De Nederlandse glasgroentesector behoort tot de wereldtop. Samen met Canada produceren telers de meeste kilo's per hectare. Ook binnen de Nederlandse agrarische sector presteert de glasgroente goed; het inkomen van de Nederlandse glasgroenteteler overtreft het agrarische gemiddelde met een factor 3. Dit was niet altijd zo, constateert ABN AMRO.
© ABN Amro
De sector heeft sinds 2011 een koerswijziging ingezet, stelt de bank na een blik op de cijfers. De kredietcrisis, de druk op prijzen door de opkomst van internationale concurrentie uit Spanje en Marokko en de ondoorzichtige afzetmarkt zorgden voor financiële problemen bij Nederlandse telers.
Uit een probleemanalyse kwamen de voortdurende druk op prijzen en marges, gebrek aan samenwerking en efficiëntie in de keten, toenemende internationale concurrentiedruk in een verzadigde markt, hoge uitwisselbaarheid van anonieme producten en een onderontwikkelde marktpositie naar voren. Met die kennis werd vanaf 2014 een kentering ingezet, waarmee de Nederlandse glasgroentesector de sterk verbeterde efficiency wist te verzilveren, met goede financiële resultaten voor de teler als gevolg.
© ABN Amro
De sector heeft zijn positie in de afzetketen versterkt. De hieruit volgende succesfactoren zijn volgens ABN AMRO ondernemerschap en samenwerking op maatschappelijke vraagstukken, innovatie in de kas, ketenintegratie en versterking van de positie in de keten.
Schaalvergroting
Om schaalvergroting in de glasgroente te bereiken gaan ondernemers op zoek naar financiering, ziet de bank. Traditioneel gezien zijn bancaire leningen dominant in Europa. Sinds de kredietcrisis in 2008-2009 is het door strengere regelgeving voor banken moeilijker om risicodragend vermogen te verstrekken. Glastuinbouwbedrijven hebben echter steeds meer behoefte aan risicodragend kapitaal omdat de productie steeds kapitaalintensiever wordt: de investeringen in kassen, technologie en robotisering zijn flink toegenomen.
Sinds enkele jaren neemt het aandeel niet-bancaire financiering in de glasgroente daarom toe. Private-equitypartijen zijn geïnteresseerd om in te stappen. Het grote voordeel van private equity is dat het gemakkelijker risicodragend kapitaal kan inbrengen. Bovendien kunnen private-equitypartijen een actieve rol in het management van een bedrijf spelen en brengen daarmee expertise en een stevige groeiambitie in. Anderzijds zijn de financieringskosten vaak hoger dan bij bancaire financiering en verliest de teler soms een deel van zijn zeggenschap. De cultuur, beoogde investeringstermijn en 'exit-strategie' van de private-equitypartij – waarmee ze hun investering proberen te verzilveren – kan sterk verschillen. Door de focus op expansie en efficiency versterken private-equitypartijen de consolidatiegolf in de sector.
Koppositie behouden
Om de koppositie als sector te behouden moet de sector volgens de bank blijven innoveren. Ook belangrijk is 'voldoende omvang behouden' en samenwerken. "Doordat de markt steeds beweegt naar een oligopolie – een markt met slechts enkele grote spelers - ontstaat het risico dat partijen innovaties meer voor zichzelf behouden vanuit concurrentieoogpunt. Dit kan zorgen voor minder kennisdeling en een lagere adaptatiegraad waardoor de productiviteit op termijn wordt ondermijnd."
De sector staat onder maatschappelijke druk. "Het imago van de tuinbouw blijft een uitdaging, waarbij het behoud van de 'license to produce' door samenwerking op gemeenschappelijke thema's belangrijk is." Hiervoor is contact met de overheid houden ook cruciaal.
Bron: ABN AMRO