Met de goedkeuring van een wijziging in de Europese verordening (EU) 2023/2429 over handelsnormen voor groenten en fruit, heeft het Europees Parlement deze week de weg vrijgemaakt voor een omstreden labelpraktijk. In plaats van de naam "Westelijke Sahara", zoals vereist door een uitspraak van het Europees Hof van Justitie (zaak C-399/22), mogen nu de regionale aanduidingen "Dajla Oued Ed-Dahab" en "El Aaiún-Sakia El Hamra" op het etiket worden vermeld.
Het Hof had nochtans duidelijk gesteld dat de Westelijke Sahara een afzonderlijk douanegebied is, en dat bijvoorbeeld cherrytomaten die daar geoogst worden, als herkomst uitsluitend "Westelijke Sahara" moeten vermelden. Daar komt nu dus verandering in.
De wijziging houdt ook in dat Marokko zelf verantwoordelijk wordt voor de conformiteitsverklaringen van producten uit deze regio, zonder enige controle of toezicht vanuit de EU. Dat betekent in de praktijk een overdracht van bevoegdheden aan een derde land.
De Spaanse brancheorganisatie Fepex reageert fel. Volgens hen schaadt deze maatregel zowel de consument als de Europese teler. "Consumenten worden misleid, omdat de herkomst van het product wordt verborgen. En Europese regels worden aangepast ten gunste van een derde land. Dat is een gevaarlijk precedent", waarschuwt de organisatie.
Voor Spaanse groentetelers zijn de gevolgen al langer voelbaar. De concurrentie van Marokkaanse tomaten heeft de sector volgens Fepex flink uitgehold. In tien jaar tijd is de tomatenteelt in Spanje met 31% gedaald. Ook de export naar de EU kromp met 25%, van bijna 786.599 ton in 2014 naar ruim 591.098 ton in 2024 (zonder VK). Tegelijkertijd steeg de Europese import van Marokkaanse tomaten met 42%.
Fepex vreest dat de concurrentiedruk alleen maar groter wordt. In de Westelijke Sahara wordt verwacht dat het aantal hectare kasteelt zal stijgen van 1.200 naar 5.000. Deze teelt zou dan onder dezelfde voorwaarden vallen als die van Marokko – inclusief douanevoordelen – als het voorgestelde wijzigingsvoorstel van het EU-Marroko associatieverdrag (dat in oktober werd ingediend) definitief wordt aangenomen.
Fepex roept het Europees Parlement op om deze aanpassing aan het associatieverdrag te verwerpen, gezien de verregaande gevolgen voor Europese en vooral Spaanse telers. "De situatie is ernstig en raakt de basis van eerlijke concurrentie binnen de EU."
Voor meer informatie: www.fepex.es
