"De instorting van de Ecuadoraanse papaya-export had niets te maken met een verandering in de markt. Het was een gezondheidscrisis", zegt Álex Bustos Guerra, algemeen directeur van GreenControl-LA. In 2011 exporteerde Ecuador ruim 9.000 ton papaya's. In 2024 was dat nog maar 200 kilo. De oorzaak was het papayaringvlekvirus (PRSV-P). Dat raakte vooral de Solo Sunrise-variëteit, die jarenlang het exportaanbod domineerde.
© Green Control Álex Bustos (links) in een veld met Solo Sunrise-papaya's. Rechts: Passion Red-papaya's
Tussen 2000 en 2012 bleef de export vrij stabiel, met zo'n 3.000 tot 5.000 ton per jaar. In 2013 zette de daling in. In 2017 zakte het volume naar 1.600 ton en een jaar later was het nog maar 194 ton. Daarna viel er niets meer te redden.
"De oorzaak lag voor de hand. Solo Sunrise was goed voor 95% van de export, maar is erg gevoelig voor het virus. Toen het virus zich massaal verspreidde in teeltregio's zoals Santo Domingo, stortte het aanbod in. Er werd niet op tijd ingegrepen. Onderzoek bleef uit, en het virus kreeg vrij spel", legt Bustos uit.
© Green Control Passion Red-papaya's
"Telers stapten daarom over op andere rassen die beter tegen het virus kunnen. De meest geteelde variëteit nu is de Mexicaanse Passion Red. Die is veel groter – tot 3 kilo per vrucht, tegenover gemiddeld 600 gram voor Solo Sunrise – en wordt vooral afgezet op de lokale markt. Door zijn maatvoering is hij minder geschikt voor export. Dit ras is weliswaar ook gevoelig voor het virus, maar kan er beter mee leven. De planten blijven anderhalf tot twee jaar productief."
Op dit moment doet de sector proeven met een nieuwe lijn: Solo Sunrise Samira. "Dat is een genetisch gemodificeerde variëteit waarin virusmateriaal is ingebouwd om weerstand te bieden. De eerste resultaten worden nog geëvalueerd, maar zouden in de toekomst een nieuwe exportkans kunnen bieden."
© Green Control Solo Sunrise Samira papaya's
Volgens Bustos was er naast het gebrek aan onderzoek ook sprake van verkeerd gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. Daardoor ontstonden resistente insecten die het virus overbrengen. Insecticiden werkten niet meer en het virus kon zich blijven verspreiden. Hij benadrukt dat Ecuador weliswaar sterke instellingen heeft zoals Agrocalidad en het onderzoeksinstituut Iniap, maar dat de reactie in dit geval simpelweg te laat kwam.
Toen de Ecuadoraanse papaya verdween van de internationale markt, stapten kopers snel over op andere leveranciers. In de goede jaren was Peru de belangrijkste afnemer — goed voor 24% van de export in 2011 en zelfs 45% in 2012 — gevolgd door België, Nederland en Colombia. Tegenwoordig gaan de paar ton die nog geoogst worden bijna uitsluitend per vrachtwagen naar Peru.
© Green ControlSolo Sunrise Samira papaya's
Voor Bustos is het papayaverhaal een harde waarschuwing. "Ecuador leeft van de fruitexport. Zonder onderzoek, zonder vroegtijdige waarschuwingen en zonder verantwoord gebruik van gewasbescherming kan elk gewas in elkaar storten. De enige weg vooruit is het ontwikkelen en testen van resistente rassen."
Voor meer informatie:
Alex Bustos Guerra
GreenControl-LA
Ecuador
[email protected]
www.greencontrol-la.com
