Een productiebassin van 3.000 m² dat jaarlijks evenveel prei oplevert als 1,5 tot 2 hectare in vollegrond? Wat tot voor kort toekomstmuziek leek, is realiteit geworden. Op het landbouwbedrijf van de familie Boudry in Ieper werd dit voorjaar de eerste grootschalige teelt van hydroprei in openlucht gestart. Daarmee zetten Inagro, REO, Hydromasters en Indurra, met steun van Vlaio en medegefinancierd door de Europese Unie, een stap richting een efficiëntere preiteelt, met aandacht voor de uitdagingen rond klimaat en milieu waarmee de sector geconfronteerd wordt, zo geven ze aan.
Hydroprei groeit niet in de bodem, maar op dragers die in een productiebassin drijven met continu circulerend voedingswater. "In dit teeltsysteem sturen we water en voeding tot in het detail, waardoor we de groeiomstandigheden optimaliseren en zo een uniforme, gezonde prei krijgen in een kortere groeiperiode", zegt Tim De Cuypere, onderzoeker bij Inagro. "Zo kunnen we op een efficiënte manier meerdere teeltrondes per jaar realiseren. Bovendien garandeert de hoge plantdichtheid een optimale productie."
© Inagro
Daarnaast voorkomt het gesloten watersysteem de uitspoeling van meststoffen en wordt het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen beperkt. Onkruiden krijgen er immers geen kans, en bodemgebonden ziekten zijn uitgesloten.
Van testopstelling naar productie in de praktijk
In 2015 werden de eerste stappen gezet, daarna volgde een intensieve onderzoeks- en ontwikkelingsperiode van bijna tien jaar. Na succesvolle proeven in kleinere bassins werd het teeltconcept dit voorjaar voor het eerst als proefbassin op grotere schaal opgebouwd bij de familie Boudry in Ieper. "In vollegrond telen we jaarlijks zo'n 24 hectare prei. Dankzij de samenwerking met Inagro leerden we in 2022 de teelt van hydroprei kennen in een klein bassin op ons bedrijf. De voordelen waren snel duidelijk", zegt landbouwer Bart Boudry. "De groei is snel, het product is kraaknet en de arbeid is beperkter. We zien hier echt toekomst in."
Het nieuwe grootschalige bassin werd ontworpen met oog voor energie-efficiëntie, duurzaamheid en inzet van hightechoplossingen. Begin juli gingen de eerste planten het water in. De komende seizoenen zal het systeem dienen als referentie voor verdere optimalisatie, demonstratie en kennisdeling.
© Inagro
Duurzaam, rendabel én exportklaar
De teeltdrager werd ontwikkeld door Hydromasters, in opdracht van REO en in samenwerking met Inagro en Indurra. In 2022-2023 werd door Indurra, met steun van Vlaio, ook een eerste prototype van een oogstrobot gebouwd die later dit jaar in de loods naast het bassin operationeel wordt. Deze zal de prei automatisch oogsten en verwerken, wat het systeem schaalbaar maakt richting de praktijk.
"De proeven toonden aan dat de teelt rendabel is, ook rekening houdend met de investeringskost", zegt Rik Decadt, manager studiedienst en duurzaamheid bij REO. "De positieve resultaten van smaak- en bewaartesten geven vertrouwen in de kwaliteit van het eindproduct." De prei is bovendien volledig vrij van gronddeeltjes, wat extra kansen biedt voor export naar markten zoals Canada en Japan.
© Inagro
Belangrijk: dit nieuwe teeltsysteem vervangt de klassieke preiteelt niet, maar vult die aan. "De productie in vollegrond en op dragers kunnen perfect naast elkaar bestaan", besluit Filip Vanaken, algemeen directeur van REO. "REO blijft zich volop inzetten voor beide systemen en ondersteunt telers in hun keuzes."
Toekomst voor (hydro)prei in Vlaanderen
Vandaag groeit er in Vlaanderen in totaal zo'n 3.650 hectare prei, waarvan 85% in West-Vlaanderen. Van dit West-Vlaamse areaal is 2.200 hectare bestemd voor de verse markt en 900 hectare voor de industrie (bron: REO). De sector creëert honderden jobs en is een economische pijler voor de provincie.
Bart Naeyaert, West-Vlaams gedeputeerde voor land- en tuinbouw, ziet in hydroprei een strategische versneller: "West-Vlaamse telers brengen al decennia prei van topkwaliteit op de markt. Met hydroprei tonen we dat vakmanschap én innovatie hier hand in hand gaan. Dit is een verderzetting van de traditie van innovatie in de preisector. De eerste preirooiers, preiwasinstallaties, preiplantmachines... allemaal hebben ze hun oorsprong in West-Vlaanderen. Nu investeren we in een duurzaam teeltsysteem, verbeteren de werkomstandigheden en houden de toegevoegde waarde in eigen streek. Dit is geen experiment meer, dit is schaalbare innovatie." 
© Inagro
Foto: Projectpartners en gedeputeerde Bart Naeyaert
Demonstratie op 26 augustus
Telers die overwegen te starten met de teelt van hydroprei, kunnen binnenkort zelf kennismaken met het nieuwe teeltsysteem. Op dinsdag 26 augustus om 13.30 uur organiseren de familie Boudry, Inagro, REO en Hydromasters een demonstratienamiddag op het bedrijf in Ieper. Landbouwers en geïnteresseerden krijgen een rondleiding langs het nieuwe teeltsysteem en de bijhorende technologie. Inschrijven is verplicht en kan via deze link.
Teelthandleiding hydroprei
Om telers optimaal te ondersteunen, ontwikkelde Inagro een uitgebreide en praktijkgerichte teelthandleiding. Deze gids bundelt alle inzichten uit vier jaar onderzoek – uitgevoerd in het kader van het Vlaio project 'HydroLeek' – en biedt concrete handvatten voor wie zelf aan de slag wil met de teelt van hydroprei in openlucht. Van systeemkeuze en bemesting tot plantdichtheid, gewasbescherming en oogstplanning, elk aspect van de teelt komt aan bod. De handleiding wordt uitgedeeld op de demonstratienamiddag van 26 augustus en is nadien gratis raadpleegbaar via de website van Inagro.
© Inagro
Voor meer informatie:
Inagro vzw
Ieperseweg 87
8800 Rumbeke-Beitem, België
[email protected]
www.inagro.be
