Een Zuid-Afrikaanse exporteur, die actief is in het Midden-Oosten en het Indiase subcontinent, uit zijn twijfels over het vaak herhaalde verhaal dat de citrusmarkten op het noordelijk halfrond leeg zouden zijn bij de start van het Zuid-Afrikaanse citrusseizoen. Volgens hem is dat niets meer dan wensdenken gebleken.
"Er werd voorspeld dat Egypte in juni klaar zou zijn, in plaats van in september zoals gebruikelijk. Maar uiteindelijk waren ze pas in augustus van de markt verdwenen. Er circuleerde dus veel verkeerde informatie," aldus de exporteur, die anoniem wil blijven. "Veel mensen hoopten dat het verhaal klopte, maar dat was simpelweg niet het geval."
Hij vervolgt dat de prijzen voor citrus in het Midden-Oosten, India en Bangladesh momenteel "zo'n beetje op het minimale niveau zitten." Dit baart de sector grote zorgen, want de markten zijn volgens hem nu al overvol, met onder andere mandarijnen, sinaasappelen en citroenen. "Toen bekend werd dat de Verenigde Staten hogere tarieven gingen hanteren, wisten we dat ons marktaanbod alleen maar groter zou worden. En dat is precies wat er is gebeurd. Het Midden-Oosten absorbeert doorgaans 20 tot 25% van de sinaasappelen en mandarijnen, en 50% van de citroenen. Als elders op de wereld de afzet stokt, fungeert deze regio als een soort dumpmarkt. Daar zien we dit jaar duidelijk de gevolgen van."
Voor citrustelers in de West-Kaap, die voorheen veel afzetten naar de VS, zijn de marktomstandigheden plotseling fors verslechterd, na jaren van tariefvrije toegang.
© Carolize Jansen | AGF.nl Citrusboomgaarden in Citrusdal, West-Kaap
"Als je kijkt naar het Midden-Oosten en de Indiase markten," gaat de exporteur verder, "was het voor ons al lastig sinds 2022, toen de oorlog in Oekraïne uitbrak. Het werd toen een stuk moeilijker om via het Middellandse Zeegebied te verschepen. Sinds oktober 2023 is het vertrouwen onder importeurs uit het Midden-Oosten bovendien flink geslonken door de oorlog tussen Israël en Gaza. Kopers zijn daardoor veel voorzichtiger geworden."
Volgens hem is verscheping naar de havens van Jeddah (Saoedi-Arabië) en Aqaba (Jordanië) nu extra complex, wat leidt tot opstoppingen in onder andere Dubai, Dammam, Qatar en Bahrein. "Maar eerlijk gezegd," merkt hij op, "verloopt de logistiek in de Zuid-Afrikaanse havens dit jaar nog niet zo slecht."
Geen geweldige tijd
Wie de Zuid-Afrikaanse citrussector volgt, zal de flinke stijging in de exportprognose niet ontgaan zijn: van 171,1 miljoen kartons van 15 kg naar inmiddels 189,7 miljoen kartons. "De schattingen van telers zijn dit jaar enigszins van de leg geraakt," stelt hij. Dit is slechts één van de verwarrende factoren in een seizoen dat, zoals hij zegt, "we nog steeds niet goed kunnen doorgronden."
Het gevoel van zorg leeft breed in de sector, mede door de flinke expansie van citrus in zowel Zuid-Afrika als Egypte en China. "De sector groeit hard en intussen vraag ik me af: waar gaan we al dat fruit kwijt kunnen? De consumptie van citrus in de noordelijke zomer houdt die groei niet bij, en dat baart me zorgen," aldus een exporteur met focus op het Verre Oosten. "De aanplant van late mandarijnen en citroenen is enorm toegenomen. Grote telers kunnen dat nog aan, maar voor kleinere telers wordt het lastig als de markt onder hun voeten verdwijnt," vreest hij.
"Ik denk dat Zuid-Afrika nog niet goed overziet wat de gevolgen zijn van de 260 Vision – het plan om in 2032 zo'n 260 miljoen kartons te exporteren – zeker niet richting de VS, en al helemaal niet met alle wereldwijde uitdagingen. Het is gewoon een buitengewoon lastig seizoen, waarin iedereen geld verliest. Het is momenteel geen geweldige tijd in de voedingsindustrie."
