In Turkije begon men rond het jaar 2000 met de teelt van blauwe bessen. Aanvankelijk ondervond men vertraging door meningsverschillen over rasrechten. Dankzij het lidmaatschap van de UPOV (International Union for the Protection of New Varieties of Plants) kreeg Turkije toegang tot beschermde genetica, wat heeft geleid tot een uitbreiding van de teelt. Diverse lokale kwekerijen, met steun van exporteurs van kersen en vijgen en samenwerkingen met Europa en de Verenigde Staten, zijn bezig met het testen van variëteiten zoals Legacy en Duke voor de Europese markt.
In 2023 steeg de Turkse export van blauwe bessen met 146%, terwijl de import met 124% toenam. Ondanks de uitdagingen van hoge temperaturen en inconsistent regenwater wist de sector deze groei te handhaven dankzij een uitbreiding van de aanplant en verbeteringen in de koudeketen. De binnenlandse consumptie zit ook in de lift, en de 85 miljoen inwoners van Turkije vormen een veelbelovende markt voor de lange termijn.
© Agrometrics Global Trade Data
Klik om te vergroten
De afgelopen jaren is de export aanzienlijk toegenomen. De exportvolumes gingen van 131 ton in 2020/21 naar 286 ton in 2022/23, en bereikten in 2023/24 zelfs 732 ton. Voor 2024/25 steeg dit verder naar 404 ton. Het Verenigd Koninkrijk was goed voor 26% van de export, gevolgd door Duitsland met 14%, Rusland met 12% en Polen met 9%. Op het importvlak bereikte Duitsland een piek van 147 ton in 2023/24, waarna het zich stabiliseerde op 58 ton. Ondertussen groeide de vraag vanuit het VK van 11 ton in 2020/21 naar 105 ton in 2024/25.
Microklimaten en productieseizoen
Dankzij zijn geografische ligging kan Turkije oogsten van februari tot oktober. In warmere gebieden zoals Antalya wordt er onder verwarmde tunnels vroeg fruit geteeld, terwijl hoger gelegen regio's zoals Bursa, Kırklareli, Rize en Trabzon het oogstseizoen verlengen. Deze spreiding maakt levering aan Europa mogelijk in maanden met een grotere vraag.
Logistiek en markttoegang
De gunstige ligging dicht bij West-Europa biedt een logistiek voordeel: zendingen bereiken Duitsland, het Verenigd Koninkrijk, Nederland, Zweden en Polen binnen twee tot vier dagen per land of zee. Zendingen naar het Midden-Oosten, waaronder de VAE, Saoedi-Arabië, Irak en Koeweit, duren drie tot zes dagen over zee of één tot twee dagen per luchtvracht. Transport naar Azië en de Stille Oceaan duurt tussen de 10 en 20 dagen over zee, maar kan per vliegtuig worden versneld.
Turkije heeft baat bij verschillende handelsovereenkomsten, zoals de douane-unie met de EU, een vrijhandelsovereenkomst met het Verenigd Koninkrijk en gereduceerde tarieven met Zwitserland, Noorwegen, Georgië, Chili, Israël, Egypte en Marokko. De deelname aan COMCEC bevordert de harmonisatie van fytosanitaire regelgeving en ondersteunt de markttoegang in het Midden-Oosten, Noord-Afrika en Centraal-Azië.
Vooruitkijkend is de verwachting dat exporteurs zich zullen concentreren op efficiëntieverbeteringen in nabijgelegen markten, de logistieke routes zullen versterken en de infrastructuur van de koudeketen uitbreiden voor langeafstandsvervoer. Specifieke strategieën omvatten retaildistributie in Europa, premium verkoopkanalen in het Midden-Oosten en online markten in Azië.
Bron: Blueberries Consulting
