin gelooft hij sterk in de toekomst van late en belichte komkommerteelten. "Telers kunnen competitief produceren en zijn niet noodzakelijk duurder dan Spaans product, zeker als je de logistieke kosten meerekent. Ik verwacht niet dat het betekent dat traditionele tomatentelers massaal zullen overstappen naar winterkomkommers. Maar telers die van oorsprong komkommers telen en nu herfsttomaten zetten, zullen mogelijk wel overschakelen naar late of belichte komkommerteelten. Daar is volgens mij draagvlak voor."
Dat lokaal niet altijd meer de boventoon voert bij retail betekent daarnaast overigens niet dat vers niet de voorkeur krijgt, legt hij uit. "Retailers geven juist vaker de voorkeur aan zeer vers product, niet per se lokaal, maar wel product dat vandaag geoogst is en morgen in de winkel ligt. Een komkommer uit Spanje is vaak drie tot vier dagen onderweg, soms langer. In dat opzicht liggen er mooie opportuniteiten. Retailers die nu voor Belgische of Nederlandse komkommers hebben gekozen, geven bijvoorbeeld al aan dat ze dat volgend jaar opnieuw willen doen. Wij leveren momenteel aan twee Belgische retailers, maar er zijn er meer die interesse tonen om dat product in de winter af te nemen. Daar zit duidelijk potentieel."
Voor meer informatie:
Maarten Verhaegen
BelOrta
Mechelsesteenweg 120
B-2860 Sint-Katelijne-Waver, België
Tel.: +32 (0)15 55 11 11
[email protected]
www.belorta.be
